Kim są Eskimosi? To tradycyjna nazwa ludów arktycznych, zamieszkujących obszary północnej Kanady, Alaski, Grenlandii i Syberii. Dzisiaj, preferuje się nazwy własne poszczególnych grup, takie jak Inuici w Kanadzie i Grenlandii oraz Yupik na Alasce i Syberii. Eskimosi, choć różnią się w szczegółach, dzielą wiele podobnych wierzeń i zwyczajów.
Wierzenia Eskimosów
Tradycyjne wierzenia Eskimosów są animistyczne i szamanistyczne. Animizm oznacza przekonanie, że wszystko, co istnieje – ludzie, zwierzęta, rośliny, przedmioty, a nawet zjawiska naturalne – posiada duszę lub ducha. Dlatego też Eskimosi odnosili się z szacunkiem do otaczającego ich świata, traktując go jako żywą istotę.
Szamanizm odgrywał kluczową rolę w życiu Eskimosów. Szaman był osobą o specjalnych zdolnościach, pośrednikiem między światem ludzi a światem duchów. Mógł wchodzić w trans, komunikować się z duchami zwierząt, leczyć choroby i przepowiadać przyszłość. Szaman był bardzo ważną osobą w społeczności, pełniącą funkcje religijne, medyczne i społeczne.
Duchy i świat duchów
Eskimosi wierzyli w istnienie wielu duchów, zarówno dobrych, jak i złych. Duchy zwierząt były szczególnie ważne, ponieważ zwierzęta stanowiły podstawę ich przetrwania. Wierzono, że obrażanie duchów zwierząt może sprowadzić na społeczność głód i choroby. Dlatego też polowania były otoczone licznymi rytuałami i tabu.
Ważną postacią w mitologii Eskimosów jest Sedna, bogini morza i opiekunka zwierząt morskich. Według legendy, Sedna została wrzucona do morza przez swojego ojca, a jej odcięte palce zamieniły się w foki, morsy i wieloryby. Sedna mieszka na dnie oceanu i kontroluje dostępność zwierząt morskich. Szamani musieli odbywać podróże do jej królestwa, aby błagać ją o łaskawość i zapewnić obfite połowy.
Życie po śmierci
Eskimosi wierzyli w życie po śmierci. Wizje tego życia różniły się w zależności od regionu i grupy. Niektóre wierzenia mówiły o istnieniu dwóch krain po śmierci: jednej dla tych, którzy zginęli nagłą śmiercią lub polując, i drugiej dla tych, którzy zmarli ze starości lub choroby. W obu krainach życie miało być podobne do życia na Ziemi, ale bardziej obfite i szczęśliwe.
Obyczaje Eskimosów
Obyczaje Eskimosów były ściśle związane z ich surowym środowiskiem i tradycyjnym stylem życia. Przetrwanie w arktycznych warunkach wymagało bliskiej współpracy i dzielenia się zasobami.
Polowanie i podział zdobyczy
Polowanie było najważniejszym zajęciem Eskimosów. Polowano na foki, morsy, wieloryby, karibu, niedźwiedzie polarne i ptaki. Techniki polowania były różnorodne i zależały od rodzaju zwierzęcia i pory roku. Używano harpunów, łuków i strzał, włóczni oraz pułapek. Po udanym polowaniu, zdobycz dzielono sprawiedliwie między członków społeczności. Szczególnie ważne było obdarowywanie starszych i wdów, którzy nie byli w stanie polować samodzielnie.
Budowa igloo
Igloo, czyli dom ze śniegu, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Eskimosów. Igloo budowano z bloków śniegu, które układano spiralnie, tworząc kopułę. Konstrukcja igloo była bardzo efektywna w utrzymywaniu ciepła, a temperatura wewnątrz mogła być znacznie wyższa niż na zewnątrz. Igloo służyło jako schronienie podczas polowań i podróży.
Rodzina i społeczność
Rodzina odgrywała kluczową rolę w społeczeństwie Eskimosów. Duże rodziny były często spotykane, a starsi członkowie rodziny cieszyli się dużym szacunkiem. Decyzje dotyczące życia społeczności podejmowano wspólnie, a współpraca i solidarność były cenione ponad wszystko.
Sztuka i opowiadanie historii
Eskimosi posiadali bogatą tradycję ustną. Historie, legendy i mity przekazywano z pokolenia na pokolenie. Opowieści te uczyły młodych ludzi o wartościach społecznych, zasadach moralnych i sposobach przetrwania w trudnych warunkach. Sztuka Eskimosów obejmowała rzeźbę w kości słoniowej, kamieniu i drewnie, a także zdobienie ubrań i przedmiotów codziennego użytku.
Współczesność
Współcześnie, życie Eskimosów uległo znacznym zmianom. Wiele społeczności osiedliło się w stałych osadach, a tradycyjne zajęcia, takie jak polowanie i rybołówstwo, są łączone z pracą w sektorze usług i przemyśle. Eskimosi walczą o zachowanie swojej kultury i języka, a także o prawa do ziemi i zasobów naturalnych.
Mimo wpływów współczesnej cywilizacji, wierzenia i zwyczaje Eskimosów nadal odgrywają ważną rolę w ich życiu. Zachowanie tradycji jest dla nich sposobem na utrzymanie tożsamości kulturowej i połączenia z przodkami. Poznanie wierzeń i zwyczajów Eskimosów pozwala nam lepiej zrozumieć różnorodność kulturową świata i docenić bogactwo tradycji ludów arktycznych.
