Hej! Gotowi do powtórki lektur na egzamin po 3 klasie gimnazjum? Super! Pomożemy Ci ogarnąć materiał.
Zemsta – Aleksander Fredro
Autor: Aleksander Fredro. Pamiętaj o tym nazwisku!
Rodzaj literacki: Dramat.
Gatunek literacki: Komedia.
Czas akcji: Początek XIX wieku.
Miejsce akcji: Zamek podzielony na dwie części.
Główni bohaterowie:
Cześnik Raptusiewicz: Porywczy, gwałtowny, ale ostatecznie dobry.
Rejent Milczek: Spokojny, cichy, ale przebiegły i chciwy.
Klara: Bratanica Cześnika, zakochana w Wacławie.
Wacław: Syn Rejenta, zakochany w Klarze.
Papkin: Zabawny, tchórzliwy, ale lojalny wobec Cześnika.
Motywy: Sąsiedzka waśń, miłość, małżeństwo.
Streszczenie: Dwa zwaśnione rody, Cześnik i Rejent, mieszkają w jednym zamku. Ciągle się kłócą. Miłość Klary i Wacława komplikuje sytuację. Ostatecznie zgoda i ślub kończą spór.
Kluczowe sceny:
Scena dyktowania listu przez Rejenta. Scena bójki murarzy. Scena oświadczyn Papkina.
Ważne cytaty:
„Mocium Panie!”
Mały Książę – Antoine de Saint-Exupéry
Autor: Antoine de Saint-Exupéry. Zapamiętaj!
Rodzaj literacki: Epika.
Gatunek literacki: Baśń filozoficzna.
Czas akcji: Nieokreślony.
Miejsce akcji: Różne planety, Ziemia (Sahara).
Główni bohaterowie:
Mały Książę: Mądry, dociekliwy, poszukujący przyjaciel.
Pilot: Samotny, zagubiony, ale otwarty na świat.
Lis: Uczy Małego Księcia o przyjaźni i odpowiedzialności.
Róża: Kapryśna, ale kochana przez Małego Księcia.
Król, Próżny, Pijak, Bankier, Latarnik, Geograf: Symbolizują ludzkie wady.
Motywy: Przyjaźń, miłość, odpowiedzialność, sens życia.
Streszczenie: Pilot rozbija się na Saharze. Spotyka Małego Księcia. Mały Książę opowiada o swoich podróżach po planetach. Uczy się o przyjaźni i miłości od Lisa. W końcu wraca na swoją planetę.
Kluczowe sceny:
Spotkanie Małego Księcia z Lisem. Rozmowy Małego Księcia z Pilotem. Podróże po planetach.
Ważne cytaty:
„Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu.”
„Jesteś odpowiedzialny za to, co oswoiłeś.”
Dziady cz. II – Adam Mickiewicz
Autor: Adam Mickiewicz. Klasyka!
Rodzaj literacki: Dramat.
Gatunek literacki: Dramat romantyczny.
Czas akcji: Noc Zaduszek.
Miejsce akcji: Cmentarna kaplica.
Główni bohaterowie:
Guślarz: Prowadzi obrzęd Dziadów.
Chór: Reprezentuje lud.
Duchy: Dzielą się swoimi historiami.
Duch Józia i Rózi: Dzieci, które nie zaznały cierpienia.
Duch Złego Pana: Okrutny pan, który nie zaznał litości.
Motywy: Wina i kara, sprawiedliwość, cierpienie, pomoc duszom.
Streszczenie: Guślarz wzywa duchy zmarłych. Duchy opowiadają o swoich winach i karach. Proszą o pomoc żyjących.
Kluczowe sceny:
Wywoływanie duchów. Opowieści duchów Józia i Rózi oraz Złego Pana.
Ważne cytaty:
„Bo kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie.”
Syzyfowe Prace – Stefan Żeromski
Autor: Stefan Żeromski. Ważny pisarz!
Rodzaj literacki: Epika.
Gatunek literacki: Powieść.
Czas akcji: Lata 80. XIX wieku (okres zaborów).
Miejsce akcji: Gimnazjum w Klerykowie (fikcyjne miasto).
Główni bohaterowie:
Marcin Borowicz: Główny bohater, dorastający w trudnych czasach.
Andrzej Radek: Chłopski syn, który dzięki uporowi zdobywa wykształcenie.
Bernard Zygier: Uczeń, który wprowadza literaturę polską do gimnazjum.
Motywy: Rusyfikacja, patriotyzm, walka o tożsamość, dorastanie.
Streszczenie: Marcin Borowicz uczy się w rosyjskim gimnazjum. Doświadcza rusyfikacji. Stopniowo budzi się w nim świadomość narodowa. Angażuje się w tajne kółka samokształceniowe.
Kluczowe sceny:
Lekcje języka rosyjskiego. Wystąpienie Zygiera. Spotkania w kółku samokształceniowym.
Ważne wydarzenia:
Zesłanie Andrzeja Radka ze szkoły. Przebudzenie patriotyczne Marcina Borowicza.
Reduta Ordona – Adam Mickiewicz
Autor: Adam Mickiewicz. Kolejny raz!
Rodzaj literacki: Liryka.
Gatunek literacki: Wiersz – opis bitwy, epika.
Czas akcji: Powstanie Listopadowe, 1831 rok.
Miejsce akcji: Reduta Ordona (okopy pod Warszawą).
Główni bohaterowie:
Ordon: Dowódca reduty, symbol bohaterstwa.
Narrator: Świadek wydarzeń, opisujący bitwę.
Motywy: Patriotyzm, poświęcenie, walka o wolność, bohaterstwo.
Streszczenie: Wiersz opisuje bohaterską obronę Reduty Ordona podczas Powstania Listopadowego. Polacy walczą z przeważającymi siłami rosyjskimi. W obliczu klęski Ordon wysadza redutę w powietrze.
Kluczowe sceny:
Opis bitwy. Wysadzenie reduty.
Ważne cytaty:
„Nam strzelać nie kazano. – Wstąpiłem na działo i spojrzałem na pole; dwieście armat grzmiało!”
Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz (fragmenty)
Autor: Adam Mickiewicz.
Rodzaj literacki: Epika.
Gatunek literacki: Epopeja narodowa.
Czas akcji: 1811-1812 (okres wojen napoleońskich).
Miejsce akcji: Soplicowo (dwór szlachecki na Litwie).
Główni bohaterowie:
Tadeusz: Młody szlachcic, zakochany w Zosi.
Zosia: Podopieczna Telimeny, zakochana w Tadeuszu.
Jacek Soplica (ksiądz Robak): Ojciec Tadeusza, pokutujący za grzechy młodości.
Hrabia: Romantyczny sąsiad Soplicowa, zakochany w Telimenie.
Telimena: Kobieta światowa, kokietka.
Motywy: Patriotyzm, miłość, spór o zamek, życie szlachty.
Streszczenie: Tadeusz wraca do Soplicowa. Zakochuje się w Zosi. Trwa spór o zamek między Soplicami a Hrabiami. Jacek Soplica (ksiądz Robak) organizuje powstanie przeciwko Rosji. Ostatecznie zgoda i ślub Tadeusza i Zosi kończą spór.
Kluczowe sceny:
Opis Soplicowa. Polowanie. Zajazd na Soplicowo. Uroczysty polonez.
Ważne cytaty:
„Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie; Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, kto cię stracił.”
Podsumowanie
Pamiętaj o autorach i tytułach. Zwróć uwagę na główne motywy i bohaterów. Powodzenia na egzaminie!
Dasz radę!
