Hej! Zastanawialiście się kiedyś, co to znaczy, że jakaś firma jest "dużym przedsiębiorcą"? To nie chodzi tylko o to, że ma ogromny budynek albo dużo pracowników. Definicja ta ma konkretne znaczenie prawne. Przyjrzyjmy się temu bliżej w kontekście Ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej.
Czym jest Ustawa o Swobodzie Działalności Gospodarczej?
Ustawa o Swobodzie Działalności Gospodarczej (obecnie zastąpiona przez ustawę Prawo Przedsiębiorców, ale odniesienia do niej często się pojawiają!) to fundament polskiego prawa gospodarczego. Określa ona zasady prowadzenia biznesu w Polsce. Mówi o tym, jak zakładać firmy, jakie mamy prawa i obowiązki jako przedsiębiorcy, oraz reguluje różne aspekty naszej działalności. Jest to swego rodzaju "instrukcja obsługi" dla prowadzenia firmy. Należy pamiętać, że choć ustawa została zastąpiona, jej duch i wiele definicji pozostało w mocy.
Jednym z kluczowych elementów tej ustawy (i jej następcy) jest podział przedsiębiorców na różne kategorie. Podział ten ma wpływ na szereg obowiązków i uprawnień, w tym m.in. na obowiązki statystyczne, dostęp do niektórych form pomocy publicznej czy też zakres obowiązków w zakresie sprawozdawczości finansowej. Właśnie dlatego tak ważne jest zrozumienie, do której kategorii należymy.
Kim jest Przedsiębiorca?
Zanim przejdziemy do dużego przedsiębiorcy, ustalmy, kim w ogóle jest przedsiębiorca. Mówiąc najprościej, to osoba lub firma, która prowadzi działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana w sposób ciągły i we własnym imieniu. Czyli, jeśli ktoś systematycznie zarabia pieniądze, robiąc coś na własny rachunek, to prawdopodobnie jest przedsiębiorcą. Przykład: pani Ania, która prowadzi kwiaciarnię, albo pan Jan, który ma warsztat samochodowy. Oni oboje są przedsiębiorcami.
Przedsiębiorcą może być osoba fizyczna (czyli zwykły człowiek), osoba prawna (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna). Ważne jest, żeby działalność miała charakter zarobkowy i była prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły. Sporadyczna sprzedaż rzeczy na Allegro nie czyni nas jeszcze przedsiębiorcą.
Duży Przedsiębiorca – Kluczowe Kryteria
No dobrze, ale co odróżnia dużego przedsiębiorcę od małego? Ustawa operuje konkretnymi kryteriami. Liczą się dwie rzeczy: zatrudnienie i wyniki finansowe. Jeśli firma spełnia określone progi w tych kategoriach, jest uznawana za dużego przedsiębiorcę. To nie jest subiektywna ocena, tylko obiektywne liczby.
Zatrudnienie: Aby zostać uznanym za dużego przedsiębiorcę, firma musi zatrudniać średniorocznie więcej niż 250 pracowników. To znaczy, że przez cały rok, średnia liczba osób pracujących w firmie (na umowę o pracę, umowę zlecenie, itd.) musi przekraczać 250. Jeśli np. w jednym miesiącu firma zatrudniała 240 osób, a w innym 260, trzeba wyliczyć średnią z całego roku.
Wyniki Finansowe: Oprócz kryterium zatrudnienia, ważne są również pieniądze. Firma musi spełniać jeden z dwóch warunków dotyczących finansów:
- Roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych musi przekraczać równowartość w złotych 50 milionów euro.
- Sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec roku obrotowego muszą przekraczać równowartość w złotych 43 milionów euro.
Euro na Złote – Kurs Walut
Zauważyliście, że kwoty podane są w euro? To dlatego, że kurs złotego w stosunku do euro się zmienia. Przy przeliczaniu na złote, stosuje się średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski (NBP) na ostatni dzień roku obrotowego. Czyli, jeśli rok obrotowy firmy kończy się 31 grudnia, to bierzemy kurs euro z 31 grudnia danego roku, ogłoszony przez NBP.
Załóżmy, że średni kurs euro na 31 grudnia 2023 roku wynosił 4,60 zł. Wtedy, żeby przekroczyć próg obrotu, firma musiałaby mieć obrót netto powyżej 230 milionów złotych (50 000 000 euro * 4,60 zł/euro). Podobnie, suma aktywów bilansu musiałaby przekraczać 197,8 miliona złotych (43 000 000 euro * 4,60 zł/euro).
Przykłady z Życia
Wyobraźmy sobie sieć supermarketów, zatrudniającą 500 osób i generującą roczny obrót w wysokości 300 milionów złotych. Taka firma spełnia oba kryteria (zatrudnienie i obrót) i jest dużym przedsiębiorcą. Z kolei mała firma rodzinna, zatrudniająca 5 osób i mająca roczny obrót w wysokości 500 tysięcy złotych, zdecydowanie nie jest dużym przedsiębiorcą.
Weźmy też pod uwagę firmę informatyczną. Może zatrudniać ponad 300 programistów i mieć wartość aktywów bilansowych na poziomie 60 milionów euro. Ta firma, choć może nie mieć wielkiego obrotu towarowego, również kwalifikuje się jako duży przedsiębiorca ze względu na zatrudnienie i wartość aktywów.
Dlaczego to Ważne?
To, czy firma jest dużym, średnim, małym czy mikro przedsiębiorcą, ma duże znaczenie praktyczne. Status przedsiębiorcy wpływa na szereg obowiązków prawnych i podatkowych. Duży przedsiębiorca ma zazwyczaj więcej obowiązków sprawozdawczych, musi przestrzegać bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących ochrony środowiska, a także podlega szczególnym kontrolom. Dodatkowo, dostęp do niektórych form wsparcia publicznego może być ograniczony lub niedostępny dla dużych przedsiębiorstw. Ponadto, duże firmy często podlegają audytom finansowym.
Na przykład, duży przedsiębiorca musi publikować swoje sprawozdania finansowe w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG). Małe i średnie firmy mają w tym zakresie pewne uproszczenia. Poza tym duże firmy mogą być zobowiązane do sporządzania raportów niefinansowych, dotyczących np. kwestii środowiskowych i społecznych.
Dlatego ważne jest, aby każdy przedsiębiorca znał swoją pozycję w hierarchii przedsiębiorstw i wiedział, jakie obowiązki z tego wynikają. Świadomość prawna to podstawa prowadzenia legalnego i bezpiecznego biznesu.
Podsumowanie
Podsumowując, duży przedsiębiorca to firma, która zatrudnia średniorocznie ponad 250 pracowników i jednocześnie osiąga wysokie wyniki finansowe (obrót powyżej 50 milionów euro lub aktywa bilansu powyżej 43 milionów euro). Status ten wiąże się z większymi obowiązkami i ograniczeniami, ale i potencjalnie większymi możliwościami. Zrozumienie tych kryteriów jest kluczowe dla każdego, kto myśli o założeniu lub prowadzeniu firmy. Pamiętaj, że warto na bieżąco śledzić zmiany w przepisach, aby być zawsze na bieżąco!
