Witajcie, drodzy uczniowie klasy 5! Przygotowujemy się razem do sprawdzianu z Głoski, Litery, Sylaby i pracy z Kartami Pracy. Spokojnie, damy radę!
Głoski i Litery
Zacznijmy od podstaw. Czym różni się głoska od litery?
Głoska to dźwięk mowy. To, co słyszymy.
Litera to znak graficzny. To, co widzimy i piszemy.
Pamiętajcie! Jedna litera może odpowiadać kilku głoskom, i odwrotnie. Na przykład, litera "i" w słowie "pies" pełni funkcję zmiękczenia.
Ważne są też samogłoski i spółgłoski. Samogłoski tworzą sylaby. Spółgłoski im towarzyszą.
Samogłoski w języku polskim to: a, e, i, o, u, y.
Reszta to spółgłoski.
Ćwiczenie: Wypisz wszystkie samogłoski i spółgłoski ze zdania: "Mama ma kota."
Ubezdźwięcznienie
Zdarza się, że spółgłoski dźwięczne na końcu wyrazu lub przed spółgłoską bezdźwięczną tracą dźwięczność. To nazywamy ubezdźwięcznieniem.
Na przykład: "ząb" wymawiamy jak "zomp".
Pamiętajcie o parach dźwięcznych i bezdźwięcznych! b-p, d-t, g-k, w-f, z-s, ż-sz, dz-c, dż-cz, dź-ć.
Ćwiczenie: Znajdź wyrazy, w których występuje ubezdźwięcznienie: "grób", "krzyk", "wóz", "ławka".
Sylaby
Teraz przejdźmy do sylab. Co to jest sylaba?
Sylaba to część wyrazu, która zawiera jedną samogłoskę. Ile samogłosek, tyle sylab.
Na przykład: "ko-ta" - dwie sylaby. "szko-ła" - dwie sylaby. "au-to" - dwie sylaby.
Dzielenie wyrazów na sylaby jest bardzo ważne przy przenoszeniu wyrazów do następnej linijki.
Pamiętajcie o zasadach przenoszenia wyrazów! Nie zostawiamy jednej litery na końcu linijki ani na początku następnej.
Przykłady poprawnego przenoszenia: "szko-ła", "książ-ka", "bar-dzo".
Akcent
W języku polskim najczęściej akcentujemy przedostatnią sylabę. To jest akcent paroksytoniczny.
Na przykład: "szko-ła", "książ-ka", "do-mu".
Ale uwaga! Są wyjątki. Na przykład, wyrazy zakończone na "-śmy", "-ście" akcentujemy na trzeciej sylabie od końca (akcent proparoksytoniczny). Na przykład: "zro-bi-li-śmy".
Ćwiczenie: Podziel na sylaby i zaznacz akcent w wyrazach: "matematyka", "komputer", "poszliśmy", "muzyka".
Karty Pracy
Karty Pracy pomagają nam utrwalić wiedzę. Zazwyczaj zawierają różnorodne ćwiczenia, takie jak:
- Rozpoznawanie głosek i liter.
- Dzielenie wyrazów na sylaby.
- Określanie, które głoski są dźwięczne, a które bezdźwięczne.
- Zastosowanie zasad ubezdźwięcznienia.
- Określanie akcentu w wyrazach.
Najważniejsze, to dokładnie czytać polecenia i myśleć! Nie bójcie się pytać, jeśli coś jest niejasne.
Pracujcie systematycznie z Kartami Pracy. To najlepszy sposób, żeby przygotować się do sprawdzianu.
Pamiętajcie, aby sprawdzać swoje odpowiedzi! Analizujcie błędy i uczcie się na nich.
Ćwiczenie: Wykonajcie Karty Pracy, które otrzymaliście na lekcji. Zwróćcie uwagę na zadania sprawiające Wam trudność.
Podsumowanie
Powtórzmy najważniejsze punkty:
- Głoska to dźwięk, litera to znak graficzny.
- Samogłoski tworzą sylaby.
- Ubezdźwięcznienie to utrata dźwięczności przez spółgłoski dźwięczne.
- Sylaba to część wyrazu z jedną samogłoską.
- Większość wyrazów w języku polskim ma akcent paroksytoniczny (na przedostatniej sylabie).
- Karty Pracy pomagają utrwalić wiedzę.
Pamiętajcie, że najważniejsze to zrozumienie zasad i systematyczna praca. Wierzę w Was!
Powodzenia na sprawdzianie!
