Cześć! Dzisiaj porozmawiamy o bardzo mrocznym rozdziale w historii Europy: Generalnym Gubernatorstwie, nazywanym też przez niektórych "Mrocznym Sercem Europy Hitlera".
Co to w ogóle było?
Wyobraź sobie, że ktoś zajmuje twój dom i ustanawia w nim własne zasady. To mniej więcej obrazuje sytuację, w której znalazła się Polska po 1939 roku. Po napaści Niemiec na Polskę, część okupowanego terytorium została przekształcona w Generalne Gubernatorstwo.
Generalne Gubernatorstwo to administracyjna jednostka, stworzona przez nazistowskie Niemcy na okupowanych ziemiach polskich. Powstało 26 października 1939 roku. Obejmowało ono obszar bez zachodnich ziem wcielonych bezpośrednio do Rzeszy oraz bez terenów włączonych do ZSRR. Można powiedzieć, że był to taki poligon doświadczalny dla nazistowskiej ideologii i planów.
Kto tam rządził?
Na czele Generalnego Gubernatorstwa stał Generalny Gubernator. Był nim Hans Frank. Można go porównać do niechcianego dyrektora szkoły, który narzuca swoje zasady i robi, co mu się podoba. Frank miał absolutną władzę. Podlegały mu różne urzędy i służby, które miały za zadanie realizować nazistowską politykę.
Hans Frank rezydował w Krakowie, który stał się stolicą Generalnego Gubernatorstwa. To symboliczny akt, pokazujący, że Niemcy chcą kontrolować polską kulturę i historię.
Życie codzienne pod okupacją
Życie w Generalnym Gubernatorstwie było koszmarem. Pomyśl o wszystkich ograniczeniach i zakazach, które znałeś, pomnóż je razy dziesięć, a i tak nie oddasz tego, co przeżywali ludzie.
Przede wszystkim, Polacy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii. Nie mieli praw. Nie mogli swobodnie się poruszać. Obowiązywały godziny policyjne. Zabronione było zgromadzenia. Edukacja była ograniczona tylko do podstawowego poziomu. Uniwersytety i szkoły wyższe zostały zamknięte. Niemcy celowo niszczyli polską inteligencję i kulturę.
Ekonomia Generalnego Gubernatorstwa była podporządkowana interesom Niemiec. Polskie fabryki i zakłady pracowały na potrzeby Rzeszy. Wywóz żywności i surowców powodował braki i głód. System kartkowy na żywność był bardzo restrykcyjny. Czarny rynek kwitł, ale groziło za to surowe karą.
Propaganda i terror
Nazistowska propaganda odgrywała kluczową rolę w utrzymywaniu władzy. Gazety, radio i plakaty szerzyły kłamstwa i nienawiść. Polacy byli przedstawiani jako podludzie, winni wszystkich problemów.
Terror był powszechny. Aresztowania, łapanki, tortury i egzekucje były na porządku dziennym. Ulice miast były patrolowane przez Gestapo i SS. Donosicielstwo było nagradzane. Niemcy chcieli złamać opór społeczeństwa.
Holokaust i eksterminacja
Generalne Gubernatorstwo stało się miejscem realizacji planu Holokaustu. Na jego terenie powstały liczne getta, w których przetrzymywano Żydów. Następnie byli oni wywożeni do obozów zagłady, takich jak Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór i Bełżec.
Oprócz Żydów, Niemcy mordowali także Polaków, Romów i jeńców wojennych. Akcja AB (Ausserordentliche Befriedungsaktion) była wymierzona w polską inteligencję i elity. Celem było pozbawienie narodu polskiego przywództwa.
Obecność obozów koncentracyjnych i obozów zagłady na terenie Generalnego Gubernatorstwa uczyniła je symbolem nazistowskiego okrucieństwa i ludobójstwa. To dlatego niektórzy nazywają je "Mrocznym Sercem Europy Hitlera".
Ruch oporu
Mimo strasznych warunków, Polacy nie poddali się. Powstał ruch oporu, który walczył z okupantem na różne sposoby. Armia Krajowa (AK) była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Przeprowadzano akcje sabotażowe, dywersyjne i wywiadowcze.
Żołnierze AK walczyli o wolną Polskę. Organizowali zamachy na niemieckich funkcjonariuszy. Uwalniali więźniów. Pomagali Żydom. Ruch oporu był dowodem na to, że duch narodu polskiego nie został złamany.
Pamiętajmy o tych, którzy walczyli i cierpieli w Generalnym Gubernatorstwie. Ich historia jest przestrogą przed nienawiścią i totalitaryzmem. Uczmy się z przeszłości, aby nigdy więcej nie dopuścić do powtórki takich tragedii.
Koniec Generalnego Gubernatorstwa
Koniec Generalnego Gubernatorstwa nadszedł wraz z ofensywą Armii Czerwonej w 1944 i 1945 roku. Niemcy stopniowo wycofywali się z okupowanych terenów. Hans Frank uciekł z Krakowa w styczniu 1945 roku.
Po wojnie Frank został schwytany i osądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Został uznany za winnego zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Wykonano na nim wyrok śmierci przez powieszenie.
Upadek Generalnego Gubernatorstwa oznaczał koniec nazistowskiej okupacji w Polsce. Polska odzyskała niepodległość, choć w zmienionych granicach i pod wpływem Związku Radzieckiego. Jednak pamięć o tamtych strasznych czasach pozostaje żywa w naszej historii.
