Hej! Gotowi na podróż po fascynującym świecie właściwości fizycznych ciał? Dzisiaj skupimy się na tym, co musisz wiedzieć do sprawdzianu w klasie 7. Bez obaw, to nie będzie straszne! Zaczynamy!
Co to są Właściwości Fizyczne?
Właściwości fizyczne to cechy, które możemy zaobserwować lub zmierzyć, nie zmieniając substancji. To znaczy, patrzymy na coś i opisujemy, jakie to jest, bez psucia tego czegoś. Np. kolor, kształt, masa.
Przykład: Lód. Możemy zmierzyć jego temperaturę, zobaczyć, że jest przezroczysty i twardy. Ale to wciąż woda (H2O), tylko w innym stanie skupienia.
Masa i Objętość
Masa to ilość materii w danym obiekcie. Mówiąc prościej, to ile "rzeczy" jest w środku. Mierzymy ją najczęściej w kilogramach (kg) lub gramach (g).
Przykład: Piłka do koszykówki ma większą masę niż piłka do tenisa. Oznacza to, że w piłce do kosza jest "więcej" materii.
Objętość to przestrzeń, jaką zajmuje dany obiekt. Mierzymy ją w metrach sześciennych (m³) lub centymetrach sześciennych (cm³), a dla cieczy często używamy litrów (L) lub mililitrów (mL).
Przykład: Butelka wody ma objętość 1 litra. Oznacza to, że zajmuje tyle przestrzeni, co sześcian o boku 10 cm (10 cm x 10 cm x 10 cm = 1000 cm³ = 1 L).
Gęstość
Gęstość to masa danej substancji przypadająca na jednostkę objętości. Mówiąc prościej, to ile "waży" dana ilość objętości.
Wzór na gęstość to: Gęstość = Masa / Objętość
Jednostką gęstości jest najczęściej kg/m³ (kilogram na metr sześcienny) lub g/cm³ (gram na centymetr sześcienny).
Przykład: Żelazo ma większą gęstość niż drewno. Oznacza to, że sześcian żelaza o tej samej objętości co sześcian drewna będzie cięższy.
Stan Skupienia
Substancje mogą występować w trzech podstawowych stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym. Oprócz tego istnieje jeszcze stan plazmy, ale o nim pewnie porozmawiacie później.
Stan stały: Ma określony kształt i objętość. Cząsteczki są blisko siebie i mocno związane.
Przykład: Stół, krzesło, lód.
Stan ciekły: Ma określoną objętość, ale nie ma określonego kształtu. Przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje. Cząsteczki są blisko siebie, ale mogą się poruszać.
Przykład: Woda, sok, olej.
Stan gazowy: Nie ma określonego kształtu ani objętości. Rozprzestrzenia się, aby wypełnić całą dostępną przestrzeń. Cząsteczki są daleko od siebie i poruszają się swobodnie.
Przykład: Powietrze, para wodna, hel.
Przejścia między stanami skupienia nazywamy przemianami fazowymi. Na przykład: topnienie (ze stanu stałego w ciekły), parowanie (ze stanu ciekłego w gazowy), krzepnięcie (ze stanu ciekłego w stały), skraplanie (ze stanu gazowego w ciekły), sublimacja (ze stanu stałego w gazowy) i resublimacja (ze stanu gazowego w stały).
Rozpuszczalność
Rozpuszczalność to zdolność danej substancji (substancji rozpuszczanej) do rozpuszczania się w innej substancji (rozpuszczalniku). Czyli, ile czegoś możemy "wmieszać" w coś innego, żeby nadal wyglądało jak jedna rzecz.
Przykład: Cukier dobrze rozpuszcza się w wodzie. Sól też. Ale piasek już nie. Olej w wodzie też się nie rozpuści (przynajmniej nie tak łatwo).
Na rozpuszczalność wpływa temperatura. Zazwyczaj (ale nie zawsze!) wyższa temperatura oznacza lepszą rozpuszczalność.
Przewodnictwo Cieplne i Elektryczne
Przewodnictwo cieplne to zdolność danej substancji do przewodzenia ciepła. Dobre przewodniki ciepła szybko się nagrzewają i szybko oddają ciepło.
Przykład: Metal jest dobrym przewodnikiem ciepła. Dlatego garnki są często metalowe. Drewno jest słabym przewodnikiem ciepła. Dlatego rączki garnków często są drewniane.
Przewodnictwo elektryczne to zdolność danej substancji do przewodzenia prądu elektrycznego. Dobre przewodniki elektryczności łatwo przewodzą prąd.
Przykład: Miedź i srebro są bardzo dobrymi przewodnikami elektryczności. Dlatego używa się ich do produkcji kabli. Plastik jest izolatorem elektrycznym. Dlatego otulamy nim kable, żeby nas nie poraziło prądem.
Temperatura Wrzenia i Topnienia
Temperatura wrzenia to temperatura, w której dana ciecz zaczyna gwałtownie parować i przechodzić w stan gazowy.
Przykład: Woda wrze w temperaturze 100°C (pod normalnym ciśnieniem).
Temperatura topnienia to temperatura, w której dana substancja stała zaczyna się topić i przechodzić w stan ciekły.
Przykład: Lód topi się w temperaturze 0°C.
Twardość
Twardość to opór, jaki stawia dana substancja na wciskanie w nią innego ciała. Czyli, jak trudno coś zarysować lub wgnieść.
Przykład: Diament jest bardzo twardy. Można nim zarysować szkło. Talk jest bardzo miękki. Można go zarysować paznokciem.
Kruchość
Kruchość to skłonność materiału do pękania lub kruszenia się pod wpływem uderzenia lub nacisku. Czyli, jak łatwo coś złamać na kawałki.
Przykład: Szkło jest kruche. Porcelana też. Guma już nie jest krucha. Można ją zginać i rozciągać.
Elastyczność
Elastyczność to zdolność materiału do odzyskiwania pierwotnego kształtu po ustąpieniu siły, która go zdeformowała.
Przykład: Guma jest bardzo elastyczna. Sprężyna też. Ciastolina już nie jest elastyczna. Jak ją zgnieciesz, to zostanie zgnieciona.
Mam nadzieję, że teraz wszystko jest jasne i gotowi jesteście na sprawdzian! Pamiętajcie, że właściwości fizyczne ciał są wszędzie wokół nas, więc warto się im przyjrzeć bliżej. Powodzenia!
![[7] Niektóre właściwości fizyczne ciał, oddziaływania międzycząsteczko Niektore Wlasciwosci Fizyczne Cial Sprawdzian Klasa 7](https://margaretweigel.com/storage/img/7-niektore-wlasciwosci-fizyczne-cial-oddzialywania-miedzyczasteczko-6842bfed117b1.jpg)
