Często zastanawiamy się, do jakiej kategorii zaliczyć daną książkę. Czy to powieść, opowiadanie, a może coś zupełnie innego? W przypadku Małego Księcia Antoine de Saint-Exupéry'ego sprawa nie jest taka prosta. Spróbujmy to rozgryźć!
Czym jest gatunek literacki?
Gatunek literacki to po prostu kategoria, do której zaliczamy utwory literackie na podstawie pewnych cech. To tak, jak z muzyką. Mamy rock, pop, jazz… Każdy z nich ma swoje charakterystyczne elementy. W literaturze też tak jest! Dzielimy utwory na gatunki, żeby łatwiej je analizować i rozumieć.
Gatunki literackie różnią się od siebie wieloma rzeczami. Mogą to być: długość utworu, tematyka, styl pisania, bohaterowie i wiele innych. Pomyśl o filmach. Horror różni się od komedii, prawda? Tak samo jest z książkami.
Powieść, opowiadanie, a może... coś innego?
Zanim przejdziemy do Małego Księcia, przyjrzyjmy się kilku podstawowym gatunkom literackim. Pomoże nam to lepiej zrozumieć, dlaczego zaklasyfikowanie tej książki jest trudne.
Powieść
Powieść to zazwyczaj długa prozaiczna forma literacka, która przedstawia złożoną fabułę, rozbudowanych bohaterów i szczegółowy świat przedstawiony. Pomyśl o Harrym Potterze albo Władcy Pierścieni. To są powieści! Mają wiele wątków, szczegółowo opisane postacie i rozległe uniwersum.
Opowiadanie
Opowiadanie jest krótsze od powieści. Zazwyczaj skupia się na jednym wydarzeniu lub kilku powiązanych ze sobą sytuacjach. Bohaterowie są mniej rozbudowani, a fabuła bardziej zwięzła. Można to porównać do krótkiego filmu w porównaniu do długiego serialu. Przykładem może być jakieś krótkie dzieło Bolesława Prusa.
Bajka
Bajka to krótki utwór literacki, często z morałem, w którym występują zwierzęta lub przedmioty obdarzone ludzkimi cechami. Bajki mają nas czegoś nauczyć. Pamiętasz bajki Ignacego Krasickiego? To świetny przykład!
Mały Książę - wyjątkowy przypadek
Więc, do którego gatunku zaliczyć Małego Księcia? To właśnie jest problem! Ta książka wymyka się prostym kategoriom. Ma cechy różnych gatunków, co czyni ją wyjątkową.
Przede wszystkim, Mały Książę jest krótki. Nie jest to długa, wielowątkowa powieść. Fabuła jest prosta: pilot rozbija się na Saharze i spotyka Małego Księcia, który opowiada mu o swoich podróżach po różnych planetach.
Jednak Mały Książę nie jest też typowym opowiadaniem. Zawiera wiele elementów baśniowych i alegorycznych. Mały Książę podróżuje po fantastycznych planetach, spotyka dziwne postacie, a jego opowieści mają głęboki sens. Każda planeta, każda postać symbolizuje coś innego – ludzkie wady, samotność, dążenie do władzy, brak zrozumienia.
Czy to bajka? Częściowo tak. Książka zawiera elementy baśniowe, a postacie, które spotyka Mały Książę, symbolizują różne cechy ludzkie. Jednak Mały Książę jest bardziej skomplikowany niż typowa bajka. Nie ma prostego morału na końcu każdej historii. Książka skłania do refleksji, do zadawania pytań, do zastanawiania się nad sensem życia.
Alegoria i przypowieść
Dwa ważne pojęcia, które pomogą nam zrozumieć Małego Księcia, to alegoria i przypowieść.
Alegoria to utwór, w którym postacie, zdarzenia i przedmioty mają ukryte, symboliczne znaczenie. Na przykład, lew może symbolizować siłę, a gołąb – pokój. W Małym Księciu każda planeta i każda postać to alegoria. Król symbolizuje dążenie do władzy, Pijak – uzależnienie, a Bankier – chciwość.
Przypowieść (parabola) to krótka historia, która ma na celu przekazanie jakiejś prawdy moralnej lub religijnej. Przypowieści często posługują się metaforami i symbolami. Mały Książę można traktować jako przypowieść o przyjaźni, miłości, odpowiedzialności i poszukiwaniu sensu życia.
Podsumowanie - Mały Książę jako...
Więc, jaki jest ostatecznie gatunek literacki Małego Księcia? Najlepiej określić go jako powieść poetycka lub baśń filozoficzna. Łączy w sobie elementy powieści, bajki, alegorii i przypowieści. Jest to utwór uniwersalny, który przemawia do czytelników w każdym wieku.
Mały Książę to książka wyjątkowa. Nie da się jej zamknąć w sztywnych ramach jednego gatunku literackiego. To właśnie sprawia, że jest tak ceniona i czytana na całym świecie.
Pamiętaj, że najważniejsze jest to, jak Ty odbierasz daną książkę. Nie przejmuj się zbytnio etykietkami. Czytaj, analizuj i wyciągaj własne wnioski! Odkrywanie znaczeń ukrytych w literaturze to fascynująca przygoda.
Warto dodać, że wielu krytyków literackich uważa Małego Księcia za utwór na pograniczu literatury dla dzieci i dorosłych. Ta dwoistość interpretacyjna jest jednym z kluczy do zrozumienia fenomenu popularności tej książki.
