Hej! Gotowi na powtórkę z pisowni "ę" na końcu wyrazów? Super! Zaraz wszystko sobie przypomnimy i utrwalimy.
Kiedy Piszemy "ę" na Końcu?
Zacznijmy od podstaw. "Ę" na końcu wyrazów pojawia się w konkretnych sytuacjach gramatycznych. Spójrzmy na nie po kolei.
Czasowniki w 1. Osobie Liczby Pojedynczej Czasu Teraźniejszego
To chyba najczęstszy przypadek. Kiedy mówimy o tym, co robimy teraz, używamy "ę". Na przykład:
Ja idę.
Ja myślę.
Ja piszę.
Pamiętaj! Chodzi tylko o pierwszą osobę ("ja") i czas teraźniejszy. To bardzo ważne!
Rzeczowniki w Bierniku Liczby Pojedynczej Rodzaju Żeńskiego
Kolejny ważny przypadek. Dotyczy rzeczowników rodzaju żeńskiego w bierniku. Biernik odpowiada na pytanie "kogo? co?".
Widzę książkę (co?).
Mam nadzieję (co?).
Kupuję sukienkę (co?).
Zauważ, że mówimy o jednej książce, jednej nadziei, jednej sukience. Liczba pojedyncza jest kluczowa.
Liczebniki w Bierniku Liczby Pojedynczej Rodzaju Żeńskiego
Podobnie jak z rzeczownikami, "ę" występuje w bierniku liczebników rodzaju żeńskiego.
Mam jedną (co?) siostrę.
Widzę pierwszą (co?) okazję.
Pamiętaj, że liczebniki muszą odnosić się do rzeczowników rodzaju żeńskiego i być w bierniku.
Wyjątki i Pułapki
Jak to w języku polskim bywa, są wyjątki! Uważaj na wyrazy, które brzmią podobnie, ale pisze się je inaczej.
Na przykład, nie piszemy "ę" w dopełniaczu rzeczowników rodzaju nijakiego. Mówimy "nie ma okna", a nie "oknę".
Kolejny przykład: w narzędniku liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju żeńskiego zazwyczaj piszemy "-ą" (np. "idę z mamą").
Ćwiczenia!
Teraz czas na małe ćwiczenia! Spróbuj uzupełnić poniższe zdania, wstawiając (lub nie) "ę".
- Ja teraz czyta... książkę.
- Widzę nową ... koszulę.
- Mam tylko jedn... chwilę.
- Nie lubię tego ... okna.
Rozwiązania:
- Ja teraz czytam książkę.
- Widzę nową koszulę.
- Mam tylko jedną chwilę.
- Nie lubię tego okna.
Jak poszło? Mam nadzieję, że dobrze! Jeśli masz jakieś pytania, śmiało pytaj!
Podsumowanie
Zapamiętaj najważniejsze zasady:
- Czasowniki: "ę" w 1. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego (ja idę, ja myślę).
- Rzeczowniki: "ę" w bierniku liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego (widzę książkę).
- Liczebniki: "ę" w bierniku liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego (mam jedną siostrę).
- Wyjątki: Uważaj na dopełniacz rodzaju nijakiego i narzędnik rodzaju żeńskiego.
Pamiętaj, praktyka czyni mistrza! Im więcej będziesz ćwiczyć, tym łatwiej zapamiętasz te zasady.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!

