Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z działalności Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu? Świetnie! Razem damy radę.
Wprowadzenie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Czym jest ten Trybunał? To międzynarodowy sąd. Siedziba w Strasburgu. Zajmuje się ochroną praw człowieka.
Europejska Konwencja Praw Człowieka (EKPC) to podstawa. Została sporządzona przez Radę Europy. Nie myl z Unią Europejską! To dwie różne organizacje.
Trybunał pilnuje, żeby państwa przestrzegały tej Konwencji. Dotyczy to państw, które ją podpisały. Czyli większość państw Europy.
Kto może się skarżyć?
Każdy! Osoba fizyczna, organizacja pozarządowa. Może też być grupa osób.
Warunek? Muszą być ofiarą naruszenia. Naruszenia praw zawartych w EKPC. Przez państwo – stronę Konwencji.
Kiedy można złożyć skargę?
To ważne! Musisz najpierw wykorzystać wszystkie środki krajowe. Czyli odwołać się do wszystkich sądów w Polsce. Albo w innym państwie, którego dotyczy sprawa.
Dopiero potem możesz złożyć skargę do Strasburga. Inaczej Trybunał ją odrzuci. Z powodu niewyczerpania środków krajowych.
Jest też termin. Masz tylko 6 miesięcy. Od ostatecznego orzeczenia sądu krajowego. Potem skarga staje się niedopuszczalna.
Struktura Trybunału
Trybunał składa się z sędziów. Po jednym z każdego państwa, które ratyfikowało EKPC. Wybierani są na 9 lat.
Sędziowie pracują w różnych składach. Jest sędzia jednoosobowy. Są komitety (3 sędziów). Są izby (7 sędziów). Jest też Wielka Izba (17 sędziów).
Jak to działa?
Sędzia jednoosobowy odrzuca skargi niedopuszczalne. Komitet może odrzucić albo przyjąć sprawę. Jeżeli jest jasne naruszenie Konwencji.
Izba rozpatruje sprawy bardziej skomplikowane. Wydaje wyroki. Wyroki są wiążące dla państwa, którego dotyczą.
Wielka Izba zajmuje się sprawami wyjątkowo ważnymi. Albo gdy izba ma wątpliwości. Albo gdy sprawa dotyczy interpretacji Konwencji.
Postępowanie przed Trybunałem
Skarga do Trybunału to pismo. Musi zawierać informacje o Tobie. O naruszeniu, którego doznałeś. O tym, jak wyczerpałeś środki krajowe.
Trybunał bada, czy skarga jest dopuszczalna. Czy spełnia wszystkie warunki. Jeżeli tak, to informuje o tym państwo.
Państwo ma możliwość odpowiedzi. Wyjaśnienia swojego stanowiska. Przedstawienia dowodów.
Trybunał prowadzi postępowanie. Może przesłuchiwać świadków. Może żądać dokumentów.
Na końcu wydaje wyrok. Stwierdza, czy doszło do naruszenia Konwencji. Czy nie.
Co jeśli Trybunał stwierdzi naruszenie?
Państwo musi naprawić szkodę. Zazwyczaj przez wypłatę odszkodowania. Czasami przez inne działania. Np. zmianę prawa.
Wyroki Trybunału są publikowane. Są dostępne publicznie. Można je znaleźć w bazie danych HUDOC.
Znaczenie Trybunału dla Polski
Polska jest stroną EKPC. Wyroki Trybunału są dla nas wiążące. Musimy je wykonywać.
Wiele spraw z Polski trafiło do Strasburga. Dotyczyły różnych naruszeń. Np. prawa do rzetelnego procesu. Prawa do prywatności. Wolności słowa.
Wyroki Trybunału wpłynęły na polskie prawo. Na praktykę sądów. Na świadomość praw człowieka.
Pamiętaj! Możliwość skargi do Strasburga to ważny element ochrony praw człowieka w Polsce. Daje możliwość odwołania się do międzynarodowego organu.
Przykładowe sprawy
Żeby lepiej zrozumieć, zobaczmy przykłady. Sprawa przeciwko Polsce dotyczyła naruszenia prawa do życia prywatnego. Z powodu podsłuchów.
Inna sprawa dotyczyła przewlekłości postępowania sądowego. To częsty problem w Polsce. Trybunał często stwierdza naruszenie.
Przykłady pomagają zobaczyć, jak Konwencja jest stosowana w praktyce.
Słowniczek
- Europejska Konwencja Praw Człowieka (EKPC): Podstawa działalności Trybunału.
- Rada Europy: Organizacja, która stworzyła EKPC.
- Ofiara naruszenia: Osoba, która może złożyć skargę.
- Wyczerpanie środków krajowych: Warunek dopuszczalności skargi.
- HUDOC: Baza danych wyroków Trybunału.
Podsumowanie
Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu to ważny organ. Chroni prawa człowieka w Europie. Możesz się do niego odwołać, jeżeli Twoje prawa zostały naruszone. Pamiętaj o warunkach dopuszczalności skargi. Powodzenia na egzaminie!
Pamiętaj, najważniejsze to:
- Znajomość Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
- Zasady dopuszczalności skargi (wyczerpanie środków krajowych, termin).
- Struktura Trybunału.
- Znaczenie wyroków Trybunału dla państw – stron EKPC (w tym Polski).
Ucz się systematycznie, powtarzaj materiał, a wszystko pójdzie dobrze! Trzymam kciuki!
