Witajcie, młodzi odkrywcy liczb!
Dziś wyruszymy w fascynującą podróż do starożytnego Rzymu, aby poznać tajemnicze liczby rzymskie.
Gotowi?
Co to są liczby rzymskie?
Wyobraźcie sobie, że zamiast zwykłych cyfr 1, 2, 3… mamy literki, które oznaczają liczby.
Tak właśnie robili starożytni Rzymianie!
Używali liter alfabetu do zapisywania liczb.
Podstawowe symbole
Poznajmy najważniejsze znaki:
I to jak jeden palec – oznacza 1.
V to jak dłoń z rozstawionymi palcami – oznacza 5.
X to jak dwie dłonie skrzyżowane – oznacza 10.
Zapamiętajcie te trzy znaki!
Jak tworzymy inne liczby?
Liczymy dodając i odejmując.
Dodawanie
Kiedy mniejsza liczba stoi za większą, dodajemy ją.
Na przykład: VI to 5 + 1 = 6.
XI to 10 + 1 = 11.
Wyobraźcie sobie, że macie pięć cukierków (V) i dostajecie jeszcze jeden (I). Teraz macie sześć cukierków (VI)!
Odejmowanie
Kiedy mniejsza liczba stoi przed większą, odejmujemy ją.
Na przykład: IV to 5 – 1 = 4.
IX to 10 – 1 = 9.
Macie pięć balonów (V), ale jeden pęka (I). Zostają wam cztery balony (IV)!
Przykłady liczb rzymskich
Zobaczmy kilka przykładów:
I = 1
II = 2 (1 + 1)
III = 3 (1 + 1 + 1)
IV = 4 (5 – 1)
V = 5
VI = 6 (5 + 1)
VII = 7 (5 + 1 + 1)
VIII = 8 (5 + 1 + 1 + 1)
IX = 9 (10 – 1)
X = 10
XI = 11 (10 + 1)
XII = 12 (10 + 1 + 1)
Gdzie możemy spotkać liczby rzymskie?
Liczby rzymskie można spotkać w wielu miejscach!
- Na tarczach zegarów
- W numeracji tomów książek
- W datach na pomnikach
- W napisach na budynkach
- Podczas oznaczania rozdziałów w książkach
Rozejrzyjcie się uważnie!
Ćwiczenia
Spróbujmy razem!
Co oznacza III?
To 1 + 1 + 1, czyli 3.
A co oznacza VII?
To 5 + 1 + 1, czyli 7.
Teraz sami! Zamieńcie te liczby arabskie na rzymskie:
- 2
- 6
- 9
Odpowiedzi:
- 2 = II
- 6 = VI
- 9 = IX
Więcej symboli (dla ambitnych!)
Dla tych, którzy chcą wiedzieć więcej, poznajmy jeszcze kilka symboli:
L = 50
C = 100
D = 500
M = 1000
Na przykład: MCMLXXXIV = 1984 (1000 + (1000-100) + 50 + 30 + (5-1))
Podsumowanie
Pamiętajcie, że liczby rzymskie to litery, które oznaczają liczby.
Używamy dodawania i odejmowania, żeby tworzyć inne liczby.
Znajdziecie je w wielu miejscach dookoła Was.
Gratulacje! Teraz znacie tajemnice liczb rzymskich!
Powodzenia na sprawdzianie w klasie 2!
