Po zakończeniu I Wojny Światowej w 1918 roku mapa Europy, a także innych części świata, uległa dramatycznym zmianom. Upadek imperiów i nowe idee samostanowienia narodów doprowadziły do powstania wielu nowych państw. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Rozpad Imperiów: Kluczowym czynnikiem, który umożliwił powstanie nowych państw, był upadek wielkich imperiów. Mówimy tu przede wszystkim o Imperium Rosyjskim, Austro-Węgierskim, Osmańskim i Niemieckim. Osłabienie tych struktur politycznych stworzyło próżnię, którą wypełniły nowo powstałe, lub odrodzone, państwa.
Europa Środkowo-Wschodnia
Europa Środkowo-Wschodnia doświadczyła największych zmian. To tutaj narodziło się najwięcej nowych krajów, czerpiąc z upadających imperiów.
Polska
Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Proces formowania się granic był długi i skomplikowany, naznaczony konfliktami, takimi jak wojna polsko-bolszewicka. Powstanie II Rzeczpospolitej było jednym z najważniejszych wydarzeń po I Wojnie Światowej, spełniając aspiracje wielu pokoleń Polaków.
Czechosłowacja
Czechosłowacja powstała z połączenia ziem czeskich i słowackich, które wcześniej wchodziły w skład Austro-Węgier. Było to państwo wielonarodowe, zamieszkiwane przez Czechów, Słowaków, Niemców, Węgrów i Rusinów. Jej pierwszym prezydentem został Tomáš Garrigue Masaryk.
Węgry
Węgry, po rozpadzie Austro-Węgier, utraciły znaczną część swojego terytorium na rzecz sąsiednich państw, takich jak Rumunia, Czechosłowacja i Jugosławia. Kraj przeżywał burzliwy okres polityczny, z krótkotrwałymi eksperymentami komunistycznymi. Traktat z Trianon ustalił nowe granice Węgier, które w dużej mierze obowiązują do dzisiaj.
Austria
Austria stała się małą republiką po rozpadzie imperium. Straciła dostęp do morza i znaczną część swojego terytorium. Początkowo wielu Austriaków opowiadało się za połączeniem z Niemcami, ale ostatecznie do tego nie doszło ze względu na sprzeciw państw Ententy.
Jugosławia
Jugosławia, początkowo pod nazwą Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, powstała z połączenia Serbii z terytoriami zamieszkanymi przez Słowian południowych, które wcześniej należały do Austro-Węgier. Było to państwo złożone etnicznie i religijnie, co w przyszłości doprowadziło do konfliktów.
Finlandia
Finlandia ogłosiła niepodległość od Rosji w 1917 roku, ale musiała walczyć o nią w wojnie domowej i wojnach z Rosją Radziecką. Ostatecznie, traktat w Tartu w 1920 roku potwierdził niepodległość Finlandii.
Estonia, Łotwa i Litwa
Estonia, Łotwa i Litwa, podobnie jak Finlandia, oderwały się od osłabionej Rosji i uzyskały niepodległość. Te trzy kraje, położone nad Morzem Bałtyckim, stały się areną walk o wpływy pomiędzy Rosją, Niemcami i Polską.
Inne regiony
Zmiany po I Wojnie Światowej dotknęły również inne regiony świata, choć w mniejszym stopniu niż Europę Środkowo-Wschodnią.
Irlandia
Irlandia uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii, choć proces ten był długi i bolesny, naznaczony konfliktem zbrojnym i podziałem wyspy. Powstało Wolne Państwo Irlandzkie, które jednak nie obejmowało całej wyspy.
Państwa Bliskiego Wschodu
Na Bliskim Wschodzie, po rozpadzie Imperium Osmańskiego, powstały nowe państwa, takie jak Syria, Liban, Irak i Palestyna. Obszary te znalazły się pod mandatem Francji (Syria i Liban) i Wielkiej Brytanii (Irak i Palestyna). Ustalenie granic i podział stref wpływów doprowadziły do długotrwałych konfliktów w regionie.
Podsumowanie
Powstanie nowych państw po I Wojnie Światowej było wynikiem upadku imperiów, idei samostanowienia narodów oraz układów międzynarodowych. Mapa Europy i świata uległa znaczącym zmianom, co miało ogromny wpływ na dalszy bieg historii. Wiele z tych nowych państw zmagało się z problemami wewnętrznymi, takimi jak konflikty etniczne i trudności gospodarcze, a także z zewnętrznymi zagrożeniami ze strony sąsiadów. Jednak ich powstanie było ważnym krokiem w kierunku realizacji aspiracji narodowych i samostanowienia.
