Witajcie, drodzy uczniowie! Przygotowujemy się do sprawdzianu z geografii, dział 1. Pamiętajcie, damy radę! Wszystko dokładnie powtórzymy.
Temat 1: Plan i mapa
Zacznijmy od podstaw. Plan i mapa to nie to samo!
Plan przedstawia mały obszar, np. klasę lub osiedle. Jest bardzo szczegółowy.
Mapa pokazuje większy obszar, np. miasto, państwo lub kontynent. Jest mniej szczegółowa.
Skala to bardzo ważna sprawa. Mówi nam, ile razy obraz na mapie lub planie został pomniejszony w stosunku do rzeczywistości.
Skala może być liczbowa (np. 1:1000), mianowana (np. 1 cm – 10 m) lub liniowa (podziałka).
Pamiętajcie o orientowaniu mapy! Używamy do tego róży kompasowej. Wskazuje kierunki świata.
Główne kierunki to: północ (N), południe (S), wschód (E), zachód (W).
Kierunki pośrednie to: północny wschód (NE), południowy wschód (SE), południowy zachód (SW), północny zachód (NW).
Na planach i mapach używamy znaków umownych. Są to symbole, które oznaczają różne obiekty (np. budynki, rzeki, lasy).
Zapamiętajcie kilka podstawowych znaków umownych!
Temat 2: Powierzchnia Ziemi
Ziemia to nasza planeta. Ma kształt geoidy, ale często upraszczamy i mówimy, że to kula.
Globus to model Ziemi. Jest kulisty i wiernie oddaje kształt naszej planety.
Na Ziemi wyróżniamy ląd i wody. Większość powierzchni zajmują oceany.
Duże obszary lądu to kontynenty. Wymieniamy ich siedem: Azja, Afryka, Ameryka Północna, Ameryka Południowa, Antarktyda, Europa, Australia.
Wody dzielimy na oceany, morza, rzeki i jeziora.
Największy ocean to Ocean Spokojny (Pacyfik). Następne to Ocean Atlantycki, Ocean Indyjski i Ocean Arktyczny.
Temat 3: Współrzędne geograficzne
Aby dokładnie określić położenie na Ziemi, używamy współrzędnych geograficznych.
Są to: szerokość geograficzna i długość geograficzna.
Szerokość geograficzna to odległość danego miejsca od równika. Mierzymy ją w stopniach (°) na północ (N) lub południe (S).
Równik ma szerokość 0°. Biegun północny ma szerokość 90°N, a biegun południowy 90°S.
Długość geograficzna to odległość danego miejsca od południka zerowego (Greenwich). Mierzymy ją w stopniach (°) na wschód (E) lub zachód (W).
Południk zerowy ma długość 0°. Maksymalna długość geograficzna to 180°E lub 180°W.
Siatka geograficzna to układ południków i równoleżników na globusie lub mapie.
Dzięki siatce geograficznej możemy dokładnie odczytać współrzędne każdego miejsca.
Temat 4: Ukształtowanie powierzchni Ziemi
Powierzchnia Ziemi jest bardzo zróżnicowana. Wyróżniamy formy ukształtowania terenu.
Podstawowe formy to: góry, wyżyny, niziny i depresje.
Góry to obszary wzniesione, o dużych wysokościach i stromych zboczach.
Wyżyny to obszary wzniesione, ale niższe i o łagodniejszych zboczach niż góry.
Niziny to obszary płaskie lub lekko pofałdowane, położone na niewielkiej wysokości nad poziomem morza.
Depresje to obszary położone poniżej poziomu morza.
Najwyższy szczyt świata to Mount Everest. Znajduje się w Himalajach.
Najgłębsza depresja na lądzie to Morze Martwe.
Ćwiczenia praktyczne
Poproś rodziców lub starszego brata/siostrę o pomoc. Weź mapę Polski lub świata.
Spróbuj odczytać współrzędne geograficzne kilku miast. Znajdź na mapie góry, niziny, rzeki i jeziora.
Policz odległość między dwoma miastami, korzystając ze skali mapy.
Podsumowanie
Pamiętajcie o najważniejszych pojęciach: plan, mapa, skala, róża kompasowa, współrzędne geograficzne, kontynenty, oceany, formy ukształtowania terenu.
Przejrzyjcie notatki z lekcji i podręcznik. Upewnijcie się, że wszystko rozumiecie.
Nie stresujcie się! Sprawdzian to tylko okazja do sprawdzenia swojej wiedzy. Jesteście dobrze przygotowani!
Życzę Wam powodzenia na sprawdzianie!
