Hej uczniowie klasy 7! Przygotowujemy się do testu z działu 2 z fizyki. Będzie dobrze! Pamiętajcie, ćwiczenie czyni mistrza.
Prędkość i Droga
Zacznijmy od podstaw. Prędkość to, jak szybko coś się porusza.
Oznaczamy ją literą v.
Mierzymy ją najczęściej w metrach na sekundę (m/s) lub kilometrach na godzinę (km/h).
Wzór na prędkość to: v = s / t. Gdzie s to droga, a t to czas.
Droga to dystans, jaki coś pokonuje.
Oznaczamy ją literą s.
Mierzymy ją w metrach (m) lub kilometrach (km).
Czas to, ile trwa ruch.
Oznaczamy go literą t.
Mierzymy go w sekundach (s), minutach (min) lub godzinach (h).
Obliczanie Drogi
Jak obliczyć drogę, jeśli znamy prędkość i czas?
Używamy wzoru: s = v * t. Pamiętajcie o jednostkach!
Przykład: Samochód jedzie z prędkością 60 km/h przez 2 godziny. Jaką drogę pokona?
s = 60 km/h * 2 h = 120 km. Samochód pokona 120 km.
Obliczanie Czasu
A jak obliczyć czas, jeśli znamy drogę i prędkość?
Używamy wzoru: t = s / v. Znowu, uważajcie na jednostki!
Przykład: Rowerzysta pokonuje 30 km z prędkością 10 km/h. Ile czasu mu to zajmie?
t = 30 km / 10 km/h = 3 h. Zajmie mu to 3 godziny.
Ruch Jednostajny Prostoliniowy
Ruch jednostajny prostoliniowy to ruch ze stałą prędkością po linii prostej.
Prędkość się nie zmienia, przyspieszenie jest równe zero.
Ważne! Na wykresie drogi od czasu (s(t)), ruch jednostajny prostoliniowy to linia prosta.
Na wykresie prędkości od czasu (v(t)), to linia pozioma.
Ruch Jednostajnie Przyspieszony Prostoliniowy
Ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy to ruch, w którym prędkość rośnie w sposób jednostajny.
Oznacza to, że przyspieszenie jest stałe.
Przyspieszenie oznaczamy literą a.
Mierzymy je w metrach na sekundę kwadrat (m/s²).
Wzór na przyspieszenie to: a = (v_k - v_p) / t. Gdzie v_k to prędkość końcowa, a v_p to prędkość początkowa.
Ważne! Na wykresie prędkości od czasu (v(t)), ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy to linia prosta (rosnąca).
Na wykresie drogi od czasu (s(t)), to parabola.
Obliczanie Prędkości w Ruchu Jednostajnie Przyspieszonym
Prędkość w ruchu jednostajnie przyspieszonym możemy obliczyć ze wzoru: v_k = v_p + a * t.
Przykład: Samochód rusza z miejsca (v_p = 0 m/s) z przyspieszeniem 2 m/s² przez 5 sekund. Jaką prędkość osiągnie?
v_k = 0 m/s + 2 m/s² * 5 s = 10 m/s. Osiągnie prędkość 10 m/s.
Obliczanie Drogi w Ruchu Jednostajnie Przyspieszonym
Droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym obliczamy ze wzoru: s = v_p * t + (a * t²) / 2.
Jeśli ciało rusza z miejsca (v_p = 0), wzór upraszcza się do: s = (a * t²) / 2.
Przykład: Ciało rusza z miejsca z przyspieszeniem 3 m/s² przez 4 sekundy. Jaką drogę pokona?
s = (3 m/s² * (4 s)²) / 2 = (3 m/s² * 16 s²) / 2 = 48 m / 2 = 24 m. Pokona drogę 24 m.
Ruch Jednostajnie Opóźniony Prostoliniowy
Ruch jednostajnie opóźniony prostoliniowy to ruch, w którym prędkość maleje w sposób jednostajny.
Przyspieszenie jest stałe, ale ma wartość ujemną (opóźnienie).
Wzory są podobne jak dla ruchu jednostajnie przyspieszonego, ale uwzględniamy opóźnienie.
Ważne! Na wykresie prędkości od czasu (v(t)), ruch jednostajnie opóźniony prostoliniowy to linia prosta (malejąca).
Siła
Siła to działanie, które może zmienić stan ruchu ciała.
Oznaczamy ją literą F.
Mierzymy ją w niutonach (N).
I zasada dynamiki Newtona: Jeśli na ciało nie działa żadna siła lub siły się równoważą, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
II zasada dynamiki Newtona: Przyspieszenie ciała jest wprost proporcjonalne do działającej siły i odwrotnie proporcjonalne do masy ciała: F = m * a. Gdzie m to masa.
III zasada dynamiki Newtona: Jeżeli ciało A działa na ciało B siłą, to ciało B działa na ciało A siłą o takiej samej wartości, takim samym kierunku, ale przeciwnym zwrocie.
Masa to miara bezwładności ciała. Oznaczamy ją literą m. Mierzymy ją w kilogramach (kg).
Podsumowanie
Kluczowe pojęcia do zapamiętania:
- Prędkość (v), droga (s), czas (t).
- Ruch jednostajny prostoliniowy.
- Ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy.
- Ruch jednostajnie opóźniony prostoliniowy.
- Przyspieszenie (a).
- Siła (F), masa (m).
- Zasady dynamiki Newtona.
Pamiętajcie o wzorach! Przećwiczcie zadania, a na pewno dacie radę!
Powodzenia na teście! Wierzę w Was!

