Pisanie opowiadania to świetna zabawa. Szczególnie, gdy potrafimy wpleść w nie dialogi. Dialogi ożywiają tekst. Dodają mu realizmu i dynamiki.
Czym jest dialog?
Dialog to rozmowa między dwoma lub więcej osobami. W opowiadaniu, dialogi ujawniają cechy bohaterów. Pokazują ich relacje. Poprzez dialogi postacie wyrażają swoje myśli i uczucia. Napędzają akcję.
Budowa dialogu
Dialog składa się z kilku elementów. Po pierwsze, mamy wypowiedź postaci. To, co dana osoba mówi. Po drugie, mamy oznacznik dialogowy. To fraza, która informuje, kto mówi. Na przykład: "powiedział Janek". Często, zamiast "powiedział", używamy innych słów. Na przykład: "spytał", "odpowiedziała", "krzyknął".
Pamiętaj o interpunkcji. W polskim dialog oznaczamy myślnikiem (—). Po myślniku następuje wypowiedź. Zazwyczaj oddzielamy wypowiedź od znacznika przecinkiem. Na przykład: — Idziemy do kina? — spytała Kasia.
Przykład dialogu
— Co robisz? — spytał tata.
— Uczę się na sprawdzian z historii — odpowiedział syn.
— Trzymam kciuki! — zawołała mama.
— Dzięki! — odparł syn.
Jak pisać dobre dialogi?
Dobre dialogi brzmią naturalnie. Oddają charakter postaci. Nie są sztuczne i wymuszone. Unikaj pisania dialogów, które brzmią jak wykład. Postaraj się, by postacie mówiły językiem, którego używają na co dzień. Oczywiście, język powinien być dostosowany do wieku i statusu postaci.
Krok 1: Poznaj swoich bohaterów
Zanim zaczniesz pisać dialog, dobrze poznaj swoich bohaterów. Zastanów się, jak mówią. Jakie mają nawyki językowe. Jakie słowa lubią używać. Czy są pewni siebie, czy nieśmiali? To wszystko wpływa na ich sposób mówienia.
Krok 2: Używaj unikalnego języka dla każdej postaci
Każda postać powinna mieć swój własny, unikalny sposób mówienia. Dzięki temu czytelnik łatwo rozpozna, kto mówi. Nawet bez znacznika dialogowego. Jedna postać może używać skomplikowanych słów. Inna może mówić slangiem. Jeszcze inna może często się jąkać.
Krok 3: Dialog ma popychać akcję do przodu
Dialog nie powinien być tylko wymianą zdań. Powinien wnosić coś do fabuły. Może ujawniać ważne informacje. Może napędzać konflikt. Może rozwijać relacje między postaciami. Każda wypowiedź powinna mieć jakiś cel.
Krok 4: Unikaj nadmiernych znaczników dialogowych
Nie musisz zawsze pisać "powiedział", "spytał", "odpowiedział". Czasami wystarczy sama wypowiedź. Szczególnie, jeśli z kontekstu jasno wynika, kto mówi. Zbyt częste używanie znaczników może być męczące dla czytelnika. Możesz użyć opisów, by zasygnalizować, co robi postać w trakcie mówienia. Na przykład: "Wzięła głęboki wdech i powiedziała...".
Krok 5: Pokaż, nie mów
Zamiast pisać "była smutna", pokaż to w dialogu. Na przykład: — Nie dam rady — wyszeptała drżącym głosem. Zamiast pisać "był zły", pokaż to w dialogu. Na przykład: — Co ty narobiłeś?! — ryknął.
Przykłady złych i dobrych dialogów
Zły dialog:
— Dzień dobry, panie Kowalski — powiedział Jan.
— Dzień dobry, panie Janie — odpowiedział Kowalski.
— Jak się pan dzisiaj czuje? — spytał Jan.
— Czuję się dobrze, dziękuję. A jak pan? — odparł Kowalski.
To jest dialog bez celu. Nic nie wnosi do fabuły. Jest sztuczny i nudny.
Dobry dialog:
— Kowalski, co to ma znaczyć?! — wrzasnął Jan, wskazując na rozbity wazon.
— Ja… ja nic nie zrobiłem! — wyjąkał Kowalski, cofając się o krok.
— Nie kłam! Widziałem cię! — Jan zacisnął pięści.
Ten dialog od razu wprowadza konflikt. Ujawnia relacje między postaciami. Popycha akcję do przodu.
Ćwiczenia na pisanie dialogów
1. Napisz dialog między dwoma przyjaciółmi, którzy się kłócą.
2. Napisz dialog między detektywem a podejrzanym.
3. Napisz dialog między dzieckiem a potworem spod łóżka.
4. Napisz dialog między dwoma zakochanymi osobami.
Pamiętaj, praktyka czyni mistrza. Im więcej piszesz dialogów, tym lepiej będziesz w tym. Nie bój się eksperymentować. Szukaj swojego własnego stylu. Baw się językiem. Powodzenia!
