Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z chemii? Świetnie! Dziś nauczymy się, jak z łatwością ustalać liczbę protonów i elektronów w atomach. Będzie to proste, obiecuję!
Protony: Klucz do Tożsamości Pierwiastka
Protony to cząstki znajdujące się w jądrze atomu. Mają ładunek dodatni.
Każdy pierwiastek ma unikalną liczbę protonów w jądrze swojego atomu. Ta liczba nazywana jest liczbą atomową (Z).
Gdzie znaleźć liczbę atomową (Z)? W układzie okresowym pierwiastków! Znajduje się ona zwykle w lewym górnym rogu pola danego pierwiastka.
Spójrz na układ okresowy. Liczba atomowa wodoru (H) to 1. To znaczy, że atom wodoru ma 1 proton.
Przykład: Ile protonów ma atom węgla (C)? Znajdź węgiel w układzie okresowym. Jego liczba atomowa (Z) wynosi 6. Zatem, atom węgla ma 6 protonów.
Prosty wzór na liczbę protonów:
Liczba protonów = Liczba atomowa (Z)
Zapamiętaj to! To podstawa!
Elektrony: Chmura wokół Jądra
Elektrony to cząstki o ładunku ujemnym. Krążą wokół jądra atomowego w tzw. powłokach elektronowych.
W atomie obojętnym elektrycznie, liczba protonów i elektronów jest taka sama.
Atom obojętny elektrycznie to taki atom, który nie ma ładunku (nie jest jonem).
Czyli, jeśli wiemy, ile protonów ma atom (jego liczbę atomową), to wiemy też, ile ma elektronów... jeśli jest obojętny!
Prosty wzór na liczbę elektronów w atomie obojętnym:
Liczba elektronów = Liczba protonów = Liczba atomowa (Z)
Przykład: Atom tlenu (O) ma liczbę atomową 8. Ile ma elektronów, jeśli jest obojętny? Ma 8 elektronów!
A co z Jonami?
Jon to atom, który zyskał lub stracił elektrony. To powoduje, że jon ma ładunek.
Kation to jon o ładunku dodatnim. Oznacza to, że atom stracił elektrony.
Anion to jon o ładunku ujemnym. Oznacza to, że atom zyskał elektrony.
Jak ustalić liczbę elektronów w jonie?
Jeśli atom stracił elektrony (stał się kationem), odejmujemy liczbę utraconych elektronów od liczby atomowej (Z).
Jeśli atom zyskał elektrony (stał się anionem), dodajemy liczbę zyskanych elektronów do liczby atomowej (Z).
Wzór na liczbę elektronów w jonie:
Liczba elektronów = Liczba atomowa (Z) - ładunek jonu
Przykład: Jon Na+ (sodu) ma liczbę atomową 11 i ładunek +1. Ile ma elektronów? 11 - 1 = 10 elektronów.
Przykład: Jon Cl- (chloru) ma liczbę atomową 17 i ładunek -1. Ile ma elektronów? 17 - (-1) = 18 elektronów.
Izotopy i Liczba Neutronów
Izotopy to atomy tego samego pierwiastka, które mają różną liczbę neutronów w jądrze.
Neutrony to cząstki obojętne elektrycznie znajdujące się w jądrze atomu.
Liczba masowa (A) to suma liczby protonów i neutronów w jądrze atomu.
Liczba neutronów = Liczba masowa (A) - Liczba atomowa (Z)
Przykład: Izotop węgla 14C ma liczbę masową 14, a liczbę atomową 6. Ile ma neutronów? 14 - 6 = 8 neutronów.
Podsumowanie
Brawo! Dotarliśmy do końca! Sprawdźmy, czy wszystko jasne:
- Protony definiują pierwiastek. Ich liczba jest równa liczbie atomowej (Z).
- Elektrony w atomie obojętnym mają taką samą liczbę jak protony.
- Jony mają inną liczbę elektronów niż protonów. Trzeba uwzględnić ładunek jonu.
- Izotopy mają różną liczbę neutronów. Aby ją obliczyć, odejmij liczbę atomową (Z) od liczby masowej (A).
Teraz możesz spokojnie podejść do sprawdzianu. Powodzenia!
Pamiętaj: Chemia to nie magia, to wiedza! A Ty właśnie zdobyłeś jej solidną porcję!
Powodzenia na egzaminie!
