Hej! Gotowi na sprawdzian "Od Absolutyzmu do Republiki"? Nie martwcie się, razem damy radę! Ten przewodnik pomoże Wam usystematyzować wiedzę.
Absolutyzm – Fundamenty i Charakterystyka
Zacznijmy od początku. Co to w ogóle jest **absolutyzm**?
Absolutyzm to forma rządów, w której cała władza skupiona jest w rękach jednej osoby – monarchy.
Monarcha absolutny rządzi samodzielnie. Nie podlega kontroli żadnych innych organów władzy. Decyzje monarchy są ostateczne.
Cechy charakterystyczne absolutyzmu:
- Centralizacja władzy: Wszystkie decyzje wychodzą od monarchy.
- Brak podziału władzy: Monarcha jest zarówno głową państwa, szefem rządu, jak i najwyższym sędzią.
- Armia: Silna armia, podporządkowana bezpośrednio władcy, gwarantuje bezpieczeństwo i posłuszeństwo.
- Biurokracja: Rozbudowany aparat urzędniczy pomaga w zarządzaniu państwem.
- Mercantylizm: Polityka gospodarcza, która zakłada, że bogactwo państwa zależy od bilansu handlowego (eksport > import).
Pamiętajcie o Ludwiku XIV, królu Francji. To on jest symbolem absolutyzmu! Jego słynne powiedzenie "Państwo to ja" doskonale to ilustruje.
We Francji absolutyzm rozwijał się stopniowo. Już Henryk IV zaczął wzmacniać władzę królewską.
Kardynał Richelieu, pierwszy minister Ludwika XIII, kontynuował tę politykę. Dążył do osłabienia arystokracji i wzmocnienia pozycji króla.
Ludwik XIV doprowadził absolutyzm do szczytu. Jego dwór w Wersalu był symbolem potęgi i bogactwa. Monarcha kontrolował każdy aspekt życia państwa.
Oświecenie – Krytyka Absolutyzmu
Kolejny ważny etap to Oświecenie. To epoka, w której ludzie zaczęli kwestionować tradycyjne autorytety, w tym władzę absolutną.
Oświeceniowi myśliciele, tacy jak John Locke, Monteskiusz i Jean-Jacques Rousseau, krytykowali absolutyzm i proponowali alternatywne modele rządów.
John Locke uważał, że władza powinna być ograniczona prawami naturalnymi. Twierdził, że ludzie mają prawo do życia, wolności i własności.
Monteskiusz postulował podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Miało to zapobiec tyranii.
Jean-Jacques Rousseau głosił ideę umowy społecznej. Uważał, że władza pochodzi od ludu i powinna służyć jego interesom.
Idee oświeceniowe miały ogromny wpływ na rozwój ruchów rewolucyjnych w Europie i Ameryce.
Rewolucja Amerykańska – Narodziny Republiki
Rewolucja Amerykańska to jeden z pierwszych przykładów udanej walki o niepodległość i wprowadzenie zasad republikańskich.
Kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej zbuntowały się przeciwko polityce Wielkiej Brytanii. Chodziło m.in. o wysokie podatki i brak reprezentacji w parlamencie.
Deklaracja Niepodległości (1776) ogłosiła niezależność trzynastu kolonii. Dokument ten zawierał wiele idei oświeceniowych, takich jak prawo do życia, wolności i dążenia do szczęścia.
Po zwycięskiej wojnie o niepodległość Stany Zjednoczone przyjęły Konstytucję (1787). Była to pierwsza konstytucja na świecie, która wprowadzała podział władzy i gwarantowała prawa obywatelskie.
George Washington został pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych.
Rewolucja Francuska – Upadek Absolutyzmu we Francji
Rewolucja Francuska (1789-1799) to okres burzliwych przemian społecznych i politycznych we Francji.
Przyczyny rewolucji to m.in. kryzys gospodarczy, nierówności społeczne i niezadowolenie z absolutyzmu Ludwika XVI.
Zdobycie Bastylii (14 lipca 1789) uważa się za symboliczny początek rewolucji.
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (sierpień 1789) proklamowała równość wszystkich obywateli wobec prawa, wolność słowa i wyznania.
W 1792 roku Francja stała się republiką. Ludwik XVI został osądzony i stracony.
Okres rewolucji charakteryzował się radykalizacją. Władzę przejęli jakobini pod przywództwem Maksymiliana Robespierre'a. Wprowadzili oni terror, mordując tysiące przeciwników politycznych.
Ostatecznie rządy jakobinów zostały obalone. Władzę przejął Napoleon Bonaparte, który w 1799 roku dokonał zamachu stanu i wprowadził dyktaturę.
Podsumowanie
Kilka kluczowych punktów na koniec:
- Absolutyzm: Władza skupiona w rękach monarchy. Symbol – Ludwik XIV.
- Oświecenie: Krytyka absolutyzmu, idee Locke'a, Monteskiusza i Rousseau.
- Rewolucja Amerykańska: Walka o niepodległość, powstanie republiki, Deklaracja Niepodległości, Konstytucja.
- Rewolucja Francuska: Upadek absolutyzmu, powstanie republiki, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, rządy jakobinów.
Pamiętajcie, żeby powtórzyć daty i nazwiska. Zrozumienie przyczyn i skutków tych wydarzeń jest kluczowe. Powodzenia na sprawdzianie!
