Hej! Porozmawiajmy o czymś ważnym – o chorobach przenoszonych drogą płciową, często skracanych jako ChP lub po angielsku STI (Sexually Transmitted Infections) lub STD (Sexually Transmitted Diseases). Wiedza o nich jest super istotna, żeby dbać o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. Opowiem o tym w prosty sposób, bez owijania w bawełnę.
Co to są choroby przenoszone drogą płciową (ChP)?
Wyobraź sobie, że to infekcje, które możesz złapać podczas kontaktów seksualnych. Mogą być wywołane przez bakterie, wirusy lub pasożyty. To jak z przeziębieniem, tylko sposób zarażenia jest inny. Różnica jest taka, że ChP mogą mieć poważniejsze konsekwencje, jeśli nie są leczone.
Kontakt seksualny to nie tylko seks waginalny. Obejmuje seks oralny, analny i każdy inny kontakt, gdzie następuje wymiana płynów ustrojowych. Pamiętaj, że pocałunek, choć intymny, rzadko prowadzi do zarażenia ChP. Jednak istnieją wyjątki, więc ostrożność jest zawsze wskazana.
Przykłady ChP
Jest ich sporo! Najczęstsze to: chlamydia, rzeżączka, kiła, opryszczka narządów płciowych, brodawki płciowe (kłykciny kończyste) i HIV. Każda z nich ma inne objawy i wymaga innego leczenia. To jak z różnymi rodzajami grypy – każdy jest nieprzyjemny na swój sposób.
Jak można się zarazić?
Najczęściej – podczas niezabezpieczonego seksu. Używanie prezerwatyw to bardzo ważny sposób na zmniejszenie ryzyka. To jak zapinanie pasów w samochodzie – nie gwarantuje 100% bezpieczeństwa, ale znacznie je zwiększa. Pamiętaj też, że seks oralny i analny również mogą prowadzić do zarażenia.
Niektóre ChP, np. HIV, mogą być przenoszone przez krew. Dlatego tak ważne jest, aby używać tylko sterylnych igieł (np. podczas robienia tatuaży lub piercingu) i unikać dzielenia się nimi z innymi. To jak z szczoteczką do zębów – nie dzielisz się nią z nikim, prawda?
Czasami matka może przekazać ChP dziecku podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety w ciąży regularnie badały się pod kątem ChP. To jak z regularnymi wizytami u lekarza – pomagają dbać o zdrowie dziecka.
Objawy – na co zwracać uwagę?
Niestety, wiele ChP nie daje żadnych objawów, szczególnie na początku. To sprawia, że są tak podstępne. Dlatego tak ważne są regularne badania, nawet jeśli czujesz się dobrze.
Jeśli wystąpią objawy, mogą to być np.: upławy z pochwy lub penisa, pieczenie podczas oddawania moczu, owrzodzenia lub pęcherzyki w okolicach narządów płciowych, swędzenie, ból w podbrzuszu, powiększone węzły chłonne. To jak z czerwonymi plamami po ukąszeniu komara – sygnał, że coś się dzieje.
Pamiętaj, że te objawy mogą być spowodowane przez wiele innych rzeczy, nie tylko przez ChP. Ale jeśli je zauważysz, koniecznie idź do lekarza! Lepiej sprawdzić, niż potem żałować.
Diagnostyka – jak wykryć ChP?
Lekarz może zlecić różne badania, w zależności od tego, jakie ChP podejrzewa. Najczęściej pobiera się wymaz z cewki moczowej, pochwy lub gardła. Można też zrobić badanie krwi. To proste i szybkie procedury.
Nie wstydź się! Lekarz jest po to, żeby Ci pomóc. Im szybciej wykryjesz ChP, tym szybciej będziesz mógł/mogła się wyleczyć i uniknąć poważnych konsekwencji. Traktuj to jak wizytę u dentysty – dbasz o swoje zdrowie.
Leczenie – czy ChP można wyleczyć?
Tak! Wiele ChP, szczególnie te wywołane przez bakterie (np. chlamydia, rzeżączka, kiła), można wyleczyć za pomocą antybiotyków. Ważne jest, aby przyjąć całą dawkę leku, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
ChP wywołane przez wirusy (np. opryszczka narządów płciowych, brodawki płciowe, HIV) są trudniejsze do wyleczenia, ale można kontrolować ich przebieg za pomocą leków przeciwwirusowych. To jak z leczeniem opryszczki wargowej – leki pomagają złagodzić objawy i zapobiec nawrotom.
Pamiętaj, że HIV jest chorobą przewlekłą, ale dzięki nowoczesnym lekom (terapii antyretrowirusowej, ART) osoby z HIV mogą żyć długo i zdrowo. ART hamuje rozwój wirusa i zapobiega przejściu HIV w AIDS.
Zapobieganie – jak chronić się przed ChP?
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ChP jest unikanie kontaktów seksualnych lub utrzymywanie stałego związku z jedną, zdrową osobą. Ale jeśli jesteś aktywny/aktywna seksualnie, pamiętaj o kilku ważnych zasadach.
Używaj prezerwatyw! Za każdym razem i podczas każdego rodzaju seksu. To najprostszy i najskuteczniejszy sposób na zmniejszenie ryzyka zarażenia. Traktuj to jak obowiązkowy element garderoby, jeśli chodzi o seks.
Regularnie się badaj! Szczególnie jeśli masz wielu partnerów/partnerek seksualnych. Badania są bezpłatne i poufne. To jak z przeglądem samochodu – dbasz o jego sprawność.
Rozmawiaj ze swoim partnerem/partnerką! O historii seksualnej, o badaniach i o używaniu prezerwatyw. Komunikacja jest kluczem do zdrowego związku. Traktuj to jak rozmowę o planach na przyszłość – ważne, żebyście oboje byli na tej samej stronie.
Unikaj alkoholu i narkotyków! Mogą one zaburzyć Twoje postrzeganie i sprawić, że podejmiesz ryzykowne decyzje. To jak z prowadzeniem samochodu pod wpływem – nie warto ryzykować.
Gdzie szukać pomocy?
Jeśli masz pytania lub obawy dotyczące ChP, możesz porozmawiać z lekarzem rodzinnym, ginekologiem, urologiem lub dermatologiem-wenerologiem. Możesz też zadzwonić na infolinię lub skorzystać z poradni internetowej. Pomoc jest dostępna i bezpłatna.
Pamiętaj, że dbanie o zdrowie seksualne to ważny element dbania o siebie. Wiedza i odpowiedzialne zachowanie to podstawa. Nie wstydź się pytać i szukać pomocy. Zdrowie jest najważniejsze!
