Witaj w świecie figur na płaszczyźnie! Przygotuj się na wizualną podróż. Poznamy razem podstawowe kształty. Zobaczymy, jak je rozpoznawać i czym się charakteryzują.
Punkt i Prosta
Wyobraź sobie maleńką kropkę narysowaną ołówkiem. To jest punkt. Punkt nie ma rozmiaru. Określa tylko położenie.
Teraz narysuj prostą linię. Może być długa, bardzo długa, nawet nieskończona! To jest prosta. Prosta nie ma początku ani końca. Biegnie w nieskończoność w obu kierunkach.
Pomyśl o torach kolejowych. One biegną prosto, prawda? To podobieństwo do prostej. Tylko, że tory kolejowe mają swój początek i koniec, a prosta nie.
Odcinek
Weźmy teraz prostą i wytnijmy z niej kawałek. Ten kawałek ma początek i koniec. Nazywamy go odcinkiem. Odcinek to część prostej, ograniczona dwoma punktami.
Pomyśl o ołówku. Ma dwa końce. Przypomina odcinek. Możesz go zmierzyć, bo ma określony początek i koniec.
Półprosta
A co, jeśli wytniemy z prostej tylko jeden koniec? Otrzymamy półprostą. Półprosta ma początek, ale nie ma końca. Biegnie w nieskończoność w jednym kierunku.
Wyobraź sobie promień słońca. Wychodzi ze słońca (początek), ale leci bardzo daleko (bez końca). Podobnie działa półprosta.
Kąty
Kiedy dwie półproste spotykają się w jednym punkcie, tworzą kąt. Ten punkt to wierzchołek kąta. A półproste to ramiona kąta.
Wyobraź sobie nożyczki. Ostrza to ramiona kąta. A miejsce, gdzie są połączone, to wierzchołek.
Rodzaje kątów
Kąty mają różne rozmiary. Mierzymy je w stopniach (°).
Kąt prosty ma 90°. Wygląda jak róg kartki. Pomyśl o rogu stołu. Często jest to kąt prosty.
Kąt ostry jest mniejszy niż kąt prosty. Ma mniej niż 90°. Wyobraź sobie czubek ołówka. Jest ostry, prawda? Podobnie jak kąt ostry.
Kąt rozwarty jest większy niż kąt prosty, ale mniejszy niż 180°. Ma więcej niż 90°, ale mniej niż 180°. Otwórz szeroko drzwi. Kąt pomiędzy drzwiami a ścianą to kąt rozwarty.
Kąt półpełny ma 180°. Tworzy prostą linię. Dwie półproste tworzą jedną prostą.
Kąt pełny ma 360°. To pełny obrót. Wyobraź sobie, że kręcisz się w kółko. Właśnie wykonałeś kąt pełny!
Wielokąty
Wielokąt to figura, która ma boki. Boki to odcinki. Wielokąt jest zamknięty. Czyli boki muszą się łączyć.
Trójkąt
Trójkąt ma trzy boki i trzy kąty. To najprostszy wielokąt.
Pomyśl o kawałku pizzy. Często ma kształt trójkąta.
Czworokąt
Czworokąt ma cztery boki i cztery kąty.
Kwadrat to czworokąt, który ma wszystkie boki równe i wszystkie kąty proste.
Prostokąt to czworokąt, który ma wszystkie kąty proste. Boki prostokąta mogą mieć różną długość.
Pomyśl o tablicy. Najczęściej ma kształt prostokąta.
Romb to czworokąt, który ma wszystkie boki równe. Kąty rombu nie muszą być proste.
Równoległobok to czworokąt, który ma dwie pary boków równoległych.
Trapez to czworokąt, który ma przynajmniej jedną parę boków równoległych.
Inne Wielokąty
Pięciokąt ma pięć boków.
Sześciokąt ma sześć boków.
Możemy mieć wielokąty, które mają jeszcze więcej boków. Ważne, żeby były zamknięte i miały proste boki.
Okrąg
Okrąg to figura, która składa się z punktów oddalonych o taką samą odległość od jednego punktu. Ten punkt nazywamy środkiem okręgu.
Pomyśl o kole od roweru. Wszystkie punkty na obręczy koła są tak samo oddalone od środka.
Promień i Średnica
Promień to odcinek, który łączy środek okręgu z dowolnym punktem na okręgu.
Średnica to odcinek, który przechodzi przez środek okręgu i łączy dwa punkty na okręgu. Średnica jest dwa razy dłuższa od promienia.
Wyobraź sobie pizzę. Przekrój pizzy od brzegu do brzegu, przechodzący przez środek, to średnica. Połowa tego przekroju to promień.
To już koniec naszej podróży po figurach na płaszczyźnie. Mam nadzieję, że teraz rozpoznawanie kształtów będzie dla Ciebie łatwiejsze! Pamiętaj o punktach, prostych, kątach, wielokątach i okręgach. Obserwuj świat wokół siebie. Zobaczysz, że te figury są wszędzie!
