Hej! Przygotowujemy się do sprawdzianu z geografii? Super! Skupimy się na skali. Będzie łatwo, zobaczysz!
Czym jest skala?
Skala to stosunek odległości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie.
Inaczej mówiąc, pokazuje, ile razy mapa jest pomniejszona w stosunku do rzeczywistości.
Rodzaje skali
Mamy trzy główne rodzaje skali.
- Skala liczbowa
- Skala mianowana
- Skala graficzna (podziałka liniowa)
Skala Liczbowa
Skala liczbowa to zapis w postaci ułamka.
Np. 1:100 000.
Oznacza to, że 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w terenie.
Pamiętaj! Zawsze porównujemy jednostki długości.
Przeliczanie skali liczbowej
Musimy umieć przeliczać skalę liczbową na mianowaną i odwrotnie.
Np. mamy skalę 1:500 000.
Oznacza to, że 1 cm na mapie to 500 000 cm w terenie.
Przeliczamy centymetry na kilometry.
500 000 cm = 5000 m = 5 km.
Zatem skala mianowana to: 1 cm – 5 km.
Skala Mianowana
Skala mianowana to zapis słowny.
Np. 1 cm – 2 km.
Mówi nam wprost, ile centymetr na mapie odpowiada kilometrom w terenie.
Przeliczanie skali mianowanej
Przeliczamy kilometry na centymetry.
Np. mamy skalę 1 cm – 10 km.
10 km = 10 000 m = 1 000 000 cm.
Skala liczbowa to: 1:1 000 000.
Skala Graficzna (Podziałka Liniowa)
Skala graficzna to linia podzielona na równe odcinki.
Każdy odcinek odpowiada określonej odległości w terenie.
Pomaga szybko zmierzyć odległość na mapie i odczytać jej odpowiednik w terenie.
Używanie podziałki liniowej
Przykładamy kartkę do mapy.
Zaznaczamy na kartce odległość między dwoma punktami.
Przenosimy kartkę na podziałkę liniową.
Odczytujemy odległość w terenie.
Zadania z obliczaniem odległości
Najważniejsze to zrozumieć, jak działa skala.
Przykład 1:
Odległość na mapie w skali 1:200 000 wynosi 5 cm. Ile to kilometrów w terenie?
1 cm – 200 000 cm
1 cm – 2 km
5 cm – 10 km
Odp: W terenie jest 10 km.
Przykład 2:
Odległość w terenie wynosi 15 km. Jaka to odległość na mapie w skali 1:300 000?
1:300 000
1 cm – 300 000 cm
1 cm – 3 km
x cm – 15 km
x = 15 km / 3 km = 5 cm
Odp: Na mapie to 5 cm.
Rodzaje Map ze względu na skalę
Wyróżniamy mapy w różnych skalach:
- Mapy wielkoskalowe (np. 1:10 000, 1:25 000). Przedstawiają małe obszary, ale bardzo szczegółowo.
- Mapy średnioskalowe (np. 1:50 000, 1:100 000). Pokazują większe obszary z mniejszą dokładnością.
- Mapy małoskalowe (np. 1:500 000, 1:1 000 000). Prezentują duże obszary, ale z małą szczegółowością.
Im mniejsza liczba w skali, tym większa szczegółowość mapy.
Pamiętaj o jednostkach!
Zawsze zwracaj uwagę na jednostki: cm, m, km.
Upewnij się, że dobrze przeliczasz.
1 km = 1000 m
1 m = 100 cm
1 km = 100 000 cm
Kilka wskazówek
Ćwicz przeliczanie skali.
Rozwiązuj zadania.
Zwracaj uwagę na jednostki.
Nie stresuj się!
Podsumowanie
Skala pokazuje, ile razy mapa jest pomniejszona.
Mamy skalę liczbową, mianowaną i graficzną.
Umiemy przeliczać skale.
Wiemy, jak obliczać odległości na mapie i w terenie.
Znasz rodzaje map ze względu na skalę.
Dasz radę! Powodzenia na sprawdzianie!
