Hej! Zastanawialiście się kiedyś, jak osoby, które mają trudności z mówieniem, mogą się komunikować? Jednym ze sposobów jest użycie książki do komunikacji alternatywnej. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, zaraz wszystko wyjaśnimy krok po kroku.
Czym jest komunikacja alternatywna?
Zacznijmy od podstaw. Komunikacja alternatywna to wszystkie sposoby komunikacji, które nie wykorzystują mowy werbalnej. Mogą to być gesty, znaki, symbole, obrazki, a nawet specjalne urządzenia. Wszystko, co pozwala nam przekazywać informacje, gdy mówienie jest utrudnione lub niemożliwe.
Wyobraźcie sobie, że macie złamany język. Mówienie jest bolesne. Możecie pisać na kartce, pokazywać palcem, robić miny – to też jest komunikacja alternatywna! Osoby z trwałymi trudnościami w mówieniu potrzebują bardziej systematycznego rozwiązania.
Książka do komunikacji – co to takiego?
Książka do komunikacji to zbiór obrazków, symboli lub słów, które pozwalają osobie niemówiącej wyrażać swoje potrzeby, myśli i uczucia. To taki spersonalizowany słownik, który zawsze jest pod ręką. Jest to narzędzie, które daje głos tym, którzy go stracili lub nigdy go nie mieli.
Pomyślcie o tym jak o menu w restauracji. Macie obrazki dań i ich nazwy. Wybieracie to, co chcecie zjeść. W książce do komunikacji wybieracie to, co chcecie powiedzieć. To bardzo podobny mechanizm!
Jak stworzyć książkę do komunikacji?
No dobrze, ale jak zrobić taką książkę? To wcale nie jest takie trudne, jak się wydaje. Trzeba tylko pamiętać o kilku ważnych zasadach. Najważniejsze jest to, aby książka była dostosowana do potrzeb i możliwości użytkownika. Nie ma jednej uniwersalnej recepty.
1. Określ potrzeby i możliwości użytkownika
Pierwszy krok to dokładne poznanie osoby, dla której tworzymy książkę. Jakie są jej potrzeby? Co lubi? Co jest dla niej ważne? Jakie ma umiejętności poznawcze i motoryczne? Czy potrafi wskazywać palcem? Czy rozumie symbole? Im więcej wiemy, tym lepiej dopasujemy książkę.
Na przykład, dla dziecka, które lubi oglądać bajki, możemy umieścić w książce obrazki ulubionych postaci. Dla osoby, która potrzebuje pomocy w codziennych czynnościach, dodamy obrazki związane z jedzeniem, piciem, ubieraniem się.
2. Wybierz symbole lub obrazki
Kolejny krok to wybór odpowiednich symboli lub obrazków. Możemy użyć gotowych systemów symboli, takich jak PCS (Picture Communication Symbols), Widgit Symbols, lub Makaton. Możemy też zrobić własne zdjęcia lub rysunki. Ważne, aby symbole były zrozumiałe dla użytkownika.
PCS to bardzo popularny system symboli, który składa się z tysięcy obrazków przedstawiających różne przedmioty, czynności, emocje i pojęcia. Są bardzo proste i łatwe do zrozumienia. Makaton z kolei łączy symbole z mową i gestami.
3. Stwórz kategorie
Aby ułatwić korzystanie z książki, pogrupujmy symbole w kategorie. Mogą to być kategorie tematyczne, takie jak: „jedzenie”, „picie”, „zabawki”, „osoby”, „miejsca”, „uczucia”. Możemy też użyć kategorii gramatycznych, takich jak: „rzeczowniki”, „czasowniki”, „przymiotniki”.
Wyobraźcie sobie książkę podzieloną na działy: "Śniadanie", "Zabawa", "Szkoła", "Rodzina". W każdym dziale znajdują się obrazki związane z daną tematyką. To ułatwia znalezienie tego, czego potrzebujemy.
4. Układ graficzny książki
Sposób ułożenia symboli na stronach książki jest bardzo ważny. Upewnijmy się, że symbole są wystarczająco duże i dobrze widoczne. Możemy użyć kolorów, aby je wyróżnić. Ważne, aby książka była łatwa w obsłudze, nawet dla osoby z problemami motorycznymi.
Zastanówcie się nad formatem książki. Czy ma być to zeszyt, segregator, czy może album ze zdjęciami? Ważne, aby była trwała i łatwa do przenoszenia. Możemy też laminować strony, aby były odporne na wilgoć i zabrudzenia.
5. Personalizacja
Najważniejsze to dostosować książkę do indywidualnych potrzeb użytkownika. Dodajmy zdjęcia rodziny, przyjaciół, ulubionych zabawek. Używajmy języka, który jest zrozumiały dla tej osoby. Im bardziej spersonalizowana książka, tym lepiej będzie spełniać swoje zadanie.
Pamiętajmy, że książka do komunikacji to żywy organizm. Musi być regularnie aktualizowana i dostosowywana do zmieniających się potrzeb użytkownika. Dodawajmy nowe symbole, usuwajmy te, które nie są już używane. Słuchajmy uważnie osoby, dla której tworzymy książkę.
Przykłady użycia książki do komunikacji
Spójrzmy na kilka przykładów, jak można wykorzystać książkę do komunikacji w codziennym życiu. Dziecko może za jej pomocą poprosić o ulubioną zabawkę, osoba dorosła może wyrazić swoje zdanie na temat polityki, a senior może opowiedzieć o swoich wspomnieniach.
Przykład 1: Dziecko pokazuje na obrazek z wózkiem i mówi: "Chcę na spacer!". Przykład 2: Osoba dorosła pokazuje na obrazek z lekarzem i mówi: "Boli mnie brzuch". Przykład 3: Senior pokazuje na zdjęcie swojej rodziny i mówi: "To moje dzieci".
Podsumowanie
Tworzenie książki do komunikacji to proces, który wymaga zaangażowania i cierpliwości. Pamiętajcie, że najważniejsze jest to, aby książka była dostosowana do potrzeb i możliwości użytkownika. Dajcie mu głos, pozwólcie wyrażać swoje myśli i uczucia. To bezcenne.
Książka do komunikacji to potężne narzędzie, które może odmienić życie osoby niemówiącej. Daje możliwość nawiązywania relacji, wyrażania swoich potrzeb i marzeń, a przede wszystkim poczucia się zrozumianym i akceptowanym. To inwestycja w godność i niezależność.
