Witajcie, szóstoklasiści! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z geografii. Pomożemy Wam przejść przez zagadnienia i powtórzyć najważniejsze informacje. Trzymam kciuki!
Ziemia jako planeta
Ziemia to nasza planeta. Jest częścią Układu Słonecznego.
Kształt Ziemi to geoida. Jest zbliżony do kuli.
Ruch obrotowy Ziemi trwa 24 godziny. Powoduje dzień i noc.
Ruch obiegowy Ziemi trwa 365 dni i 6 godzin (około). Powoduje zmiany pór roku.
Oś Ziemi jest nachylona. To wpływa na nierównomierne oświetlenie Ziemi w ciągu roku.
Strefy czasowe
Strefy czasowe to obszary o jednakowym czasie urzędowym.
Jest 24 główne strefy czasowe.
Czas Greenwich (GMT) to czas zerowy.
Mapy i plany
Mapa to zmniejszony obraz powierzchni Ziemi.
Skala mapy określa, ile razy obraz na mapie jest mniejszy od rzeczywistości.
Plan to mapa przedstawiająca niewielki obszar, np. miasto.
Elementy mapy to m.in.: tytuł, skala, legenda, siatka kartograficzna.
Siatka kartograficzna to układ południków i równoleżników.
Rodzaje map
Mapy ogólnogeograficzne przedstawiają ukształtowanie terenu, wody, osadnictwo.
Mapy tematyczne przedstawiają konkretne zjawiska, np. klimat, gleby.
Atmosfera
Atmosfera to powłoka gazowa otaczająca Ziemię.
Skład atmosfery to głównie azot (78%) i tlen (21%).
Warstwy atmosfery to troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera, egzosfera.
Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie.
Składniki pogody to temperatura, opady, wiatr, zachmurzenie.
Klimat to średni stan pogody na danym obszarze w ciągu wielu lat.
Czynniki klimatyczne
Szerokość geograficzna wpływa na temperaturę.
Odległość od mórz i oceanów wpływa na wilgotność i temperaturę.
Ukształtowanie terenu wpływa na rozkład opadów i temperatur.
Hydrosfera
Hydrosfera to powłoka wodna Ziemi.
Obejmuje oceany, morza, rzeki, jeziora, lodowce, wody podziemne.
Ocean Światowy to połączone ze sobą oceany.
Morze to część oceanu przylegająca do lądu.
Rzeka to naturalny ciek wodny płynący w wyżłobionym korycie.
Jezioro to naturalny zbiornik wodny.
Obieg wody w przyrodzie
Parowanie to przejście wody w stan gazowy.
Kondensacja to przejście pary wodnej w stan ciekły.
Opady atmosferyczne to woda spadająca z chmur na powierzchnię Ziemi.
Litosfera i pedosfera
Litosfera to zewnętrzna, skalna powłoka Ziemi.
Składa się ze skorupy ziemskiej i górnej warstwy płaszcza Ziemi.
Płyty litosfery poruszają się względem siebie.
Ruchy płyt litosfery powodują trzęsienia ziemi i wulkanizm.
Gleba (pedosfera) to zewnętrzna warstwa litosfery, na której rosną rośliny.
Czynniki glebotwórcze to klimat, roślinność, zwierzęta, skała macierzysta, ukształtowanie terenu, działalność człowieka.
Procesy w litosferze
Wietrzenie to rozpad skał pod wpływem czynników atmosferycznych.
Erozja to niszczenie powierzchni Ziemi przez wodę, wiatr, lodowce.
Transport to przemieszczanie materiału skalnego.
Akumulacja to osadzanie materiału skalnego.
Biosfera
Biosfera to strefa życia na Ziemi.
Obejmuje fragmenty atmosfery, hydrosfery i litosfery.
Rośliny produkują tlen w procesie fotosyntezy.
Zwierzęta odżywiają się roślinami lub innymi zwierzętami.
Człowiek wpływa na biosferę poprzez swoją działalność.
Ekosystemy
Ekosystem to zespół organizmów żywych i środowiska, w którym żyją.
Przykłady ekosystemów to las, jezioro, łąka.
Łańcuch pokarmowy to ciąg organizmów, w którym jeden organizm zjada drugi.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliście przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętajcie o:
- Ruchach Ziemi i ich konsekwencjach.
- Elementach mapy i różnych jej rodzajach.
- Budowie atmosfery i składnikach pogody.
- Elementach hydrosfery i obiegu wody.
- Litosferze i pedosferze, a także procesach w nich zachodzących.
- Biosferze i ekosystemach.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteście świetni!
