Szachy to wspaniała gra, która uczy myślenia, planowania i koncentracji. Na początku może wydawać się skomplikowana, ale szybko zrozumiesz, że zasady są proste, a zabawa – ogromna! Pomyśl o szachach jak o królestwie, gdzie każda figura to ważny mieszkaniec, który ma swoje zadanie.
Jak wygląda szachownica?
Szachownica to plansza, na której toczy się cała akcja. Wyobraź sobie kwadratową szachownicę, podzieloną na 64 mniejsze kwadraty, zwane polami. Te pola są na przemian czarne i białe, jak zebra. Układamy szachownicę tak, żeby po naszej prawej stronie na dole stało jasne pole.
Pola tworzą rzędy (poziome linie) i kolumny (pionowe linie). Rzędy są numerowane od 1 do 8, a kolumny oznaczane literami od a do h. Dzięki temu każde pole ma swoją nazwę, na przykład a1, b7 czy h8. To jak adres domu – dzięki niemu wiemy, gdzie dokładnie coś się znajduje!
Kim są mieszkańcy szachowego królestwa?
Każdy gracz zaczyna grę z 16 figurami. Figury są różnego rodzaju i każda porusza się inaczej. Spróbujmy je poznać:
Król
Król to najważniejsza figura. Musisz go chronić za wszelką cenę! Może poruszać się tylko o jedno pole w dowolnym kierunku: do przodu, do tyłu, na boki, po skosie. Pomyśl o nim jak o prezydencie miasta – ostrożnym i ważnym. Jeżeli król znajdzie się w niebezpieczeństwie i nie da się go uratować, to przegrywasz grę – to tak zwany szach-mat.
Królowa (Hetman)
Królowa, zwana też Hetmanem, to najsilniejsza figura. Może poruszać się o dowolną liczbę pól w każdym kierunku: prosto, po skosie, do przodu, do tyłu, na boki. Wyobraź sobie ją jako superbohatera, który może wszędzie dolecieć i wszystko zrobić. Uważaj na nią, bo jest bardzo groźna!
Wieża
Wieża porusza się tylko po liniach prostych: do przodu, do tyłu, na boki. Może poruszyć się o dowolną liczbę pól. Pomyśl o niej jak o tramwaju, który jeździ tylko po torach.
Goniec
Goniec porusza się tylko po skosach, ale o dowolną liczbę pól. Pamiętaj, że goniec, który startuje z białego pola, zawsze będzie poruszał się po białych polach, a ten, który startuje z czarnego pola, zawsze będzie poruszał się po czarnych polach. Wyobraź sobie, że to narciarz, który jeździ tylko po jednej trasie (kolorze pola).
Skoczek (Koń)
Skoczek, zwany też koniem, to jedyna figura, która może przeskakiwać nad innymi figurami. Porusza się w kształcie litery "L": dwa pola w jednym kierunku (prosto), a następnie jedno pole w bok. Pomyśl o nim jak o żabie, która skacze po planszy. Jego ruch jest trochę dziwny, ale bardzo przydatny!
Pionek
Pionek to najsłabsza figura, ale bardzo ważna. Porusza się tylko o jedno pole do przodu. Jednak gdy pionek jest na swojej początkowej pozycji, może poruszyć się o dwa pola do przodu, jeśli droga jest wolna. Pionek bije figury przeciwnika, poruszając się o jedno pole po skosie do przodu. Pomyśl o nim jak o żołnierzu – idzie do przodu i broni swojego królestwa. Kiedy pionek dotrze na drugi koniec szachownicy, może zamienić się w dowolną figurę (oprócz króla) – najczęściej w królową! To tak jakby żołnierz awansował na generała.
Jak ustawić figury?
Na początku gry figury ustawiamy w określony sposób. W pierwszym rzędzie stawiamy wieże na rogach (a1 i h1 dla białych, a8 i h8 dla czarnych), obok nich gońce (c1 i f1 dla białych, c8 i f8 dla czarnych), a potem skoczki (b1 i g1 dla białych, b8 i g8 dla czarnych). Królową stawiamy na polu tego samego koloru, co jej kolor (biała królowa na d1, czarna królowa na d8), a króla obok (e1 i e8). W drugim rzędzie ustawiamy pionki.
Co to jest szach i mat?
Szach to sytuacja, w której król jest atakowany przez figurę przeciwnika. Musisz wtedy zrobić wszystko, żeby uratować swojego króla! Możesz przesunąć króla, zbić atakującą figurę lub zasłonić króla inną figurą. Mat to sytuacja, w której król jest atakowany i nie ma możliwości ucieczki, obrony ani zasłonięcia. Wtedy przegrywasz grę.
Dodatkowe zasady
Istnieją jeszcze specjalne ruchy, takie jak roszada, która pozwala przesunąć króla i wieżę jednocześnie (to jakby król chował się za murem z wieży) oraz bicie w przelocie, które jest możliwe tylko w określonych sytuacjach z pionkami. Pamiętaj, że najważniejsze to grać i ćwiczyć! Im więcej grasz, tym lepiej będziesz rozumieć szachy i tym więcej radości przyniesie Ci ta wspaniała gra.
