Metoda proporcjonalnego odliczenia jest jedną z metod unikania podwójnego opodatkowania dochodów osiąganych za granicą. Jest stosowana przez Polskę w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania z niektórymi krajami. Spójrzmy na to bliżej.
Czym jest metoda proporcjonalnego odliczenia?
Najprościej mówiąc, metoda proporcjonalnego odliczenia polega na tym, że dochód uzyskany za granicą jest opodatkowany w Polsce. Jednak od podatku należnego w Polsce odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest ograniczone do wysokości podatku, jaki przypada na dochód zagraniczny proporcjonalnie do całości dochodów podatnika (zarówno krajowych, jak i zagranicznych).
Oznacza to, że nie odliczymy całego podatku zapłaconego za granicą. Możemy odliczyć tylko taką jego część, która odpowiada udziałowi dochodu zagranicznego w naszym całkowitym dochodzie. Dzięki temu unikamy sytuacji, w której dochód byłby opodatkowany dwa razy w całości.
Przykład
Załóżmy, że Pan Kowalski zarobił w Polsce 50 000 zł, a w Niemczech 30 000 zł. Całkowity dochód Pana Kowalskiego wynosi więc 80 000 zł. Podatek zapłacony w Niemczech wyniósł 6 000 zł. W Polsce, podatek od całości dochodów (80 000 zł) wyniósłby, powiedzmy, 15 000 zł. Aby obliczyć kwotę, którą Pan Kowalski może odliczyć od podatku w Polsce, musimy ustalić proporcję dochodu niemieckiego do całości dochodów.
W tym przypadku dochód niemiecki (30 000 zł) stanowi 37,5% (30 000 / 80 000) całości dochodów. Zatem od podatku należnego w Polsce (15 000 zł) Pan Kowalski może odliczyć 37,5% tego podatku, czyli 5 625 zł (0.375 * 15 000 zł). Ostatecznie, podatek do zapłaty w Polsce wyniesie 9 375 zł (15 000 zł - 5 625 zł).
Kraje, z którymi Polska stosowała metodę proporcjonalnego odliczenia w 2018 roku
W 2018 roku, Polska stosowała metodę proporcjonalnego odliczenia w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania z wieloma krajami. Ważne jest, aby podkreślić, że umowy te są dwustronne, co oznacza, że zasady te obowiązują zarówno dla polskich rezydentów podatkowych uzyskujących dochody w danym kraju, jak i dla rezydentów podatkowych tego kraju uzyskujących dochody w Polsce.
Do krajów, z którymi Polska stosowała metodę proporcjonalnego odliczenia w 2018 roku, należały między innymi: Austria, Belgia, Białoruś, Czechy, Dania, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Kanada, Norwegia, Portugalia, Rosja, Szwajcaria, Szwecja, Ukraina, Wielka Brytania, Włochy. To tylko przykładowe kraje, lista była znacznie dłuższa. Pełną listę krajów można znaleźć w odpowiednich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz w interpretacjach prawa podatkowego.
Należy zauważyć, że niektóre umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają specyficzne postanowienia. Niektóre mogą wyłączać pewne rodzaje dochodów z metody proporcjonalnego odliczenia. Dlatego ważne jest, aby zawsze analizować treść konkretnej umowy z danym krajem.
Zmiany po 2018 roku
Po 2018 roku nastąpiły istotne zmiany w przepisach dotyczących opodatkowania dochodów zagranicznych. Wiele umów, które wcześniej przewidywały metodę proporcjonalnego odliczenia, zostało zmienionych. Wprowadzono w nich metodę wyłączenia z progresją. Metoda wyłączenia z progresją jest zazwyczaj korzystniejsza dla podatników, ponieważ dochody zagraniczne są zwolnione z opodatkowania w Polsce. Są one jedynie brane pod uwagę przy ustalaniu stopy podatkowej dla dochodów opodatkowanych w Polsce.
Obecnie, metoda proporcjonalnego odliczenia jest stosowana rzadziej, głównie w umowach z krajami, z którymi Polska nie zawarła jeszcze nowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub w umowach, które nie zostały jeszcze zaktualizowane. W 2019 roku metoda proporcjonalnego odliczenia została zlikwidowana dla dochodów z pracy za granicą dla większości podatników.
Ważne jest, aby na bieżąco śledzić zmiany w przepisach podatkowych oraz w treści umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Pozwala to na prawidłowe rozliczenie podatku dochodowego i uniknięcie nieporozumień z organami podatkowymi. Informacje na temat aktualnych regulacji można znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Finansów oraz w publikacjach specjalistycznych poświęconych prawu podatkowemu. Konsultacja z doradcą podatkowym w przypadku wątpliwości jest zawsze dobrym rozwiązaniem.
Podsumowanie
Metoda proporcjonalnego odliczenia, stosowana przez Polskę w 2018 roku w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, pozwalała na uniknięcie podwójnego opodatkowania dochodów zagranicznych poprzez odliczenie podatku zapłaconego za granicą od podatku należnego w Polsce. Odliczenie to było ograniczone proporcjonalnie do udziału dochodu zagranicznego w całości dochodów podatnika. Po 2018 roku wiele umów zostało zmienionych, wprowadzając metodę wyłączenia z progresją, która jest zazwyczaj korzystniejsza dla podatników.
