Witaj! Przygotowujesz się do egzaminu z historii Polski? Świetnie! Razem damy radę. Skupimy się na ważnym temacie: Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KC PZPR). To był kluczowy organ władzy w PRL. Zaczynamy?
Co to był Komitet Centralny PZPR?
Komitet Centralny (KC) to był teoretycznie najwyższy organ Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Działał między zjazdami partii. Zjazdy odbywały się co kilka lat. KC miał kierować całą działalnością PZPR. W praktyce, jego rola była często bardziej fasadowa.
PZPR to partia komunistyczna. Rządziła Polską od 1948 roku do 1989 roku. Partia miała ogromny wpływ na wszystkie aspekty życia. Od gospodarki po kulturę.
Skład KC
Kto wchodził w skład KC? Byli to przede wszystkim:
- Najważniejsi działacze partyjni.
- Przedstawiciele rządu.
- Przedstawiciele wojska i aparatu bezpieczeństwa.
- Dyrektorzy dużych przedsiębiorstw państwowych.
- Czasami także osoby reprezentujące środowiska kultury i nauki. (ale lojalne wobec partii!)
Liczba członków KC zmieniała się z biegiem lat. Zazwyczaj było ich kilkuset.
Jak działał KC?
KC pozornie decydował o najważniejszych sprawach. W rzeczywistości, decyzje podejmowało węższe grono. Przede wszystkim Biuro Polityczne i Sekretariat KC.
Biuro Polityczne to był taki "rząd w partii". Tam zapadały kluczowe decyzje polityczne i gospodarcze.
Sekretariat KC zajmował się bieżącym zarządzaniem partią. Kontrolował też realizację decyzji Biura Politycznego.
KC zbierał się na tzw. plenum. Podczas plenum omawiano i zatwierdzano decyzje. Ale dyskusje były zwykle ograniczone. Krytyka oficjalnej linii partii była niedopuszczalna.
Struktura KC
KC miał rozbudowaną strukturę. Działały w nim różne wydziały. Na przykład:
- Wydział Organizacyjny.
- Wydział Propagandy.
- Wydział Przemysłu.
- Wydział Rolny.
- Wydział Nauki i Edukacji.
Każdy wydział zajmował się danym obszarem życia. Wydziały te miały ogromną władzę. Kontrolowały i nadzorowały poszczególne dziedziny.
Rola KC w systemie władzy
KC był ośrodkiem władzy. Partia kontrolowała państwo. Partia decydowała o obsadzie stanowisk. Partia wpływała na treść prawa. Partia kształtowała opinię publiczną.
Żadne ważne decyzje nie mogły być podjęte bez zgody KC. Dotyczyło to zarówno spraw politycznych, jak i gospodarczych czy kulturalnych.
KC sprawował nadzór nad wszystkimi instytucjami państwowymi. Od Sejmu po urzędy gminne. To sprawiało, że formalnie niezależne organy były w rzeczywistości podległe partii.
Kryzys i upadek KC
W latach 80. PZPR traciła poparcie społeczne. Kryzys gospodarczy, protesty społeczne i działalność Solidarności osłabiły władzę partii.
KC próbował reform. Ale reformy były niewystarczające. Nie zdołały uratować systemu.
W 1989 roku doszło do Okrągłego Stołu. PZPR zgodziła się na częściowo wolne wybory. Wybory te zakończyły się klęską partii. Komitet Centralny stracił władzę. PZPR została rozwiązana w 1990 roku.
Podsumowanie
Pamiętaj! Komitet Centralny PZPR to:
- Najwyższy organ PZPR między zjazdami.
- Ośrodek władzy w PRL.
- Kontrolowany przez Biuro Polityczne i Sekretariat KC.
- Stracił władzę w wyniku kryzysu i przemian politycznych w 1989 roku.
Mam nadzieję, że ten przewodnik był pomocny. Powodzenia na egzaminie! Pamiętaj, żeby powtórzyć materiał i skupić się na najważniejszych faktach. Dasz radę!
