Witajcie, przyszli biolodzy!
Przygotowujemy się do sprawdzianu z biologii dla klasy 7. Razem damy radę!
Komórka – podstawowa jednostka życia
Komórka to najmniejsza jednostka życia, zdolna do samodzielnego funkcjonowania.
Wszystkie organizmy, od bakterii po człowieka, zbudowane są z komórek.
Budowa komórki
Komórka składa się z kilku podstawowych elementów.
Błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od otoczenia. Reguluje transport substancji.
Cytoplazma to galaretowata substancja wypełniająca wnętrze komórki.
Jądro komórkowe (w komórkach eukariotycznych) zawiera materiał genetyczny – DNA.
Mitochondria to "elektrownie" komórki, gdzie zachodzi oddychanie komórkowe.
Rybosomy odpowiadają za syntezę białek.
U roślin dodatkowo występują chloroplasty (odpowiedzialne za fotosyntezę) i ściana komórkowa (nadająca komórce kształt i ochronę).
Komórka zwierzęca a komórka roślinna
Komórka zwierzęca i komórka roślinna mają pewne różnice.
Komórka roślinna posiada chloroplasty i ścianę komórkową, których nie ma w komórce zwierzęcej.
Komórka zwierzęca nie posiada ściany komórkowej ani chloroplastów. Za to może mieć centriole uczestniczące w podziale komórki.
Tkanki
Tkanka to zespół komórek o podobnej budowie i funkcji.
Rodzaje tkanek
Wyróżniamy różne rodzaje tkanek.
Tkanka nabłonkowa pokrywa powierzchnię ciała i wyściela narządy wewnętrzne. Pełni funkcje ochronne, wydzielnicze i wchłaniające.
Tkanka łączna łączy i wspiera inne tkanki. Przykładem jest tkanka kostna, chrzęstna, tłuszczowa i krew.
Tkanka mięśniowa umożliwia ruch. Wyróżniamy tkankę mięśniową szkieletową, gładką i sercową.
Tkanka nerwowa przewodzi impulsy nerwowe. Zbudowana jest z neuronów i komórek glejowych.
Organy i układy narządów
Organ to część ciała zbudowana z różnych tkanek, pełniąca określone funkcje.
Układ narządów to zespół organów współpracujących ze sobą w celu wykonywania określonych funkcji życiowych.
Przykłady organów i układów narządów
Żołądek to organ układu pokarmowego odpowiedzialny za trawienie pokarmu.
Serce to organ układu krążenia, pompujący krew.
Płuca to organ układu oddechowego, odpowiedzialny za wymianę gazową.
Układ pokarmowy odpowiada za trawienie i wchłanianie pokarmu. Składa się z jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelit i innych organów.
Układ oddechowy odpowiada za wymianę gazową. Składa się z nosa, tchawicy, oskrzeli i płuc.
Układ krążenia transportuje krew, tlen i substancje odżywcze. Składa się z serca i naczyń krwionośnych.
Układ nerwowy kontroluje i koordynuje pracę organizmu. Składa się z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów.
Oddychanie komórkowe
Oddychanie komórkowe to proces, w którym komórki uzyskują energię z glukozy w obecności tlenu.
Produktami oddychania komórkowego są dwutlenek węgla, woda i energia (ATP).
Oddychanie komórkowe zachodzi w mitochondriach.
Fotosynteza
Fotosynteza to proces, w którym rośliny, algi i niektóre bakterie wytwarzają glukozę z dwutlenku węgla i wody, wykorzystując energię słoneczną.
Produktami fotosyntezy są glukoza i tlen.
Fotosynteza zachodzi w chloroplastach.
Podział komórki
Podział komórki to proces, w którym jedna komórka dzieli się na dwie lub więcej komórek potomnych.
Wyróżniamy dwa główne rodzaje podziału komórki: mitozę i mejozę.
Mitoza to podział komórki, w wyniku którego powstają dwie komórki potomne o takiej samej liczbie chromosomów jak komórka macierzysta. Służy do wzrostu i naprawy tkanek.
Mejoza to podział komórki, w wyniku którego powstają cztery komórki potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów. Służy do tworzenia gamet (komórek rozrodczych).
Podsumowanie
Zapamiętaj najważniejsze informacje:
- Komórka to podstawowa jednostka życia.
- Tkanki to zespoły komórek o podobnej budowie i funkcji.
- Organy są zbudowane z różnych tkanek.
- Układy narządów współpracują ze sobą w wykonywaniu określonych funkcji.
- Oddychanie komórkowe to proces uzyskiwania energii.
- Fotosynteza to proces wytwarzania glukozy przez rośliny.
- Podział komórki umożliwia wzrost i rozmnażanie.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
