Hej! Porozmawiajmy dzisiaj o bardzo ważnym temacie: depresji u dzieci i młodzieży. Zrozumienie tego problemu jest kluczowe, ponieważ dotyka on coraz więcej młodych osób. Oprzyjemy się na wiedzy i doświadczeniu dr Radziwiłłowicz, specjalistki w tej dziedzinie.
Czym właściwie jest depresja?
Depresja to nie tylko "smutek". To poważne zaburzenie psychiczne, które wpływa na sposób myślenia, odczuwania i funkcjonowania. Trwa dłużej niż zwykłe przygnębienie i utrudnia codzienne życie. Myśl o niej jak o bardzo, bardzo silnym poczuciu beznadziei i braku energii, które nie mija.
Dr Radziwiłłowicz podkreśla, że depresja jest chorobą, a nie słabością charakteru. Nikt nie wybiera, by mieć depresję. To wynik skomplikowanej interakcji czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. To ważne, żeby to zapamiętać.
Różnica między smutkiem a depresją
Wszyscy czasem czujemy się smutni. To normalna reakcja na trudne sytuacje, takie jak kłótnia z przyjacielem, zła ocena w szkole, czy rozstanie. Smutek zazwyczaj mija po jakimś czasie. Depresja natomiast utrzymuje się przez dłuższy okres, co najmniej dwa tygodnie, i jest bardziej intensywna. Ponadto towarzyszą jej inne objawy.
Wyobraź sobie, że przegrałeś ważny mecz. Jest Ci smutno, zły jesteś na siebie, ale po kilku dniach wracasz do treningów, masz motywację i cieszysz się grą. To normalny smutek. Ale jeśli przez kilka tygodni nie masz na nic ochoty, boisz się kolejnych treningów, nie potrafisz się na niczym skupić i czujesz, że nic nie ma sensu – to może być depresja.
Depresja u dzieci i młodzieży – specyfika
Depresja u młodych osób może wyglądać inaczej niż u dorosłych. Dzieci i nastolatkowie często wyrażają swój stan emocjonalny poprzez drażliwość, gniew, problemy z koncentracją, bóle brzucha, czy głowy. Zamiast otwarcie mówić o smutku, mogą być po prostu rozdrażnieni i wybuchowi.
Dr Radziwiłłowicz zwraca uwagę, że bardzo ważne jest obserwowanie zmian w zachowaniu dziecka. Jeśli nagle wycofuje się z kontaktów z rówieśnikami, przestaje interesować się swoimi pasjami, ma problemy ze snem lub apetytem, to powinien to być sygnał alarmowy.
Typowe objawy depresji u młodzieży
Objawy depresji mogą być różne u różnych osób, ale najczęściej występują:
- Uporczywy smutek, poczucie beznadziei: Nic nie cieszy, wszystko wydaje się szare i bez sensu.
- Utrata zainteresowania aktywnościami: Przestaje sprawiać przyjemność to, co wcześniej lubiłeś robić, np. sport, gry komputerowe, spotkania z przyjaciółmi.
- Zmiany w apetycie i wadze: Może dojść do utraty apetytu i spadku wagi, albo do nadmiernego objadania się i przybierania na wadze.
- Problemy ze snem: Bezsenność (trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu) lub nadmierna senność (spędzanie w łóżku dużo więcej czasu niż zwykle).
- Zmęczenie i brak energii: Nawet po długim śnie czujesz się wyczerpany i nie masz siły na nic.
- Problemy z koncentracją: Trudności ze skupieniem uwagi, zapamiętywaniem informacji, podejmowaniem decyzji.
- Poczucie winy i bezwartościowości: Obwinianie się za wszystko, przekonanie, że jesteś beznadziejny i nic nie potrafisz.
- Myśli samobójcze: Myśli o śmierci, o tym, że lepiej byłoby, gdyby Cię nie było. To bardzo poważny sygnał, który wymaga natychmiastowej pomocy.
- Drażliwość i gniew: Wybuchy złości, łatwe denerwowanie się, poczucie frustracji.
- Bóle głowy, brzucha, inne dolegliwości fizyczne: Często depresja objawia się poprzez dolegliwości somatyczne, które nie mają oczywistej przyczyny medycznej.
Przykłady z życia
Wyobraź sobie Kasię, która zawsze była bardzo aktywna i towarzyska. Nagle zaczęła unikać spotkań z przyjaciółmi, przestała chodzić na treningi siatkówki, na których zawsze była najlepsza. Zamknęła się w swoim pokoju, przestała dbać o siebie. Zaczęła dostawać gorsze oceny w szkole, bo nie potrafiła się na niczym skupić. To mogą być sygnały depresji.
Inny przykład to Tomek. Zawsze był spokojny i opanowany. Ostatnio stał się bardzo drażliwy i wybuchowy. Często kłóci się z rodzicami i rodzeństwem. Ma problemy ze snem, budzi się w nocy i nie może zasnąć. Mówi, że nic go nie cieszy i że wszystko go denerwuje. To również mogą być objawy depresji.
Co robić, gdy podejrzewasz depresję u siebie lub u kogoś bliskiego?
Najważniejsze to nie bagatelizować problemu. Depresja to poważna choroba, która wymaga leczenia. Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich ma depresję, należy szukać pomocy.
Dr Radziwiłłowicz podkreśla, że im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym większe szanse na powrót do zdrowia. Leczenie depresji zazwyczaj obejmuje psychoterapię, farmakoterapię (leki antydepresyjne) lub połączenie obu tych metod.
Gdzie szukać pomocy?
- Rodzice lub opiekunowie: Porozmawiaj z nimi o swoich problemach i poproś o pomoc.
- Szkolny psycholog lub pedagog: Oni mogą Cię wysłuchać i doradzić, co dalej robić.
- Lekarz rodzinny: Może skierować Cię do specjalisty (psychiatry lub psychoterapeuty).
- Poradnia psychologiczno-pedagogiczna: Oferuje bezpłatną pomoc psychologiczną dla dzieci i młodzieży.
- Telefon zaufania: Możesz zadzwonić pod numer telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży i porozmawiać z kimś o swoich problemach.
- Psychiatra lub psychoterapeuta: To specjaliści, którzy zajmują się leczeniem zaburzeń psychicznych.
Pamiętaj, że szukanie pomocy to nie wstyd. To dowód na to, że dbasz o swoje zdrowie i chcesz sobie pomóc. Dr Radziwiłłowicz zachęca, aby nie bać się mówić o swoich problemach i szukać wsparcia u innych. Depresja to choroba, którą można leczyć i z której można się wyleczyć. Nie jesteś sam!
Wspieranie osoby z depresją
Jeśli wiesz, że ktoś z Twoich znajomych lub bliskich ma depresję, możesz mu pomóc. Przede wszystkim bądź obecny i wysłuchaj go bez oceniania. Spróbuj zrozumieć, co czuje i okaż mu wsparcie. Zachęcaj go do szukania pomocy i towarzysz mu w wizytach u lekarza lub psychoterapeuty. Pamiętaj, że Twoja obecność i wsparcie mogą być bardzo ważne w procesie leczenia.
Ważne jest, aby pamiętać, że nie jesteś lekarzem. Nie dawaj rad, których nie jesteś pewien i nie staraj się diagnozować. Po prostu bądź przyjacielem i oferuj wsparcie. Twoja obecność może być bardzo cenna. Dr Radziwiłłowicz podkreśla, że wsparcie otoczenia jest bardzo ważnym elementem leczenia depresji.
