Witajcie, drodzy uczniowie klasy 5! Gotowi na powtórkę z lektur? Super! Zaraz wszystko sobie przypomnimy i usystematyzujemy.
Akademia Pana Kleksa – Jan Brzechwa
Fabuła w skrócie
Akademia Pana Kleksa to opowieść o niezwykłej szkole prowadzonej przez ekscentrycznego pana Ambrożego Kleksa. Chłopcy, w tym Adaś Niezgódka, przeżywają tam niesamowite przygody.
Adaś Niezgódka jest głównym bohaterem. To chłopiec, który ma pewne problemy z nauką, ale w Akademii Pana Kleksa odnajduje swoje miejsce.
Główne postacie
Pan Ambroży Kleks – niezwykły nauczyciel, czarodziej. Posiada wiele magicznych umiejętności i uczy chłopców w niekonwencjonalny sposób.
Adaś Niezgódka – uczeń Akademii, który przeżywa wiele przygód.
Szpak Mateusz – ptak, który potrafi mówić i był kiedyś księciem.
Ważne motywy
Magia i fantazja – cała akademia jest pełna magii i fantastycznych stworzeń.
Edukacja – Pan Kleks uczy poprzez zabawę i eksperymenty, rozwijając kreatywność uczniów.
Przyjaźń – relacje między uczniami i panem Kleksem są bardzo ważne.
Przykładowe pytania
Kim jest Pan Ambroży Kleks? Jakie są jego cechy?
Opisz Adasia Niezgódkę. Co go charakteryzuje?
Jakie niezwykłe rzeczy dzieją się w Akademii?
Jakie metody nauczania stosuje Pan Kleks?
Katarynka – Bolesław Prus
Fabuła w skrócie
Katarynka to nowela o prawniku, panu Tomasz Szarym, który nie lubi katarynek. Pewnego dnia do kamienicy wprowadza się niewidoma dziewczynka. Jej radość na dźwięk katarynki zmienia jego nastawienie.
Główne postacie
Pan Tomasz Szary – prawnik, początkowo niechętny katarynkom.
Niewidoma dziewczynka – jej radość z muzyki katarynki porusza pana Tomasza.
Ważne motywy
Empatia – zdolność współodczuwania i zrozumienia innych.
Przemiana – pan Tomasz zmienia swoje nastawienie do świata.
Uprzedzenia – historia pokazuje, jak uprzedzenia mogą być krzywdzące.
Przykładowe pytania
Kim jest pan Tomasz Szary? Jakie ma poglądy na początku noweli?
Jak zmienia się pan Tomasz pod wpływem obserwacji dziewczynki?
Co symbolizuje katarynka w utworze?
Jakie przesłanie niesie ta nowela?
W pustyni i w puszczy – Henryk Sienkiewicz (fragmenty)
Fabuła w skrócie
To opowieść o przygodach Stasia Tarkowskiego i Nel Rawlison w Afryce. Dzieci zostają porwane przez powstańców Mahdiego i muszą radzić sobie w trudnych warunkach.
Główne postacie
Staś Tarkowski – odważny i zaradny chłopiec.
Nel Rawlison – młodsza siostra, którą Staś się opiekuje.
Kali – afrykański chłopiec, który zostaje przyjacielem Stasia.
Mea – służąca Nel.
Ważne motywy
Przygoda – podróż przez Afrykę pełna jest niebezpieczeństw i wyzwań.
Odwaga – Staś wykazuje się dużą odwagą i sprytem.
Przyjaźń – relacje między bohaterami są bardzo ważne.
Kolonializm – warto pamiętać o kontekście historycznym utworu.
Przykładowe pytania
Kim są Staś i Nel? Jakie są ich charaktery?
W jakich okolicznościach dzieci zostają porwane?
Jak Staś radzi sobie w trudnych sytuacjach?
Jaką rolę odgrywają Kali i Mea w historii?
Mity greckie – Jan Parandowski (wybrane mity)
Fabuła w skrócie
To zbiór opowieści o bogach, herosach i potworach ze starożytnej Grecji.
Wybrane mity (przykładowe)
Mit o Prometeuszu – tytan, który ofiarował ludziom ogień.
Mit o Dedalu i Ikarze – opowieść o ucieczce z labiryntu na skrzydłach z piór i wosku.
Mit o Tezeuszu i Minotaurze – heroiczna walka z potworem w labiryncie.
Mit o Heraklesie (wybrane prace) – o sile i odwadze herosa.
Główne postacie (przykładowe)
Prometeusz – tytan, dobroczyńca ludzkości.
Dedal – wynalazca.
Ikar – syn Dedala.
Tezeusz – heros, pogromca Minotaura.
Minotaur – potwór, pół człowiek, pół byk.
Herakles – najsilniejszy z herosów.
Ważne motywy
Heroizm – odwaga i poświęcenie bohaterów.
Kara i nagroda – konsekwencje czynów.
Przeznaczenie – siła losu.
Walka dobra ze złem – motyw pojawiający się w wielu mitach.
Przykładowe pytania
Kim był Prometeusz i co zrobił dla ludzi?
Opisz historię Dedala i Ikara. Jak się zakończyła?
Kim był Tezeusz i z kim walczył?
Jakie cechy charakteryzowały Heraklesa?
Jakie wartości są promowane w mitach greckich?
Biblia (wybrane przypowieści ewangeliczne)
Fabuła w skrócie
Przypowieści to krótkie historie o głębokim znaczeniu moralnym. Wykorzystują proste obrazy z życia codziennego, aby przekazać ważne prawdy.
Wybrane przypowieści (przykładowe)
Przypowieść o synu marnotrawnym – opowieść o przebaczeniu i miłosierdziu.
Przypowieść o dobrym Samarytaninie – o miłości bliźniego i pomocy potrzebującym.
Przypowieść o siewcy – o różnych postawach wobec słowa Bożego.
Główne postacie (przykładowe)
Syn marnotrawny – symbol grzesznika, który wraca do Boga.
Ojciec – symbol Boga, który przebacza.
Dobry Samarytanin – symbol człowieka, który pomaga potrzebującym.
Kapłan i Lewita - obojętni na potrzeby.
Siewca - symbol tego, który głosi słowo.
Ważne motywy
Miłosierdzie – przebaczenie i współczucie.
Miłość bliźniego – pomoc i troska o innych.
Wiara – zaufanie Bogu.
Przemiana – nawrócenie i zmiana życia.
Przykładowe pytania
O czym opowiada przypowieść o synu marnotrawnym? Jakie jest jej przesłanie?
Kim jest dobry Samarytanin i co zrobił?
Jakie są różne rodzaje gleby w przypowieści o siewcy i co one symbolizują?
Jakie wartości są promowane w przypowieściach ewangelicznych?
Podsumowanie
Pamiętajcie! Znamy już fabuły, bohaterów i najważniejsze motywy. Teraz wystarczy to wszystko powtórzyć. Powodzenia na egzaminie!
Przejrzyjcie jeszcze raz notatki, przypomnijcie sobie charakterystyczne cechy bohaterów i przesłania poszczególnych lektur. Jesteście świetni! Dasz radę!
Nie zapomnijcie o kontekście historycznym i kulturowym! To pomoże w lepszym zrozumieniu lektur.
