Hej Studencie! Przygotujmy się razem do egzaminu z Konstytucji Marcowej! Nie martw się, to wcale nie jest takie trudne, jak się wydaje. Rozłożymy to na czynniki pierwsze i wszystko stanie się jasne. Powodzenia!
Wprowadzenie do Konstytucji Marcowej
Konstytucja Marcowa, to bardzo ważny dokument w historii Polski. Została uchwalona 17 marca 1921 roku. Zastąpiła Tymczasową Konstytucję z 1919 roku.
Pamiętaj, że to okres po I wojnie światowej. Polska odzyskała niepodległość! Trzeba było ustalić zasady działania państwa.
Geneza Konstytucji
Powstanie Konstytucji Marcowej było wynikiem kompromisu. Różne siły polityczne miały swoje wizje państwa. Chciano stworzyć coś, co zadowoli większość.
Główne siły polityczne to: Narodowa Demokracja (endecja), Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" i Polska Partia Socjalistyczna (PPS). Każda z nich miała inne pomysły.
Główne Założenia Konstytucji
Konstytucja Marcowa wprowadzała w Polsce republikę parlamentarną. Co to oznacza? Najważniejszy był Sejm, czyli parlament.
Władza Ustawodawcza
Władzę ustawodawczą sprawował Sejm i Senat. Sejm był wybierany w wyborach powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich.
Senat był słabszy od Sejmu. Miał prawo weta zawieszającego, ale Sejm mógł je odrzucić. Ważna różnica!
Prawo inicjatywy ustawodawczej miały: rząd, Sejm i Senat. Oznacza to, że każda z tych instytucji mogła zgłaszać projekty ustaw.
Władza Wykonawcza
Władzę wykonawczą sprawował Prezydent i Rada Ministrów (rząd). Ale uwaga! Prezydent był bardzo słaby.
Prezydent był wybierany przez Zgromadzenie Narodowe. Zgromadzenie Narodowe to połączone izby Sejmu i Senatu.
Prezydent miał ograniczone kompetencje. Mianował premiera, reprezentował państwo na zewnątrz, ale wiele jego decyzji wymagało kontrasygnaty ministra.
Rząd, czyli Rada Ministrów, był odpowiedzialny przed Sejmem. Sejm mógł odwołać rząd wotum nieufności. To ważne!
Władza Sądownicza
Władza sądownicza była niezależna. Sądy były niezawisłe od innych władz.
Konstytucja gwarantowała równość wobec prawa. To bardzo ważna zasada!
Prawa i Wolności Obywatelskie
Konstytucja Marcowa gwarantowała szeroki katalog praw i wolności obywatelskich. To bardzo pozytywny aspekt!
Zapewniała równość wobec prawa, niezależnie od pochodzenia, wyznania, narodowości czy majątku.
Gwarantowała wolność słowa, wolność prasy, wolność zgromadzeń i wolność zrzeszania się.
Zapewniała nietykalność osobistą i wolność wyznania.
Gwarantowała prawo do własności.
Wady i Zalety Konstytucji Marcowej
Konstytucja Marcowa miała swoje plusy i minusy. Ważne, żeby je znać!
Zalety
- Szeroki katalog praw i wolności obywatelskich.
- Republika parlamentarna.
- Podział władzy.
Wady
- Słaba pozycja Prezydenta.
- Silny Sejm prowadził do częstych zmian rządów i niestabilności politycznej.
- Trudności w podejmowaniu szybkich i zdecydowanych decyzji.
Skutki obowiązywania Konstytucji Marcowej
Konstytucja Marcowa obowiązywała do 1926 roku, kiedy to Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego.
Wprowadziła ona w Polsce system parlamentarny, który charakteryzował się dużą niestabilnością polityczną. Częste zmiany rządów utrudniały reformy i rozwój państwa.
Jednakże, Konstytucja Marcowa była krokiem w kierunku demokracji i zagwarantowała szerokie prawa i wolności obywatelskie.
Konstytucja Kwietniowa
Po przewrocie majowym, w 1935 roku, uchwalono Konstytucję Kwietniową. Zmieniła ona ustrój państwa, wzmacniając władzę Prezydenta.
Pamiętaj, że Konstytucja Kwietniowa była krytykowana za autorytarny charakter.
Podsumowanie
Gratulacje! Dotarliśmy do końca. Teraz powtórzmy najważniejsze punkty:
- Konstytucja Marcowa została uchwalona 17 marca 1921 roku.
- Wprowadzała republikę parlamentarną.
- Sejm był najważniejszy.
- Prezydent miał słabą pozycję.
- Gwarantowała szerokie prawa i wolności obywatelskie.
- Obowiązywała do 1926 roku.
Pamiętaj, żeby jeszcze raz przeczytać materiał i rozwiązać kilka zadań. Dasz radę! Trzymam kciuki za Twój egzamin!
