Czy zastanawiałeś się kiedyś, czym są surogatki i czy w Polsce można z nich korzystać? To temat, który budzi wiele emocji i pytań. Spróbujemy to wyjaśnić w prosty i zrozumiały sposób.
Czym jest surogacja?
Zacznijmy od podstaw. Surogacja, inaczej macierzyństwo zastępcze, to sytuacja, w której kobieta (surogatka) zachodzi w ciążę i rodzi dziecko dla innej pary lub osoby (rodziców zamierzonych). To swego rodzaju umowa, choć w wielu krajach obwarowana wieloma przepisami.
Wyobraź sobie parę, która bardzo pragnie mieć dziecko, ale kobieta z różnych przyczyn medycznych nie może zajść w ciążę lub donosić jej. Mogą wtedy rozważyć surogację jako jedną z opcji. Surogatka zgadza się urodzić dziecko, które po porodzie zostanie przekazane rodzicom zamierzonym.
Istnieją dwa główne rodzaje surogacji: surogacja tradycyjna i surogacja ciążowa. W surogacji tradycyjnej surogatka jest zapłodniona swoim własnym jajeczkiem, a dawcą nasienia jest zazwyczaj ojciec zamierzony. Oznacza to, że surogatka jest genetycznie spokrewniona z dzieckiem. W surogacji ciążowej natomiast, zapłodnienie odbywa się in vitro (IVF), a embrion (powstały z komórki jajowej i nasienia rodziców zamierzonych lub dawców) jest umieszczany w macicy surogatki. W tym przypadku surogatka nie jest genetycznie spokrewniona z dzieckiem.
Surogacja w Polsce – jak to wygląda prawnie?
W Polsce kwestia surogacji jest bardziej skomplikowana. Polskie prawo nie reguluje bezpośrednio surogacji. Oznacza to, że nie ma w Polsce przepisów, które by wprost zezwalały na surogację, ale też nie ma przepisów, które by jej zakazywały.
Jednak brak regulacji prawnych nie oznacza, że surogacja jest legalna. Wręcz przeciwnie. Zgodnie z polskim prawem, matką dziecka jest zawsze kobieta, która je urodziła. Mówi o tym Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. To fundamentalna zasada.
Oznacza to, że nawet jeśli para zawarła umowę z surogatką, że po porodzie przekaże im dziecko, to prawnie matką dziecka pozostaje surogatka. Para, która chciała zostać rodzicami, musiałaby wtedy przejść długą i skomplikowaną procedurę adopcyjną, aby uzyskać pełne prawa rodzicielskie. Ta procedura nie gwarantuje sukcesu.
Konsekwencje prawne i etyczne
Brak jasnych przepisów dotyczących surogacji w Polsce prowadzi do wielu problemów prawnych i etycznych. Wyobraź sobie sytuację, w której surogatka po porodzie zmienia zdanie i nie chce oddać dziecka rodzicom zamierzonym. W świetle polskiego prawa, ma do tego prawo.
Innym problemem jest kwestia obywatelstwa dziecka urodzonego przez surogatkę za granicą, jeśli rodzice zamierzeni są Polakami. Polska ambasada może odmówić wydania paszportu dziecku, ponieważ zgodnie z polskim prawem matką jest surogatka, która może być obcokrajowcem.
Oprócz problemów prawnych, surogacja budzi również wiele kontrowersji etycznych. Niektórzy uważają, że surogacja narusza godność kobiety i sprowadza macierzyństwo do usługi. Inni uważają, że surogacja jest formą pomocy dla par, które nie mogą mieć dzieci w inny sposób. Dyskusja na ten temat jest bardzo złożona.
Surogacja za granicą – czy to rozwiązanie?
Niektóre pary z Polski decydują się na surogację za granicą, w krajach, gdzie jest ona legalna i uregulowana prawnie. Do krajów, gdzie surogacja jest dozwolona, należą m.in. Stany Zjednoczone (w niektórych stanach), Ukraina, Gruzja. Jednak nawet jeśli surogacja przebiega legalnie za granicą, to po powrocie do Polski mogą pojawić się problemy z uznaniem rodzicielstwa.
Polski sąd może nie uznać orzeczenia zagranicznego sądu, które przyznaje rodzicielstwo rodzicom zamierzonym. Wtedy znowu para będzie musiała przejść procedurę adopcyjną w Polsce, aby uzyskać pełne prawa rodzicielskie. To może być długi i kosztowny proces.
Dodatkowo, surogacja za granicą wiąże się z wysokimi kosztami. Oprócz wynagrodzenia dla surogatki, trzeba pokryć koszty leczenia, pobytu za granicą, obsługi prawnej i tłumaczeń dokumentów. To zdecydowanie nie jest opcja dostępna dla każdego.
Podsumowanie
Podsumowując, surogacja w Polsce jest tematem bardzo skomplikowanym i budzącym wiele kontrowersji. Polskie prawo nie zezwala na surogację wprost, a wręcz uznaje za matkę kobietę, która urodziła dziecko. Surogacja za granicą może być rozwiązaniem, ale wiąże się z wysokimi kosztami i problemami prawnymi po powrocie do Polski.
Ważne jest, aby pamiętać, że każda sytuacja jest inna i wymaga indywidualnej oceny. Jeśli rozważasz surogację, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym i medycznym, aby zrozumieć wszystkie aspekty prawne i etyczne związane z tym procesem.
Pamiętaj, że to tylko wprowadzenie do tematu. Prawo i medycyna stale się rozwijają, dlatego zawsze warto być na bieżąco z najnowszymi informacjami i konsultować się ze specjalistami.
