Witajcie czwartoklasiści! Dzisiaj porozmawiamy o dodawaniu i odejmowaniu pisemnym. To bardzo ważne umiejętności matematyczne. Używamy ich, gdy liczby są za duże, żeby liczyć w pamięci.
Dodawanie Pisemne
Zaczynamy od dodawania pisemnego. Wyobraźcie sobie, że mamy dodać dwie liczby: 245 i 132. Musimy zapisać je jedna pod drugą. Ważne jest, aby jednostki były pod jednostkami, dziesiątki pod dziesiątkami, a setki pod setkami.
Teraz dodajemy cyfry w każdej kolumnie. Zaczynamy od prawej strony, czyli od jednostek. 5 + 2 = 7. Pisemy 7 pod kolumną jednostek.
Następnie dodajemy dziesiątki. 4 + 3 = 7. Znowu piszemy 7 pod kolumną dziesiątek. Na koniec dodajemy setki. 2 + 1 = 3. Piszemy 3 pod kolumną setek. Wynik to 377.
Dodawanie z Przeniesieniem
Czasami, gdy dodajemy cyfry w kolumnie, wynik jest większy niż 9. Wtedy musimy przenieść jedną dziesiątkę do następnej kolumny. Spójrzmy na przykład: 356 + 178.
Zaczynamy od jednostek. 6 + 8 = 14. Nie możemy napisać 14 pod kolumną jednostek. Piszemy tylko 4, a 1 przenosimy (dodajemy) do kolumny dziesiątek. To przeniesienie zapisujemy nad kolumną dziesiątek.
Teraz dodajemy dziesiątki, pamiętając o przeniesieniu. 1 (przeniesienie) + 5 + 7 = 13. Znowu, nie możemy napisać 13 pod kolumną dziesiątek. Piszemy 3, a 1 przenosimy do kolumny setek.
Dodajemy setki, pamiętając o przeniesieniu. 1 (przeniesienie) + 3 + 1 = 5. Piszemy 5 pod kolumną setek. Wynik to 534.
Odejmowanie Pisemne
Teraz przejdźmy do odejmowania pisemnego. Podobnie jak w dodawaniu, zapisujemy liczby jedna pod drugą. Upewniamy się, że jednostki, dziesiątki i setki są w odpowiednich kolumnach. Od większej liczby odejmujemy mniejszą.
Spójrzmy na przykład: 489 - 253. Zaczynamy od prawej strony, od jednostek. 9 - 3 = 6. Piszemy 6 pod kolumną jednostek.
Następnie odejmujemy dziesiątki. 8 - 5 = 3. Piszemy 3 pod kolumną dziesiątek. Na koniec odejmujemy setki. 4 - 2 = 2. Piszemy 2 pod kolumną setek. Wynik to 236.
Odejmowanie z Pożyczką
Czasami, gdy odejmujemy cyfry w kolumnie, górna cyfra jest mniejsza od dolnej. Wtedy musimy pożyczyć od następnej kolumny. Zobaczmy przykład: 523 - 247.
Zaczynamy od jednostek. 3 - 7. Nie możemy odjąć 7 od 3, ponieważ 3 jest mniejsze. Pożyczamy 1 dziesiątkę z kolumny dziesiątek. 2 w kolumnie dziesiątek zmienia się na 1, a 3 w kolumnie jednostek zmienia się na 13.
Teraz odejmujemy w kolumnie jednostek. 13 - 7 = 6. Piszemy 6 pod kolumną jednostek. Następnie odejmujemy dziesiątki. 1 - 4. Znowu, nie możemy odjąć 4 od 1. Pożyczamy 1 setkę z kolumny setek. 5 w kolumnie setek zmienia się na 4, a 1 w kolumnie dziesiątek zmienia się na 11.
Teraz odejmujemy w kolumnie dziesiątek. 11 - 4 = 7. Piszemy 7 pod kolumną dziesiątek. Na koniec odejmujemy setki. 4 - 2 = 2. Piszemy 2 pod kolumną setek. Wynik to 276.
Ćwiczenia
Aby dobrze opanować dodawanie i odejmowanie pisemne, trzeba dużo ćwiczyć. Poproście rodziców lub nauczyciela o dodatkowe zadania. Możecie też sami wymyślać przykłady.
Kilka przykładów do poćwiczenia:
- 123 + 456
- 789 - 321
- 257 + 148
- 632 - 456
Praktyczne Zastosowania
Dodawanie i odejmowanie pisemne przydaje się w wielu sytuacjach w życiu codziennym. Na przykład, gdy robimy zakupy i liczymy, ile pieniędzy wydaliśmy. Albo gdy planujemy podróż i obliczamy, ile kilometrów musimy przejechać.
Wyobraź sobie, że kupujesz dwie zabawki. Jedna kosztuje 35 zł, a druga 28 zł. Aby obliczyć, ile razem zapłacisz, musisz dodać te liczby. Możesz to zrobić pisemnie!
Inny przykład: masz 50 zł, a chcesz kupić książkę za 27 zł. Aby obliczyć, ile reszty otrzymasz, musisz odjąć 27 od 50. Znowu możesz użyć odejmowania pisemnego.
Pamiętajcie, ćwiczenie czyni mistrza! Im więcej będziecie ćwiczyć dodawanie i odejmowanie pisemne, tym łatwiej Wam to pójdzie. Powodzenia na kartkówce!
