Druk wklęsły, czyli intaglio, to fascynująca metoda tworzenia odbitek. Wyobraź sobie, że rzeźbisz obraz nie na powierzchni, ale wewnątrz metalowej płyty. Zaczynamy?
Co to jest Druk Wklęsły?
Druk wklęsły różni się od druku wypukłego (np. linorytu). Tam farba jest na wystających fragmentach formy. Tutaj, farba wypełnia wgłębienia.
Pomyśl o lodowisku. Druk wypukły to jak jazda po gładkim lodzie. Druk wklęsły to jak jazda po rowkach wyżłobionych w lodzie. Farba zostaje w rowkach.
Jak to Działa?
Najpierw tworzymy formę drukową. Najczęściej używa się metalowej płyty, np. miedzianej lub cynkowej. Na tej płycie rysujemy lub wytrawiamy nasz obraz.
Wyobraź sobie glinianą tabliczkę. Możesz wyryć na niej rysunek patykiem. W druku wklęsłym robimy podobnie, tylko na metalu.
Następnie, wcieramy farbę w całą płytę. Bardzo dokładnie, tak aby wypełniła wszystkie wgłębienia.
Pomyśl o foremce do ciasta. Wciskasz ciasto w foremkę, żeby wypełniło wszystkie zakamarki. Tak samo robimy z farbą.
Potem, bardzo starannie ścieramy farbę z powierzchni płyty. Używamy do tego specjalnej szmatki lub papieru. Na płycie zostaje tylko farba w wyrytych liniach i zagłębieniach.
Wyobraź sobie, że polerujesz buty. Chcesz, żeby pasta została tylko w zagłębieniach skóry, a powierzchnia była czysta.
Teraz przykładamy wilgotny papier do płyty. Bardzo ważna jest wilgotność papieru! Papier musi być na tyle wilgotny, aby łatwo wchłonął farbę.
Wyobraź sobie gąbkę. Wilgotna gąbka lepiej wchłania wodę niż sucha. Podobnie działa papier.
Umieszczamy płytę z papierem w prasie. Prasa wywiera ogromny nacisk. Papier jest dosłownie wciskany w wgłębienia płyty, aby odebrać farbę.
Pomyśl o wyciskaniu soku z cytryny. Prasa wywiera nacisk, żeby wydobyć cały sok. Tak samo prasa drukarska "wyciska" farbę z wgłębień na papier.
Na koniec, ostrożnie zdejmujemy papier z płyty. Otrzymujemy odbitkę! Obraz na papierze jest wiernym odzwierciedleniem tego, co było wyryte na płycie.
Techniki Druku Wklęsłego
Istnieje wiele technik druku wklęsłego. Różnią się sposobem tworzenia formy drukowej.
Akwaforta
W akwaforcie używamy kwasu. Płytę pokrywamy werniksem, czyli specjalną substancją odporną na kwas. Następnie rysujemy igłą po werniksie, odsłaniając metal.
Wyobraź sobie, że malujesz jajko pisankę. Pokrywasz jajko woskiem, a potem rysujesz wzory igłą, zdrapując wosk.
Wkładamy płytę do kwasu. Kwas trawi odsłonięty metal, tworząc wgłębienia. Im dłużej płyta jest w kwasie, tym głębsze są wgłębienia.
Akwaforta daje delikatne, linearnie efekty.
Akwatinta
Akwatinta pozwala na uzyskanie efektów tonalnych, czyli plam o różnym nasyceniu. Płytę posypuje się kalafonią (żywica) i podgrzewa. Kalafonia topi się, tworząc drobne grudki.
Pomyśl o posypywaniu ciasta cukrem pudrem. Cukier puder tworzy równomierną warstwę drobinek.
Następnie płytę trawimy kwasem. Kwas trawi metal pomiędzy grudkami kalafonii. Im dłużej trwa trawienie, tym ciemniejszy odcień uzyskamy.
Akwatinta idealnie nadaje się do tworzenia efektów światłocienia.
Miedzioryt
Miedzioryt to technika, w której rysunek wykonuje się rylcem bezpośrednio na płycie miedzianej. Wymaga dużej wprawy i precyzji.
Wyobraź sobie rzeźbienie w drewnie. Używasz dłuta i młotka, żeby wycinać wzory. W miedziorycie używamy rylca i siły własnych rąk.
Miedzioryt charakteryzuje się ostrymi, wyraźnymi liniami.
Suchoryt
W suchorycie rysunek wykonuje się igłą bezpośrednio na płycie. Igła nie wycina metalu, ale go odkształca, tworząc zadziory.
Pomyśl o rysowaniu patykiem po piasku. Patyk odsuwa piasek na boki, tworząc wałeczki.
Zadziory zatrzymują więcej farby, dając efekt miękkich, rozmytych linii. Suchoryt charakteryzuje się delikatnością i bogactwem walorowym.
Zastosowanie Druku Wklęsłego
Druk wklęsły ma wiele zastosowań. Używa się go do tworzenia grafik artystycznych, ilustracji, a także banknotów i znaczków pocztowych.
Wyobraź sobie banknot. Delikatne linie i zabezpieczenia, które widzisz, często są drukowane techniką wklęsłą. To utrudnia fałszowanie.
Podsumowanie
Druk wklęsły to fascynująca technika graficzna. Wymaga precyzji, cierpliwości i wiedzy. Ale efekt końcowy jest tego wart!
Pamiętaj: Ryjemy we wklęsłościach, wcieramy farbę, wycieramy powierzchnię, przykładamy wilgotny papier i wyciskamy! Powodzenia w eksperymentach!
