Hej! Zaraz sprawdzimy, jak dobrze przygotowany/a jesteś do sprawdzianu z geografii. Nie martw się, damy radę!
Działy, które musisz znać
1. Wprowadzenie do geografii
Czym jest geografia? To nauka o Ziemi. Bada jej powierzchnię, klimat, ludność i wiele innych rzeczy.
Składniki środowiska geograficznego: rzeźba terenu, klimat, gleby, roślinność i świat zwierzęcy, wody oraz działalność człowieka.
Pamiętaj o podziale geografii na geografię fizyczną (przyroda) i geografię społeczno-ekonomiczną (ludzie i gospodarka).
2. Mapa i orientacja w terenie
Mapa to zmniejszony obraz powierzchni Ziemi przedstawiony na płaszczyźnie.
Skala mapy – stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Musisz umieć ją odczytywać i przeliczać!
Rodzaje skal: liczbowa (np. 1:100 000), mianowana (np. 1 cm – 1 km), liniowa (podziałka).
Znaki umowne (legenda) – symbole, które reprezentują różne obiekty na mapie (np. rzeki, miasta, góry).
Orientacja w terenie: wyznaczanie kierunków świata (północ, południe, wschód, zachód). Możesz użyć kompasu, słońca lub gwiazd.
3. Ruch Ziemi
Ruch obrotowy Ziemi – Ziemia obraca się wokół własnej osi. Powoduje to dzień i noc.
Ruch obiegowy Ziemi – Ziemia krąży wokół Słońca. Powoduje to pory roku.
Rok przestępny – występuje co 4 lata i ma 366 dni. Dodatkowy dzień jest dodawany, aby wyrównać różnicę między rokiem kalendarzowym a rokiem słonecznym.
Strefy czasowe – obszary na Ziemi, w których obowiązuje ten sam czas.
4. Atmosfera
Atmosfera – powłoka gazowa otaczająca Ziemię. Składa się głównie z azotu i tlenu.
Warstwy atmosfery: troposfera (najbliżej Ziemi, zachodzą tu zjawiska pogodowe), stratosfera, mezosfera, termosfera, egzosfera.
Czynniki klimatyczne: szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, odległość od morza, prądy morskie, ukształtowanie terenu.
Pogoda – stan atmosfery w danym miejscu i czasie. Obejmuje temperaturę, ciśnienie, opady, wiatr.
Klimat – średni stan pogody na danym obszarze w długim okresie czasu.
5. Hydrosfera
Hydrosfera – wszystkie wody na Ziemi. Obejmuje oceany, morza, rzeki, jeziora, lodowce, wody podziemne.
Obieg wody w przyrodzie – proces ciągłego krążenia wody między atmosferą, powierzchnią Ziemi i podziemiem.
Zasolenie wód – ilość soli rozpuszczonych w wodzie. Najwyższe zasolenie występuje w morzach ciepłych stref klimatycznych.
Rodzaje wód powierzchniowych: rzeki, jeziora, bagna, lodowce.
6. Litosfera
Litosfera – zewnętrzna, sztywna warstwa Ziemi. Obejmuje skorupę ziemską i górną część płaszcza ziemskiego.
Płyty litosfery – fragmenty litosfery, które poruszają się względem siebie. Ich ruchy powodują trzęsienia ziemi i wulkanizm.
Trzęsienia ziemi – gwałtowne wstrząsy skorupy ziemskiej.
Wulkanizm – proces wydobywania się magmy na powierzchnię Ziemi. Powstają wulkany.
Rodzaje skał: magmowe (np. granit, bazalt), osadowe (np. piasek, wapień), metamorficzne (np. marmur, gnejs).
7. Biosfera
Biosfera – wszystkie organizmy żywe na Ziemi. Obejmuje rośliny, zwierzęta, grzyby i bakterie.
Strefy roślinne: lasy równikowe, lasy liściaste, lasy iglaste, stepy, pustynie, tundra.
Ochrona środowiska: działania mające na celu zachowanie zasobów naturalnych i zapobieganie zanieczyszczeniom.
Przykładowe zadania
1. Wyjaśnij różnicę między pogodą a klimatem.
2. Oblicz odległość w terenie, jeśli na mapie w skali 1:50 000 odległość między dwoma punktami wynosi 4 cm.
3. Wymień warstwy atmosfery.
4. Opisz obieg wody w przyrodzie.
5. Wyjaśnij, jak ruch obrotowy Ziemi wpływa na nasze życie.
Słówka kluczowe
Zapamiętaj te pojęcia! Szerokość geograficzna, długość geograficzna, skala mapy, legenda mapy, ruch obrotowy, ruch obiegowy, atmosfera, klimat, hydrosfera, litosfera, biosfera, wulkan, trzęsienie ziemi.
Podsumowanie
Pamiętaj, geografia to fascynująca nauka! Staraj się zrozumieć zależności między różnymi elementami środowiska. Powodzenia na sprawdzianie! Czytaj uważnie polecenia i odpowiadaj na pytania w sposób jasny i zrozumiały. Jesteś super i dasz radę! Trzymam kciuki!
