Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z czasowników? Super! Pomożemy Ci.
Co musisz wiedzieć o czasownikach?
Czasowniki to słowa, które opisują czynności lub stany. Na przykład: biegać, myśleć, być.
Formy osobowe czasownika
Czasowniki odmieniają się przez osoby. To znaczy, zmieniają swoją formę w zależności od tego, kto wykonuje czynność.
Pamiętaj o zaimkach osobowych: ja, ty, on/ona/ono, my, wy, oni/one.
Na przykład:
- Ja jem
- Ty jesz
- On/Ona/Ono je
- My jemy
- Wy jecie
- Oni/One jedzą
Zauważ, jak zmienia się końcówka czasownika! To jest odmiana przez osoby.
Czasy czasownika
Czasowniki wskazują, kiedy dana czynność się odbyła. Mamy trzy podstawowe czasy:
- Czas przeszły – czynność już się wydarzyła. Na przykład: czytałem.
- Czas teraźniejszy – czynność dzieje się teraz. Na przykład: czytam.
- Czas przyszły – czynność dopiero się wydarzy. Na przykład: będę czytał.
Czas przeszły ma różne formy w zależności od rodzaju osoby wykonującej czynność. Na przykład:
- Ja czytałem (rodzaj męski), czytałam (rodzaj żeński)
- Ty czytałeś (rodzaj męski), czytałaś (rodzaj żeński)
- On czytał, Ona czytała, Ono czytało
- My czytaliśmy (rodzaj męski), czytałyśmy (rodzaj żeński)
- Wy czytaliście (rodzaj męski), czytałyście (rodzaj żeński)
- Oni czytali, One czytały
Czas przyszły często tworzymy za pomocą słowa "będę" + forma czasownika. Na przykład: będę pisał, będę czytać.
Bezokolicznik
Bezokolicznik to podstawowa forma czasownika. Odpowiada na pytanie "co robić?". Na przykład: pisać, czytać, biegać.
Bezokoliczniki najczęściej kończą się na -ć.
Aspekty czasownika
Czasowniki mają aspekt dokonany i niedokonany.
- Aspekt niedokonany opisuje czynność trwającą, powtarzającą się lub ogólną. Na przykład: czytać (ogólnie), pisałem (przez jakiś czas).
- Aspekt dokonany opisuje czynność zakończoną lub jednorazową. Na przykład: przeczytać (skończyć czytać), napisałem (skończyłem pisać).
Często jeden czasownik ma formę dokonaną i niedokonaną. Na przykład: pisać (niedokonany) – napisać (dokonany).
Aby rozpoznać aspekt, zadaj sobie pytanie: czy czynność została zakończona?
Tryby czasownika
Wyróżniamy trzy tryby czasownika:
- Tryb oznajmujący – opisuje rzeczywiste czynności. Na przykład: czytam, pisałem, będę czytał.
- Tryb rozkazujący – wyraża rozkaz, prośbę lub życzenie. Na przykład: czytaj!, pisz!.
- Tryb przypuszczający – wyraża przypuszczenie lub warunek. Na przykład: czytałbym, pisałbym.
Tryb rozkazujący tworzymy inaczej dla różnych osób. Na przykład:
- Ty czytaj!
- My czytajmy!
- Wy czytajcie!
Tryb przypuszczający tworzymy za pomocą cząstki "by" dodanej do formy czasownika w czasie przeszłym. Na przykład: czytałbym, czytałaby, czytalibyśmy.
Co warto jeszcze powtórzyć?
- Odmiana czasowników przez osoby i liczby.
- Rozróżnianie czasów: przeszły, teraźniejszy, przyszły.
- Formy bezokolicznika.
- Aspekt dokonany i niedokonany.
- Tryby czasownika: oznajmujący, rozkazujący, przypuszczający.
Ćwiczenia, ćwiczenia i jeszcze raz ćwiczenia!
Najlepszy sposób na naukę czasowników to rozwiązywanie zadań! Im więcej ćwiczysz, tym lepiej zrozumiesz zasady.
Szukaj ćwiczeń w podręczniku, w zeszycie ćwiczeń lub w Internecie.
Poproś rodziców lub nauczyciela o pomoc, jeśli masz jakieś trudności.
Podsumowanie
Pamiętaj:
- Czasowniki opisują czynności i stany.
- Odmieniają się przez osoby, wskazują na czas i mają różne aspekty.
- Wyróżniamy trzy tryby czasownika.
- Ćwicz regularnie!
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś świetny/świetna i dasz radę!
