Hej! Zaczynamy naszą przygodę z obiegiem wody w przyrodzie. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, rozłożymy to na czynniki pierwsze.
Wyobraź sobie, że woda jest jak podróżnik. Ciągle w ruchu, zmieniając miejsca i formy.
Parowanie: Woda zamienia się w gaz
Słońce świeci mocno. Nagrzewa jeziora, rzeki i oceany. To tak, jakbyś postawił wodę na gazie w czajniku.
Ciepło powoduje, że woda zamienia się w parę wodną. To proces parowania. Para wodna unosi się w górę, do atmosfery.
Pomyśl o mokrym praniu, które suszy się na słońcu. Woda z ubrań zamienia się w parę i znika w powietrzu.
Rośliny też parują wodę. To proces transpiracji. Wyobraź sobie, że rośliny to małe pompy, które pobierają wodę z ziemi i oddają ją do atmosfery.
Parowanie i transpiracja razem tworzą ewapotranspirację. To taki łączny proces "ucieczki" wody do atmosfery.
Co wpływa na parowanie?
Im cieplej, tym szybciej woda paruje. Im większa powierzchnia wody, tym więcej jej ucieka do góry. Wiatr też pomaga, bo zabiera wilgotne powietrze i robi miejsce na nowe.
Kondensacja: Para wodna zamienia się w chmury
Para wodna, lecąc w górę, trafia na chłodniejsze powietrze. Wtedy zaczyna się kondensacja.
Kondensacja to zamiana gazu w ciecz. Pamiętasz, jak na szybie w zimnym pokoju osadza się para wodna? To właśnie kondensacja.
Para wodna łączy się z drobnymi cząsteczkami w powietrzu, takimi jak kurz czy pyłki. Te cząsteczki stają się jądrami kondensacji. To na nich tworzą się malutkie krople wody.
Miliony takich kropelek tworzą chmury. Chmury to nic innego jak skupiska skondensowanej pary wodnej.
Różne rodzaje chmur
Są chmury wysokie i niskie. Grube i cienkie. Każda z nich wygląda inaczej i powstaje w różnych warunkach.
Cirrusy to delikatne, pierzaste chmury wysoko na niebie. Cumulusy to kłębiaste, puszyste chmury, które przypominają watę cukrową. Stratusy to szare, płaskie chmury, które zasłaniają całe niebo.
Opady: Woda wraca na ziemię
Krople wody w chmurach stają się coraz większe i cięższe. W końcu nie mogą się już utrzymać w powietrzu. Spadają na ziemię jako opady.
Opady mogą mieć różne formy. Najczęściej to deszcz. Ale może też padać śnieg, grad, a czasem nawet deszcz lodowy.
Wyobraź sobie, że chmura to przepełniony dzbanek z wodą. Kiedy woda się przelewa, mamy opady.
Co decyduje o rodzaju opadu?
Temperatura! Jeśli jest ciepło, pada deszcz. Jeśli jest zimno, pada śnieg. A jeśli w powietrzu występują różne warstwy temperatur, może padać grad.
Spływ powierzchniowy i infiltracja: Woda wraca do rzek i jezior
Woda, która spadła na ziemię, zaczyna płynąć. Część wody spływa po powierzchni terenu. To spływ powierzchniowy. Ta woda trafia do rzek, jezior i oceanów.
Część wody wsiąka w ziemię. To infiltracja. Woda przesiąka przez glebę i skały, aż dotrze do wód gruntowych.
Wody gruntowe zasilają rzeki i jeziora. W ten sposób obieg wody się zamyka.
Pomyśl o gąbce. Kiedy wylejesz na nią wodę, część spłynie po powierzchni, a część wsiąknie do środka.
Co wpływa na spływ i infiltrację?
Rodzaj gleby. Gleby piaszczyste przepuszczają wodę lepiej niż gleby gliniaste. Ukształtowanie terenu. Na stromych zboczach woda spływa szybciej niż na płaskich terenach. Roślinność. Korzenie roślin zatrzymują wodę w glebie i zmniejszają spływ.
Obieg zamknięty
I tak w kółko. Woda paruje, tworzy chmury, spada na ziemię jako opad, spływa do rzek i jezior, i znowu paruje.
Obieg wody to ciągły proces. Woda nie znika. Tylko zmienia swoje formy i miejsca.
Wyobraź sobie karuzelę. Woda krąży w kółko, zmieniając swoje "przystanki".
Pamiętaj, że człowiek ma wpływ na obieg wody. Wycinanie lasów, zanieczyszczanie powietrza i nadmierne zużycie wody zaburzają ten naturalny proces.
Dlatego ważne jest, aby dbać o środowisko i oszczędzać wodę. Wtedy obieg wody będzie działał sprawnie i zapewni nam wszystkim dostęp do tego cennego zasobu.
