Witajcie, młodzi odkrywcy! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z geografii dla klasy 5, dział 2. Będzie to nasza wspólna podróż po mapach i globusach.
Układ Słoneczny i Ziemia
Wyobraźcie sobie nasz Układ Słoneczny jak wielką rodzinę. Na jej czele stoi Słońce, nasza gwiazda.
Słońce to tata, który daje ciepło i światło wszystkim planetom. Planety krążą wokół niego, jak dzieci biegające dookoła taty.
Ziemia to nasza planeta, nasz dom. To trzecia planeta od Słońca. Dzięki temu mamy idealną temperaturę do życia.
Spójrzcie na obrazek! Zobaczycie jak pięknie Ziemia wygląda z kosmosu. Jest niebiesko-zielona.
Ruch Obrotowy Ziemi
Ziemia się kręci, jak bączek. Ten ruch nazywamy ruchem obrotowym. Trwa 24 godziny, czyli dobę.
Wyobraźcie sobie, że jesteście na karuzeli. Kiedy karuzela się kręci, widzicie różne rzeczy. Podobnie jest z Ziemią.
Dzięki ruchowi obrotowemu mamy dzień i noc. Kiedy część Ziemi jest oświetlona przez Słońce, mamy dzień. Kiedy część jest w cieniu, mamy noc.
Popatrzcie na globus. Zakręćcie nim. Zobaczcie, jak zmienia się oświetlenie. To tak, jakby Słońce oświetlało Ziemię.
Ruch Obiegowy Ziemi
Ziemia krąży wokół Słońca, jak po orbicie. To nazywamy ruchem obiegowym. Trwa 365 dni (i trochę), czyli rok.
Wyobraźcie sobie, że biegacie wokół ogniska. Potrzeba czasu, żeby okrążyć ognisko. Tak samo Ziemi potrzeba roku, żeby okrążyć Słońce.
Dzięki ruchowi obiegowemu mamy pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę. Zmienia się temperatura i długość dnia.
Zobaczcie na ilustrację! Zobaczycie, jak Ziemia krąży wokół Słońca i jak zmienia się kąt padania promieni słonecznych.
Mapy i Globusy
Żeby lepiej poznać Ziemię, używamy map i globusów. To modele naszej planety.
Globus to wierna kopia Ziemi. Ma kształt kuli. Możemy zobaczyć cały świat w jednym miejscu.
Mapa to płaski obraz Ziemi. Jest łatwiejsza do przenoszenia. Możemy ją złożyć i schować do plecaka.
Rodzaje Map
Mamy różne rodzaje map. Każda mapa pokazuje co innego.
- Mapa ogólnogeograficzna pokazuje ukształtowanie terenu, rzeki, miasta. To taka mapa, która pokazuje wszystko po trochu.
- Mapa tematyczna skupia się na jednym temacie, np. na klimacie, glebach, roślinności. To taka mapa, która jest ekspertem od jednej rzeczy.
Wyobraźcie sobie, że macie zdjęcie całej rodziny. To mapa ogólnogeograficzna. A teraz macie zdjęcie tylko taty. To mapa tematyczna.
Elementy Mapy
Każda mapa ma pewne elementy, które pomagają nam ją czytać.
- Legenda to zbiór symboli i wyjaśnień. Dzięki legendzie wiemy, co oznaczają kolory i znaki na mapie. To taki klucz do mapy.
- Skala mówi nam, ile razy pomniejszono Ziemię na mapie. Dzięki skali wiemy, ile kilometrów w terenie odpowiada centymetrowi na mapie. To taka miarka na mapie.
- Kierunki świata pokazują, gdzie jest północ, południe, wschód i zachód. Dzięki kierunkom wiemy, gdzie iść. To taki kompas na mapie.
Wyobraźcie sobie instrukcję obsługi zabawki. Legenda to taka instrukcja do mapy. Skala to linijka, a kierunki to strzałki.
Spójrzcie na mapę w podręczniku. Poszukajcie legendy, skali i kierunków świata. Spróbujcie odczytać, co oznaczają różne symbole.
Orientacja w Terenie
Orientacja w terenie to umiejętność określania swojego położenia i kierunku marszu. To przydatna umiejętność na wycieczce.
Sposoby Orientacji
Mamy różne sposoby orientacji w terenie.
- Kompas to urządzenie, które wskazuje kierunki świata. Igła kompasu zawsze wskazuje północ. To taki niezawodny pomocnik.
- Słońce wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie. W południe Słońce jest najwyżej na niebie. To taki naturalny zegar i kompas.
- Gwiazdy, szczególnie Gwiazda Polarna, wskazują północ. Gwiazda Polarna świeci nad północnym biegunem. To taki gwiezdny kompas.
- Mech na drzewach rośnie zazwyczaj po północnej stronie. To taki leśny kompas.
Wyobraźcie sobie, że jesteście detektywami. Kompas to wasz sprzęt, Słońce to wasz informator, a gwiazdy to wasi świadkowie.
Pamiętajcie! Geografia to wspaniała przygoda. Obserwujcie świat dookoła siebie i zadawajcie pytania. Powodzenia na sprawdzianie!
