Witajcie! Dzisiaj zajmiemy się powtórką do sprawdzianu z historii dla klasy 7, dział 2. Przygotujcie się na podróż w czasie!
Europa i świat w epoce nowożytnej: Wielkie odkrycia geograficzne i renesans
Dział 2 to przede wszystkim epoka nowożytna. To czas wielkich zmian. Skupimy się na dwóch kluczowych aspektach: wielkich odkryciach geograficznych i renesansie.
Wielkie odkrycia geograficzne
Wielkie odkrycia geograficzne to okres intensywnych wypraw morskich. Europejczycy poszukiwali nowych szlaków handlowych do Indii i Chin. Chcieli zdobyć bogactwa, przyprawy i nowe terytoria.
Przyczyny odkryć: Handel z Dalekim Wschodem był utrudniony. Turcy Osmańscy kontrolowali szlaki lądowe. Europejczycy potrzebowali alternatywnej drogi morskiej. Rozwój techniki (kompas, astrolabium, karawela) umożliwił dalekie podróże.
Krzysztof Kolumb w 1492 roku dotarł do Ameryki. Myślał, że dopłynął do Indii. Dlatego nazwał rdzenną ludność Indianami. Kolumb odbył kilka wypraw do Ameryki, ale nigdy nie zdawał sobie sprawy, że odkrył nowy kontynent.
Vasco da Gama w 1498 roku dotarł drogą morską do Indii. Opłynął Afrykę. Otworzył nowy szlak handlowy dla Portugalii. Był to ogromny sukces.
Ferdynand Magellan zorganizował pierwszą wyprawę dookoła świata. Uczestniczył w niej tylko jeden statek z załogą. Udowodnił, że Ziemia jest okrągła. Magellan zginął podczas wyprawy na Filipinach.
Skutki odkryć: Powstały nowe szlaki handlowe. Europejczycy poznali nowe rośliny (ziemniaki, pomidory, kukurydza). Nastąpiła wymiana kulturowa między Europą, Azją, Afryką i Ameryką. Rozpoczęła się kolonizacja Ameryki. Rdzenna ludność została podbita i zdziesiątkowana przez choroby.
Renesans
Renesans to epoka odrodzenia. Odwołuje się do kultury antycznej Grecji i Rzymu. Rozwija się w Europie w XV i XVI wieku. Centrum renesansu były Włochy.
Humanizm to prąd umysłowy renesansu. Stawia człowieka w centrum zainteresowania. Humanistów interesowało życie na Ziemi. Cenili wiedzę, rozum i indywidualność.
Leonardo da Vinci to wszechstronny artysta renesansu. Był malarzem, rzeźbiarzem, architektem, inżynierem i naukowcem. Stworzył m.in. Mona Lisę i Ostatnią Wieczerzę. Projektował maszyny latające i pojazdy opancerzone.
Michał Anioł to wybitny rzeźbiarz i malarz renesansu. Stworzył rzeźbę Dawida i freski w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Był także architektem.
Mikołaj Kopernik to polski astronom. Sformułował teorię heliocentryczną. Udowodnił, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie odwrotnie. Jego dzieło O obrotach sfer niebieskich zrewolucjonizowało naukę.
William Szekspir to angielski dramaturg i poeta. Pisał tragedie (Hamlet, Romeo i Julia), komedie (Sen nocy letniej) i sonety. Jego utwory są nadal wystawiane na całym świecie.
Sztuka renesansu: Artyści renesansowi dążyli do idealnego piękna. Malowali realistyczne portrety i sceny biblijne. Używali perspektywy, światłocienia i proporcji. Architektura renesansowa charakteryzuje się symetrią, harmonią i wykorzystaniem kolumn, kopuł i łuków.
Reformacja
Reformacja to ruch religijny w XVI wieku. Doprowadził do rozłamu w Kościele katolickim. Powstały nowe wyznania chrześcijańskie, takie jak luteranizm, kalwinizm i anglikanizm.
Przyczyny reformacji: Krytyka Kościoła katolickiego (symonia, nepotyzm, odpusty). Chęć powrotu do pierwotnych wartości chrześcijańskich. Rozwój druku umożliwił szybkie rozpowszechnianie idei reformacyjnych.
Marcin Luter to niemiecki teolog. W 1517 roku przybił do drzwi kościoła w Wittenberdze 95 tez. Krytykował w nich sprzedaż odpustów. Uważał, że zbawienie można osiągnąć jedynie przez wiarę, a nie przez dobre uczynki. Jego nauki zapoczątkowały reformację.
Jan Kalwin to francuski teolog. Głosił naukę o predestynacji. Uważał, że Bóg z góry przeznaczył ludzi na zbawienie lub potępienie. Kalwinizm zyskał popularność w Szwajcarii, Francji, Holandii i Szkocji.
Skutki reformacji: Rozłam w Kościele katolickim. Wojny religijne w Europie. Wzrost znaczenia języków narodowych (tłumaczenie Biblii na języki narodowe). Wzmocnienie władzy świeckiej. Rozwój oświaty.
Pamiętajcie, aby powtórzyć definicje kluczowych pojęć, daty najważniejszych wydarzeń i sylwetki postaci historycznych. Powodzenia na sprawdzianie!
