Witajcie, przyszli znawcy starożytnej Grecji! Przygotowałem dla Was ten przewodnik, żeby egzamin z mitologii greckiej w piątej klasie był dla Was bułką z masłem. Przejdziemy razem przez najważniejsze postacie, mity i miejsca. Gotowi? Zaczynamy!
Bogowie Olimpijscy
Bogowie olimpijscy to najważniejsza grupa bóstw w mitologii greckiej. Mieszkali na szczycie Góry Olimp i rządzili światem. Musimy dobrze poznać ich atrybuty i obszary władzy.
Zeus
Zeus to król bogów i władca Olimpu. Jego atrybutami są pioruny, orzeł i tarcza zwana Egida. Pilnował porządku i sprawiedliwości. Często bywał porywczy i wdawał się w romanse.
Zapamiętaj: Król bogów, pioruny, orzeł, Egida.
Hera
Hera to żona i siostra Zeusa, bogini małżeństwa, rodziny i kobiet. Była bardzo zazdrosna o romanse męża i często mściła się na jego kochankach i ich dzieciach. Jej atrybuty to paw i krowa.
Zapamiętaj: Żona Zeusa, małżeństwo, paw, zazdrość.
Posejdon
Posejdon to brat Zeusa i bóg mórz, oceanów, rzek i trzęsień ziemi. Uważaj na jego gniew! Jego atrybutem jest trójząb, którym potrafi wywoływać sztormy i trzęsienia ziemi.
Zapamiętaj: Brat Zeusa, morza, trójząb, sztormy.
Hades
Hades to brat Zeusa i władca podziemnego świata zmarłych. Nie myl go z Thanatosem, bogiem śmierci! Jego królestwo było mroczne i ponure, a wstęp do niego strzegł trójgłowy pies Cerber.
Zapamiętaj: Brat Zeusa, podziemny świat, Cerber, mrok.
Atena
Atena to bogini mądrości, wojny sprawiedliwej, rzemiosła i sztuki. Urodziła się z głowy Zeusa w pełnym uzbrojeniu! Jej atrybutami są sowa i drzewo oliwne.
Zapamiętaj: Mądrość, wojna sprawiedliwa, sowa, urodzona z głowy Zeusa.
Apollo
Apollo to bóg sztuki, muzyki, poezji, proroctw, światła i słońca. Był synem Zeusa i Leto. Jego atrybutami są lira, łuk i strzały.
Zapamiętaj: Sztuka, muzyka, słońce, lira.
Artemida
Artemida to bogini łowów, dzikiej przyrody, księżyca i płodności. Była siostrą bliźniaczką Apolla. Jej atrybutami są łuk i strzały oraz łania.
Zapamiętaj: Łowy, dzika przyroda, księżyc, łuk i strzały.
Afrodyta
Afrodyta to bogini miłości, piękna i pożądania. Narodziła się z piany morskiej. Jej atrybutami są gołąb, róża i muszla.
Zapamiętaj: Miłość, piękno, gołąb, piania morska.
Hermes
Hermes to posłaniec bogów, bóg handlu, złodziei i podróżnych. Był sprytny i szybki. Jego atrybutami są kaduceusz (laska z dwoma splecionymi wężami) i skrzydlate sandały.
Zapamiętaj: Posłaniec bogów, handel, skrzydlate sandały.
Ares
Ares to bóg wojny krwawej i bezlitosnej. Nie był zbyt lubiany przez innych bogów. Jego atrybutami są miecz, włócznia i tarcza.
Zapamiętaj: Wojna krwawa, miecz, mało lubiany.
Hefajstos
Hefajstos to bóg ognia, kowalstwa, rzemiosła i sztuki. Był kulawy, ale niezwykle utalentowany. Jego atrybutami są młot i kowadło.
Zapamiętaj: Ogień, kowalstwo, młot, kulawy.
Demeter
Demeter to bogini urodzaju, plonów i ziemi. Była matką Persefony. Kiedy Hades porwał Persefonę, Demeter pogrążyła świat w smutku i nieurodzaju.
Zapamiętaj: Urodzaj, plony, Persefona, smutek.
Mity
Pamiętajmy o najważniejszych mitach! Oto kilka przykładów:
Mit o powstaniu świata
Na początku był Chaos. Z Chaosu wyłonili się Gaja (Ziemia), Uranos (Niebo) i Pontos (Morze). Uranos i Gaja mieli dzieci, w tym Tytanów, których Uranos uwięził. Kronos, jeden z Tytanów, pokonał Uranosa i został władcą. Jednak obawiał się przepowiedni, że zostanie pokonany przez własnego syna, więc połykał swoje dzieci. Rea, żona Kronosa, ukryła Zeusa i podała Kronosowi kamień zamiast dziecka. Zeus dorósł, pokonał Kronosa i uwolnił swoje rodzeństwo, stając się władcą bogów.
Mit o Prometeuszu
Prometeusz był Tytanem, który stworzył człowieka z gliny i łez. Zlitował się nad ludźmi, którzy żyli w chłodzie i ciemności, i wykradł ogień z Olimpu, dając go ludzkości. Za karę Zeus przykuł Prometeusza do skały, gdzie orzeł wyjadał mu wątrobę, która odrastała każdej nocy. Herakles uwolnił go później.
Mit o Dedalu i Ikarze
Dedal był słynnym wynalazcą. Został uwięziony wraz z synem Ikarem na Krecie. Aby uciec, Dedal zbudował skrzydła z piór i wosku. Ostrzegł Ikara, aby nie latał zbyt blisko słońca, bo wosk się roztopi. Ikar nie posłuchał ojca, wosk się roztopił, a on spadł do morza i utonął.
Mit o Heraklesie
Herakles (rzymski Herkules) był synem Zeusa i śmiertelniczki Alkmeny. Musiał wykonać dwanaście prac, aby odkupić swoje winy. Były to m.in. zabicie lwa nemejskiego, pokonanie hydry lernejskiej, schwytanie dzika erymantejskiego i posprzątanie stajni Augiasza.
Bohaterowie
Oprócz bogów, ważni są także bohaterowie. Pamiętajmy o kilku z nich:
Herakles
Jak już wspomnieliśmy, Herakles był herosem, który wykonał dwanaście prac. Był symbolem siły i odwagi.
Perseusz
Perseusz pokonał Meduzę, której spojrzenie zamieniało ludzi w kamień. Pomogła mu w tym Atena, dając mu tarczę-lustro, oraz Hermes, który dał mu skrzydlate sandały i miecz.
Tezeusz
Tezeusz zabił Minotaura w labiryncie na Krecie. Pomogła mu Ariadna, córka króla Minosa, która dała mu nić, aby mógł odnaleźć drogę powrotną.
Podsumowanie
Brawo! Dotarliśmy do końca. Zapamiętajcie:
- Bogowie olimpijscy: Zeus, Hera, Posejdon, Hades, Atena, Apollo, Artemida, Afrodyta, Hermes, Ares, Hefajstos, Demeter – ich atrybuty i obszary władzy.
- Mity: o powstaniu świata, o Prometeuszu, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie.
- Bohaterowie: Herakles, Perseusz, Tezeusz – ich czyny i cechy charakterystyczne.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Was!
