Hej! Gotowi na test z układu krwionośnego? Spokojnie, damy radę! Przygotowałem dla Was małą powtórkę.
Budowa Układu Krwionośnego
Zaczynamy od podstaw. Układ krwionośny to taki "system rur" w naszym ciele. Transportuje krew.
Serce
Serce to pompa. Mięsień, który kurczy się i pompuje krew.
Składa się z czterech jam: dwóch przedsionków i dwóch komór. Prawy przedsionek i prawa komora to prawa strona serca. Lewy przedsionek i lewa komora to lewa strona serca.
Pamiętaj o zastawkach! One pilnują, żeby krew płynęła w jednym kierunku.
Naczynia Krwionośne
Mamy trzy główne typy naczyń krwionośnych: tętnice, żyły i naczynia włosowate (kapilary).
Tętnice – wyprowadzają krew z serca. Mają grube, elastyczne ściany. Największa tętnica to aorta.
Żyły – doprowadzają krew do serca. Mają cieńsze ściany niż tętnice. Niektóre żyły mają zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi. Największe żyły to żyła główna górna i żyła główna dolna.
Naczynia włosowate – bardzo cienkie naczynia. Umożliwiają wymianę substancji między krwią a tkankami. Tu oddajemy tlen i składniki odżywcze, a zabieramy dwutlenek węgla i produkty przemiany materii.
Krew
Krew to tkanka. Składa się z osocza i elementów morfotycznych.
Osocze
Osocze to płynna część krwi. Zawiera wodę, białka, sole mineralne, hormony i inne substancje.
Elementy Morfotyczne
Elementy morfotyczne to: erytrocyty (czerwone krwinki), leukocyty (białe krwinki) i trombocyty (płytki krwi).
Erytrocyty – transportują tlen. Zawierają hemoglobinę (białko, które wiąże tlen). Mają kształt dwuwklęsłego dysku. To zwiększa powierzchnię wymiany gazowej.
Leukocyty – odpowiadają za odporność. Zwalczają bakterie, wirusy i inne patogeny. Mamy różne rodzaje leukocytów, np. limfocyty i granulocyty.
Trombocyty – biorą udział w krzepnięciu krwi. Tworzą skrzep, który zamyka uszkodzone naczynie.
Funkcje Układu Krwionośnego
Układ krwionośny pełni wiele ważnych funkcji.
Transport – transportuje tlen, dwutlenek węgla, składniki odżywcze, hormony, produkty przemiany materii.
Ochrona – chroni organizm przed infekcjami. Leukocyty zwalczają patogeny.
Regulacja – reguluje temperaturę ciała, pH krwi i gospodarkę wodną.
Krążenie Krwi
Mamy dwa obiegi krwi: krążenie duże (obwodowe) i krążenie małe (płucne).
Krążenie Duże
Krążenie duże – lewa komora -> aorta -> tętnice -> naczynia włosowate -> żyły -> prawy przedsionek. Transportuje krew utlenowaną do wszystkich tkanek i narządów.
Krążenie Małe
Krążenie małe – prawa komora -> tętnica płucna -> płuca -> żyły płucne -> lewy przedsionek. Krew oddaje dwutlenek węgla i pobiera tlen.
Grupy Krwi
Istnieją różne grupy krwi. Najważniejszy podział to na grupy A, B, AB i 0 (zero). Oznaczenie grupy zależy od obecności antygenów na powierzchni erytrocytów.
Kolejny ważny czynnik to czynnik Rh. Krew Rh+ zawiera antygen D, krew Rh- nie zawiera antygenu D.
Pamiętaj o zasadach transfuzji krwi! Niewłaściwa transfuzja może być bardzo niebezpieczna.
Choroby Układu Krwionośnego
Niestety, układ krwionośny może chorować.
Miażdżyca – odkładanie się złogów tłuszczowych w ścianach tętnic. Zmniejsza przepływ krwi.
Nadciśnienie tętnicze – zbyt wysokie ciśnienie krwi. Może uszkodzić serce, nerki i mózg.
Zawał serca – niedokrwienie mięśnia sercowego. Powoduje jego uszkodzenie.
Udar mózgu – niedokrwienie mózgu. Może powodować trwałe uszkodzenia neurologiczne.
Dbaj o swoje serce! Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie stresu to podstawa.
Podsumowanie
To już prawie wszystko! Pamiętaj:
- Serce pompuje krew.
- Tętnice wyprowadzają krew z serca, żyły doprowadzają ją do serca.
- Krew transportuje tlen, składniki odżywcze i chroni przed infekcjami.
- Mamy krążenie duże i krążenie małe.
- Dbaj o swoje serce!
Powodzenia na teście! Wierzę w Ciebie!
