Hej! Gotowi na quiz z radiografii stomatologicznej? Nie martw się, pomogę Ci się przygotować! Przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia z rozdziału 19, żebyś czuł się pewnie.
Podstawy promieniowania
Pamiętajmy, że radiografia wykorzystuje promieniowanie. Konkretnie, promieniowanie rentgenowskie.
Promieniowanie rentgenowskie to forma promieniowania elektromagnetycznego.
Ma krótką długość fali i wysoką energię.
To umożliwia mu przenikanie przez tkanki.
Ale uwaga! Nadmierna ekspozycja jest szkodliwa.
Charakterystyka promieniowania
Promieniowanie rentgenowskie ma kilka kluczowych cech.
Porusza się w linii prostej.
Jest niewidoczne dla oka.
Może jonizować materię.
Jonizacja to proces usuwania elektronów z atomów.
To właśnie jonizacja powoduje zmiany biologiczne.
Aparat rentgenowski
Kluczowy element to lampa rentgenowska.
W lampie zachodzi produkcja promieniowania.
Składa się z katody i anody.
Katoda to źródło elektronów.
Anoda jest celem dla tych elektronów.
Gdy elektrony uderzają w anodę, powstaje promieniowanie X.
Ważne są parametry ekspozycji.
kVp (kilowoltaż) kontroluje jakość (penetrację) promieniowania.
mA (miliamperaż) kontroluje ilość promieniowania.
Czas ekspozycji również wpływa na ilość promieniowania.
Proces radiograficzny
Najpierw pozycjonujemy pacjenta.
Następnie ustawiamy aparat.
Wybieramy odpowiednie parametry ekspozycji (kVp, mA, czas).
Wykonujemy ekspozycję!
Potem obrabiamy film.
Obecnie częściej stosuje się radiografię cyfrową.
Obraz jest wyświetlany na ekranie komputera.
Techniki radiograficzne
Mamy różne techniki radiograficzne.
Wewnątrzustne: film umieszczony w jamie ustnej.
Np. zdjęcia punktowe, skrzydłowo-zgryzowe.
Zewnątrzustne: film poza jamą ustną.
Np. pantomogram (zdjęcie panoramiczne).
CBCT (tomografia komputerowa wiązki stożkowej): obraz 3D.
Ochrona radiologiczna
Bardzo ważna jest ochrona przed promieniowaniem.
Zarówno dla pacjenta, jak i personelu.
Stosujemy zasadę ALARA (As Low As Reasonably Achievable).
Oznacza to, że staramy się używać jak najmniejszej dawki promieniowania, niezbędnej do uzyskania obrazu.
Używamy fartuchów ołowianych dla pacjentów.
Personel powinien stać za barierą ochronną.
Nosimy dozymetry, żeby monitorować dawkę promieniowania.
Kobiety w ciąży powinny unikać ekspozycji na promieniowanie.
Dawka promieniowania
Dawka promieniowania mierzona jest w siwertach (Sv).
Dla radiografii stomatologicznej dawki są zwykle bardzo małe.
Ale pamiętajmy o zasadzie ALARA!
Artefakty
Artefakty to niepożądane zmiany na obrazie.
Mogą być spowodowane przez różne czynniki.
Błędy w technice ekspozycji.
Nieprawidłowe ułożenie filmu.
Ruch pacjenta podczas ekspozycji.
Uszkodzony film.
Zanieczyszczenia.
Ważne jest, aby je rozpoznawać i unikać.
Radiografia cyfrowa
Radiografia cyfrowa ma wiele zalet.
Mniejsza dawka promieniowania.
Natychmiastowy obraz.
Możliwość obróbki obrazu.
Łatwiejsze przechowywanie i udostępnianie.
Możemy używać czujników lub płytek fosforowych.
Czujniki dają obraz natychmiast.
Płytki fosforowe trzeba skanować.
Powodzenia na quizie!
Pamiętaj! Kluczem jest zrozumienie podstawowych pojęć.
Zasady działania aparatu rentgenowskiego.
Techniki radiograficzne.
Ochrona radiologiczna.
No i rozpoznawanie artefaktów.
Jesteś dobrze przygotowany! Dasz radę!
Podsumowanie
Promieniowanie rentgenowskie – krótkofalowe, wysokoenergetyczne promieniowanie elektromagnetyczne, wykorzystywane w diagnostyce stomatologicznej.
Lampa rentgenowska – urządzenie generujące promieniowanie X, składające się z katody (źródło elektronów) i anody (cel dla elektronów).
kVp – (kilowoltaż) parametr kontrolujący jakość (penetrację) promieniowania.
mA – (miliamperaż) parametr kontrolujący ilość promieniowania.
ALARA – zasada minimalizacji dawki promieniowania, "As Low As Reasonably Achievable".
Artefakty – niepożądane zmiany na obrazie radiograficznym, wynikające z różnych czynników.
