Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z gramatyki? Świetnie! Skupmy się na orzeczeniu. Zrozumienie jego roli to klucz do poprawnego konstruowania zdań.
Czym jest Orzeczenie?
Orzeczenie to najważniejsza część zdania. Informuje nas, co robi podmiot. Mówi, jaka czynność jest wykonywana lub jaki stan dotyczy podmiotu.
Pomyśl o zdaniu jak o małej historii. Podmiot to bohater tej historii. Orzeczenie opowiada, co ten bohater robi.
Na Jakie Pytanie Odpowiada Orzeczenie?
Orzeczenie odpowiada na pytania: co robi?, co się z nim dzieje?, kim/czym jest?, jaki jest?, ile ma?.
Zapamiętaj te pytania! To one pomogą Ci znaleźć orzeczenie w każdym zdaniu.
Przykłady:
* Pies biega. Pytanie: Co robi pies? Odpowiedź: Biega. "Biega" to orzeczenie.
* Książka leży na stole. Pytanie: Co się dzieje z książką? Odpowiedź: Leży. "Leży" to orzeczenie.
* Janek jest uczniem. Pytanie: Kim jest Janek? Odpowiedź: Uczniem. "Jest uczniem" to orzeczenie (orzeczenie imienne).
* Niebo jest niebieskie. Pytanie: Jakie jest niebo? Odpowiedź: Niebieskie. "Jest niebieskie" to orzeczenie (orzeczenie imienne).
* Ola ma dwa koty. Pytanie: Ile ma Ola? Odpowiedź: Dwa koty. "Ma dwa koty" to orzeczenie (orzeczenie imienne).
Rodzaje Orzeczeń
Wyróżniamy kilka rodzajów orzeczeń. Najważniejsze to:
* Orzeczenie czasownikowe: Wyrażone czasownikiem w formie osobowej. Np. "Czytam", "Piszesz", "Oni śpiewają".
* Orzeczenie imienne: Składa się z łącznika (najczęściej "być" w różnych formach) i orzecznika (rzeczownika, przymiotnika, liczebnika, przysłówka lub wyrażenia przyimkowego). Np. "Jestem lekarzem", "Ona jest wysoka", "Zegar jest zepsuty".
* Orzeczenie złożone: Składa się z czasownika posiłkowego i bezokolicznika. Np. "Chcę czytać", "Muszę iść", "Powinienem napisać".
Orzeczenie Czasownikowe - Przykłady
* Ptaki śpiewają wiosną.
* Dzieci bawią się w parku.
* Słońce świeci jasno.
Orzeczenie Imienne - Przykłady
* Ten film jest interesujący.
* Moja siostra jest studentką.
* Pogoda była ładna wczoraj.
Orzeczenie Złożone - Przykłady
* Muszę odrobić lekcje.
* Chcę zobaczyć ten film.
* Powinienem więcej się uczyć.
Jak Znaleźć Orzeczenie w Zdaniu?
Oto kilka wskazówek:
1. Znajdź podmiot zdania (kto? co?).
2. Zadaj pytanie: Co robi ten podmiot? Co się z nim dzieje? Kim/czym jest? Jaki jest? Ile ma?
3. Odpowiedź na to pytanie to orzeczenie.
4. Zwróć uwagę na łączniki ("być", "stać się", "zostać") - często występują w orzeczeniach imiennych.
5. Pamiętaj o czasownikach posiłkowych ("chcieć", "musieć", "powinienem") – występują w orzeczeniach złożonych.
Ćwiczenia!
Spróbuj znaleźć orzeczenia w poniższych zdaniach:
* Kasia czyta książkę.
* On jest bardzo zmęczony.
* My musimy iść do domu.
* Drzewa szumią na wietrze.
* Zosia ma trzy lalki.
Oto odpowiedzi: czyta, jest zmęczony, musimy iść, szumią, ma trzy lalki.
Podsumowanie
Orzeczenie to najważniejsza część zdania, informująca o czynności lub stanie podmiotu.
Odpowiada na pytania: co robi?, co się z nim dzieje?, kim/czym jest?, jaki jest?, ile ma?.
Wyróżniamy orzeczenia czasownikowe, imienne i złożone.
Pamiętaj o tych zasadach, a na pewno poradzisz sobie z każdym zadaniem!
Powodzenia na egzaminie! Dasz radę!
