Hej ósmoklasisto! Przygotuj się do egzaminu z działań na liczbach! Będziemy ćwiczyć krok po kroku. Dasz radę!
Liczby i ich rodzaje
Zacznijmy od podstaw. Co to są liczby?
Mamy różne rodzaje liczb. Ważne, żeby je znać.
Liczby naturalne
To liczby: 1, 2, 3, 4, i tak dalej. Używamy ich do liczenia.
Liczby naturalne są zawsze dodatnie i całkowite. Zero *nie* jest liczbą naturalną (chyba, że tak się umówimy!).
Liczby całkowite
Liczby całkowite to liczby naturalne, zero i liczby ujemne: ..., -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ...
Pamiętaj o liczbach ujemnych!
Liczby wymierne
Liczby wymierne to takie, które można zapisać jako ułamek zwykły. Na przykład 1/2, 3/4, -5/7.
Każda liczba całkowita jest liczbą wymierną (np. 5 = 5/1).
Ułamki dziesiętne skończone (np. 0,25) i ułamki dziesiętne okresowe (np. 0,(3)) to też liczby wymierne!
Liczby niewymierne
Liczby niewymierne to takie, których *nie* można zapisać jako ułamek zwykły. Mają nieskończone rozwinięcie dziesiętne nieokresowe.
Przykłady: π (pi), √2 (pierwiastek z 2).
Liczby rzeczywiste
Liczby rzeczywiste to wszystkie liczby wymierne i niewymierne razem wzięte.
Praktycznie wszystkie liczby, z którymi pracujesz w szkole!
Działania na liczbach
Teraz przejdźmy do konkretów. Jak wykonywać działania?
Dodawanie i odejmowanie
Dodawanie i odejmowanie to podstawowe działania. Pamiętaj o znakach!
Dodawanie liczb o tych samych znakach: dodajemy wartości bezwzględne i przepisujemy znak.
Dodawanie liczb o różnych znakach: odejmujemy wartości bezwzględne (od większej mniejszą) i przepisujemy znak liczby o większej wartości bezwzględnej.
Odejmowanie: zamieniamy odejmowanie na dodawanie liczby przeciwnej (np. 5 - 3 = 5 + (-3)).
Mnożenie i dzielenie
Mnożenie i dzielenie też są ważne.
Mnożenie i dzielenie liczb o tych samych znakach daje wynik dodatni.
Mnożenie i dzielenie liczb o różnych znakach daje wynik ujemny.
Pamiętaj, że nie dzielimy przez zero!
Potęgowanie
Potęgowanie to mnożenie liczby przez samą siebie.
an = a * a * ... * a (n razy)
Ważne wzory:
- a0 = 1 (dla a ≠ 0)
- a1 = a
- a-n = 1/an
Pamiętaj o kolejności wykonywania działań!
Pierwiastkowanie
Pierwiastkowanie to działanie odwrotne do potęgowania.
√a to liczba, która podniesiona do kwadratu daje a.
Np. √9 = 3, bo 32 = 9.
Możemy pierwiastkować tylko liczby nieujemne (w zakresie liczb rzeczywistych).
Kolejność wykonywania działań
Bardzo ważne! Zapamiętaj kolejność:
- Nawiasy
- Potęgowanie i pierwiastkowanie
- Mnożenie i dzielenie
- Dodawanie i odejmowanie
Od lewej do prawej (dla działań o tym samym priorytecie).
Przykłady
Spróbujmy rozwiązać kilka przykładów:
Przykład 1: 2 + 3 * 4 = 2 + 12 = 14 (Najpierw mnożenie!)
Przykład 2: (5 - 2) * 3 = 3 * 3 = 9 (Najpierw nawias!)
Przykład 3: 10 / 2 - 1 = 5 - 1 = 4 (Najpierw dzielenie!)
Własności działań
Warto znać kilka własności działań:
Przemienność dodawania i mnożenia: a + b = b + a, a * b = b * a.
Łączność dodawania i mnożenia: (a + b) + c = a + (b + c), (a * b) * c = a * (b * c).
Rozdzielność mnożenia względem dodawania: a * (b + c) = a * b + a * c.
Podsumowanie
To już prawie wszystko! Pamiętaj:
- Znasz rodzaje liczb: naturalne, całkowite, wymierne, niewymierne, rzeczywiste.
- Wiesz jak wykonywać dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie, potęgowanie i pierwiastkowanie.
- Znasz kolejność wykonywania działań.
- Znasz własności działań.
Ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz! Powodzenia na egzaminie!

