Cześć! Przygotuj się na egzamin z historii godła Polski. Będzie super! Zaczynamy.
Początki: Piastowie
Pierwsze symbole związane z Polską sięgają czasów Piastów.
Nie od razu był to orzeł. Wcześniej używano różnych znaków, często związanych z władcą.
Denary, czyli wczesne polskie monety, przedstawiały różne wizerunki: lwy, smoki, a nawet jeźdźców.
Dopiero za panowania Władysława Hermana pojawił się symbol zbliżony do orła.
Jednak to Bolesław Krzywousty umieścił na swoich monetach wyraźniejszy wizerunek orła. To ważny krok!
Orzeł jako symbol państwa
Orzeł stawał się coraz bardziej popularny.
Kazimierz Sprawiedliwy używał pieczęci z orłem.
Jednak prawdziwym przełomem było panowanie Władysława Łokietka.
To on, jako pierwszy, użył orła białego na czerwonym polu jako godła zjednoczonego Królestwa Polskiego.
Zapamiętaj: Łokietek to ważna postać w historii godła!
Jagiellonowie i Rzeczpospolita Obojga Narodów
Za panowania Jagiellonów orzeł zyskał koronę.
Dodano również elementy związane z Litwą – Pogoń.
Rzeczpospolita Obojga Narodów miała więc złożone godło.
Był to orzeł biały z koroną, a obok niego Pogoń litewska.
Wszystko to na czerwonej tarczy, często z herbami ziem.
Godło symbolizowało unię polsko-litewską. To bardzo istotne!
Zmiany i wariacje
Godło Rzeczypospolitej ewoluowało.
Różne herby rodowe i ziemie wpływały na wygląd godła.
Czasami pojawiały się dodatkowe elementy, np. łańcuch Orderu Orła Białego.
Pamiętaj, że godło odzwierciedlało skomplikowaną strukturę państwa.
Okres zaborów
Po rozbiorach Polski, godło stało się symbolem walki o niepodległość.
Pod zaborami używanie godła było często zakazane.
Jednak Polacy potajemnie używali orła białego jako symbol oporu.
W powstaniach narodowych orzeł był obecny na sztandarach i pieczęciach.
Powstanie Listopadowe i Powstanie Styczniowe – zapamiętaj te daty i wydarzenia!
Symbol nadziei
Orzeł wciąż symbolizował nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Nawet bez korony (którą zaborcy często usuwali), orzeł był rozpoznawalny.
Dla Polaków był to znak tożsamości narodowej.
II Rzeczpospolita
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, trzeba było ustalić oficjalne godło.
W 1919 roku Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o godle i barwach Rzeczypospolitej Polskiej.
Wybrano orła białego w koronie, ze złotym dziobem i szponami, na czerwonym polu.
Autorem projektu był Zygmunt Kamiński. To ważne nazwisko!
Godło II Rzeczypospolitej nawiązywało do tradycji historycznej, ale miało też nowoczesny wygląd.
Symbol niepodległości
Orzeł był obecny wszędzie: na budynkach, dokumentach, monetach.
Symbolizował odrodzenie państwa polskiego po latach niewoli.
Był powodem do dumy i patriotyzmu.
Polska Ludowa
Po II wojnie światowej, władze komunistyczne zmieniły godło.
Usunięto koronę z głowy orła.
Argumentowano to zerwaniem z tradycją szlachecką i monarchiczną.
Nowe godło miało symbolizować państwo robotniczo-chłopskie.
Zmiana godła była symbolem politycznym.
Kontrowersje
Usunięcie korony było kontrowersyjne dla wielu Polaków.
Korona symbolizowała suwerenność i tradycję państwową.
Godło bez korony było symbolem zniewolenia.
III Rzeczpospolita
Po upadku komunizmu w 1989 roku, przywrócono historyczne godło.
Orzeł odzyskał koronę.
Przywrócenie godła z koroną było symbolem powrotu do tradycji i suwerenności.
Godło III Rzeczypospolitej nawiązuje do tradycji II Rzeczypospolitej.
Obecnie obowiązuje ustawa o godle z 1980 roku, która została znowelizowana po 1989 roku.
Współczesne znaczenie
Orzeł biały jest nadal ważnym symbolem Polski.
Reprezentuje państwo polskie na arenie międzynarodowej.
Przypomina o historii i tradycji.
Jest powodem do dumy narodowej.
Podsumowanie
Pamiętaj o najważniejszych punktach:
- Piastowie: Początki symboli związanych z Polską.
- Władysław Łokietek: Orzeł jako godło Królestwa Polskiego.
- Jagiellonowie: Orzeł z koroną i Pogoń.
- Okres zaborów: Orzeł jako symbol walki o niepodległość.
- II Rzeczpospolita: Oficjalne godło, Zygmunt Kamiński.
- Polska Ludowa: Usunięcie korony.
- III Rzeczpospolita: Przywrócenie korony.
Gratulacje! Jesteś gotowy na egzamin! Powodzenia!
