Hej Studenci! Przygotujmy się razem do egzaminu z historii muzyki. Dziś skupimy się na gatunku instrumentalnym popularnym od XVII wieku. Będzie to nasz główny temat.
Czym jest Sonata?
Sonata to gatunek muzyki instrumentalnej. Rozwinął się w epoce baroku. Charakteryzuje się określoną strukturą.
Powstała w XVII wieku we Włoszech. Początkowo oznaczała po prostu "utwór grany".
Z czasem nabrała bardziej precyzyjnej formy. Stała się ważnym elementem muzyki klasycznej.
Rodzaje Sonat
Istnieją dwa główne rodzaje sonat barokowych. Sonata da chiesa i sonata da camera.
Sonata da chiesa to sonata kościelna. Charakteryzuje się bardziej poważnym charakterem.
Często zawierała elementy kontrapunktu. Była przeznaczona do wykonywania w kościele.
Sonata da camera to sonata kameralna. Miała charakter bardziej rozrywkowy.
Składała się z tańców. Była przeznaczona do wykonywania na dworach i w salonach.
Budowa Sonaty Barokowej
Sonata barokowa zazwyczaj składa się z kilku części. Liczba części mogła się różnić.
Typowo były to 4 części. Następowały po sobie w określonym porządku.
Zwykle układano je w schemacie: wolno-szybko-wolno-szybko.
Pierwsza część często miała charakter introdukcji. Często była powolna i majestatyczna.
Druga część była szybka i bardziej dynamiczna. Często wykorzystywała technikę imitacji.
Trzecia część była znowu wolna i liryczna. Miała charakter kantylenowy.
Czwarta część była szybka i wirtuozowska. Stanowiła efektowne zakończenie utworu.
Sonata Klasyczna
W epoce klasycyzmu sonata przeszła pewne zmiany. Jej forma została ustandaryzowana.
Ukształtowała się forma sonatowa. Stała się podstawą wielu utworów instrumentalnych.
Forma sonatowa składa się z trzech głównych części: ekspozycji, przetworzenia i repryzy.
Ekspozycja prezentuje główne tematy utworu. Temat pierwszy i temat drugi.
Przetworzenie rozwija i przekształca tematy z ekspozycji. Jest najbardziej dynamiczną częścią.
Repryza powtarza ekspozycję, ale z pewnymi zmianami. Zwykle tematy pojawiają się w tej samej tonacji.
Sonata w Klasycyzmie - Instrumentacja
Sonaty klasyczne były często pisane na instrument solowy. Najczęściej na fortepian.
Popularne były również sonaty na instrument solowy z towarzyszeniem fortepianu. Na przykład skrzypce i fortepian.
Kompozytorzy klasyczni pisali również sonaty na orkiestrę. Nazywamy je symfoniami.
Znani Kompozytorzy Sonat
Wielu kompozytorów pisało sonaty. Zarówno w epoce baroku, jak i klasycyzmu.
Do najważniejszych kompozytorów barokowych należą Arcangelo Corelli i Domenico Scarlatti.
Corelli zasłynął z sonat triowych. Były pisane na dwa instrumenty smyczkowe i basso continuo.
Scarlatti napisał ponad 500 sonat na klawesyn. Charakteryzują się wirtuozerią i oryginalnością.
Do najważniejszych kompozytorów klasycznych należą Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart i Ludwig van Beethoven.
Haydn napisał wiele sonat na fortepian. Są pełne humoru i elegancji.
Mozart pisał sonaty na fortepian, skrzypce i inne instrumenty. Charakteryzują się melodyjnością i lekkością.
Beethoven napisał 32 sonaty fortepianowe. Uważane są za jedne z najważniejszych dzieł w historii muzyki.
Podsumowanie
Pamiętajmy o najważniejszych punktach:
- Sonata to gatunek muzyki instrumentalnej.
- Rozwinęła się w XVII wieku.
- Wyróżniamy sonatę da chiesa i da camera.
- W klasycyzmie ukształtowała się forma sonatowa.
- Ważni kompozytorzy to Corelli, Scarlatti, Haydn, Mozart i Beethoven.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Was. Pamiętajcie, aby dobrze wypocząć przed egzaminem i być pewnym swoich umiejętności!
