Hej Studencie! Gotowy na powtórkę z Jednostek Sektora Finansów Publicznych? Super! Razem to ogarniemy! Pamiętaj, że kluczem jest zrozumienie, czym one są i jakie mają zadania. Do dzieła!
Co to są Jednostki Sektora Finansów Publicznych?
Jednostki Sektora Finansów Publicznych (JSFP) to organizacje, które gospodarują środkami publicznymi. Wykonują zadania państwa i samorządów.
Działają w oparciu o Ustawę o finansach publicznych.
Ich celem jest realizacja celów publicznych, np. edukacja, ochrona zdrowia, bezpieczeństwo.
Kategorie JSFP
Możemy je podzielić na kilka kategorii. Poznajmy je bliżej.
- Organy władzy publicznej: np. Sejm, Senat, Prezydent, Rada Ministrów.
- Jednostki budżetowe: np. szkoły, szpitale, urzędy.
- Samorządowe zakłady budżetowe: np. niektóre teatry, muzea.
- Agencje wykonawcze: np. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).
- Instytucje gospodarki budżetowej: np. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
- Fundusze celowe: np. Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy.
- Zakłady ubezpieczeń społecznych: np. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).
- Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)
- Uczelnie publiczne
- Polska Akademia Nauk (PAN) i tworzone przez nią jednostki organizacyjne
- Państwowe i samorządowe osoby prawne tworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych (z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego).
Przykłady Jednostek Sektora Finansów Publicznych
Teraz przejdźmy do konkretnych przykładów. To pomoże Ci lepiej zrozumieć, jak to wygląda w praktyce.
Organy Władzy Publicznej
Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej: Obsługuje Prezydenta i zapewnia mu warunki do wykonywania zadań.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: Uchwala ustawy i kontroluje działalność rządu.
Ministerstwo Finansów: Odpowiada za politykę finansową państwa i budżet.
Jednostki Budżetowe
Szkoła Podstawowa nr 1 w Krakowie: Zapewnia edukację dla dzieci w wieku szkolnym.
Szpital im. Jana Pawła II w Warszawie: Udziela świadczeń zdrowotnych pacjentom.
Urząd Gminy w Zabierzowie: Realizuje zadania samorządu lokalnego.
Samorządowe Zakłady Budżetowe
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie: Organizuje przedstawienia teatralne.
Muzeum Narodowe w Warszawie: Gromadzi i udostępnia zbiory muzealne.
Agencje Wykonawcze
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR): Wspiera rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA): Zarządza drogami krajowymi i autostradami.
Instytucje Gospodarki Budżetowej
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON): Wspiera osoby niepełnosprawne.
Fundusze Celowe
Fundusz Pracy: Finansuje programy aktywizacji zawodowej.
Fundusz Solidarnościowy: Wspiera osoby potrzebujące pomocy.
Zakłady Ubezpieczeń Społecznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS): Wypłaca emerytury, renty i inne świadczenia.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS): Ubezpiecza rolników.
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ): Finansuje świadczenia zdrowotne.
Uczelnie Publiczne
Uniwersytet Jagielloński: Prowadzi działalność dydaktyczną i badawczą.
Politechnika Warszawska: Kształci inżynierów i prowadzi badania naukowe.
Polska Akademia Nauk (PAN)
Instytut Chemii Fizycznej PAN: Prowadzi badania naukowe w dziedzinie chemii fizycznej.
Zasady Działania JSFP
Gospodarka finansowa JSFP jest prowadzona w sposób przejrzysty i efektywny. Działają one zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o finansach publicznych.
Zasada jawności: Działalność JSFP jest jawna i podlega kontroli publicznej.
Zasada legalności: JSFP działają na podstawie i w granicach prawa.
Zasada gospodarności: Środki publiczne są wydawane w sposób oszczędny i efektywny.
Zasada celowości: Środki publiczne są przeznaczane na realizację określonych celów.
Odpowiedzialność za Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych
Osoby odpowiedzialne za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponoszą konsekwencje. Reguluje to Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest np. nieuprawnione zaciągnięcie zobowiązania, przekroczenie budżetu, czy nieprawidłowe wydatkowanie środków.
Kontrola JSFP
Działalność JSFP podlega kontroli. Ma to na celu zapewnienie prawidłowego gospodarowania środkami publicznymi.
Kontrolę zewnętrzną sprawuje Najwyższa Izba Kontroli (NIK).
Kontrolę wewnętrzną sprawują audytorzy wewnętrzni.
Podsumowanie
Gratulacje! Dotarłeś do końca! Teraz najważniejsze punkty:
- Jednostki Sektora Finansów Publicznych (JSFP) to organizacje gospodarujące środkami publicznymi.
- Istnieje wiele kategorii JSFP, np. organy władzy publicznej, jednostki budżetowe, agencje wykonawcze.
- Działalność JSFP jest regulowana przez Ustawę o finansach publicznych.
- JSFP działają zgodnie z zasadami jawności, legalności, gospodarności i celowości.
- Naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlega odpowiedzialności.
- Działalność JSFP podlega kontroli NIK i audytorów wewnętrznych.
Pamiętaj, żeby powtórzyć przykłady i zasady działania. Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!
