Hej Klaso 6! Nadchodzi sprawdzian z Działu 2, ale bez obaw! Jesteśmy tu, żeby przygotować Was na sukces. Ten przewodnik pomoże Wam usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej.
Europa i Polska w Średniowieczu
Podział i Charakterystyka Średniowiecza
Pamiętajcie, że średniowiecze to epoka w historii Europy, która trwała od upadku Cesarstwa Rzymskiego (ok. 476 r. n.e.) do odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492 r.). Dzielimy je na trzy okresy:
- Wczesne średniowiecze (V-X wiek) – czas wędrówek ludów i kształtowania się nowych państw.
- Rozkwit średniowiecza (XI-XIII wiek) – okres rozwoju gospodarczego, kultury i sztuki.
- Późne średniowiecze (XIV-XV wiek) – czas kryzysów, wojen i przemian społecznych.
Charakterystyka średniowiecza to przede wszystkim feudalizm, czyli system społeczno-gospodarczy oparty na własności ziemskiej i zależnościach między seniorami i wasalami. Ważną rolę odgrywała również Kościół, który wpływał na życie religijne, kulturalne i polityczne.
Państwo Franków i Cesarstwo Karolińskie
Kluczową postacią wczesnego średniowiecza był Karol Wielki, władca Państwa Franków. Podbił on wiele ziem i zjednoczył je pod swoim panowaniem. W 800 roku został koronowany na cesarza przez papieża, co oznaczało odrodzenie Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie. Pamiętajcie o renesansie karolińskim, czyli okresie rozwoju kultury i oświaty za czasów Karola Wielkiego.
Po śmierci Karola Wielkiego jego państwo zostało podzielone między jego wnuków na mocy traktatu z Verdun w 843 roku. Z tego podziału wykształciły się późniejsze państwa europejskie, w tym Francja i Niemcy.
Powstanie Państwa Polskiego
Nasza historia zaczyna się w X wieku. Mieszko I, pierwszy historyczny władca Polski, przyjął chrzest w 966 roku. To wydarzenie miało ogromne znaczenie dla naszego kraju, ponieważ wprowadziło nas do kręgu kultury chrześcijańskiej. Pamiętajcie o bitwie pod Cedynią (972 r.), w której wojska Mieszka I pokonały margrabiego Hodona. Ważne jest też, by pamiętać o Gnieźnie, które stało się pierwszym arcybiskupstwem w Polsce.
Panowanie Bolesława Chrobrego i Kryzys Państwa
Bolesław Chrobry, syn Mieszka I, dążył do umocnienia państwa i uzyskania korony królewskiej. W 1000 roku zjazd gnieźnieński umocnił pozycję Polski w Europie. Bolesław Chrobry wykorzystał śmierć św. Wojciecha, aby stworzyć arcybiskupstwo w Gnieźnie i biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. W 1025 roku Bolesław Chrobry został koronowany na króla Polski. Po jego śmierci państwo polskie osłabło, nastąpił kryzys państwa Piastów.
Odnowa Państwa za Kazimierza Odnowiciela
Po kryzysie, władzę przejął Kazimierz Odnowiciel. Udało mu się odbudować państwo i przenieść stolicę z Gniezna do Krakowa. Kazimierz Odnowiciel musiał zmierzyć się z wieloma problemami, m.in. z najazdem Brzetysława I na Polskę i powstaniem ludowym. Ważne, by zapamiętać, że władza królewska została osłabiona po jego śmierci.
Kultura i Życie w Średniowieczu
Średniowiecze to czas rozwoju rycerstwa. Rycerze walczyli w turniejach, służyli swoim seniorom i kierowali się kodeksem rycerskim. Ważną rolę odgrywał również Kościół, który budował klasztory i kościoły. Pamiętajcie o stylu romańskim i gotyckim w architekturze. Uniwersytety zaczęły powstawać w XII wieku, przyczyniając się do rozwoju nauki. Ważne centra kulturalne to np. Cluny we Francji.
Życie codzienne w średniowieczu było ciężkie. Większość ludzi żyła na wsi i zajmowała się rolnictwem. W miastach rozwijało się rzemiosło i handel. Życie regulowały prawa religijne i obyczaje.
Podsumowanie
Aby dobrze przygotować się do sprawdzianu, pamiętajcie o:
- Chronologii wydarzeń (daty chrztu Polski, koronacji Bolesława Chrobrego, zjazdu gnieźnieńskiego).
- Ważnych postaciach (Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Odnowiciel, Karol Wielki).
- Znaczeniu chrześcijaństwa dla rozwoju Polski i Europy.
- Charakterystyce feudalizmu.
- Różnicach między stylem romańskim i gotyckim.
Pamiętajcie, że najważniejsze to zrozumieć kontekst historyczny i powiązania między wydarzeniami. Powodzenia na sprawdzianie! Wierzymy w Was!
