Witajcie, szóstoklasiści! Zaraz czeka Was sprawdzian z historii. Bez obaw, pomożemy Wam go przejść! Przygotowałem dla Was ten przewodnik. Skupimy się na najważniejszych zagadnieniach z podręcznika "Wczoraj i Dziś". Powodzenia!
Starożytny Egipt
Położenie i środowisko
Egipt leży w Afryce Północno-Wschodniej. Rzeka Nil miała kluczowe znaczenie. Umożliwiała rolnictwo i transport. Żyzny muł po wylewach Nilu dawał obfite plony.
Egipt był otoczony pustyniami. Zapewniały one naturalne bariery ochronne. Klimat był gorący i suchy.
Społeczeństwo i władza
Na czele państwa stał faraon. Był uważany za boga na ziemi. Faraon miał nieograniczoną władzę. Zarządzał państwem i armią.
Społeczeństwo egipskie było hierarchiczne. Na szczycie byli kapłani i urzędnicy. Potem rzemieślnicy i kupcy. Na dole chłopi i niewolnicy.
Kultura i religia
Egipcjanie byli politeistami. Wierzyli w wielu bogów. Najważniejsi to Ra (bóg słońca), Ozyrys (bóg życia pozagrobowego) i Izyda (bogini płodności).
Wierzyli w życie pozagrobowe. Dlatego mumifikowali ciała. Budowali grobowce, np. piramidy. Piramidy to grobowce faraonów.
Egipcjanie stworzyli pismo hieroglificzne. Używali go do pisania na papirusach i ścianach świątyń. Znali matematykę i astronomię.
Starożytna Grecja
Położenie i środowisko
Grecja leży na Półwyspie Bałkańskim. Jest górzysta. Ma dostęp do Morza Egejskiego, Jońskiego i Śródziemnego. Wybrzeże jest bardzo rozwinięte, pełne zatok i wysp.
Warunki naturalne utrudniały rolnictwo. Grecy zajmowali się handlem morskim i uprawą winorośli oraz oliwek.
Polis – miasta-państwa
Grecja składała się z niezależnych miast-państw, zwanych polis. Najważniejsze to Ateny i Sparta.
Ateny były kolebką demokracji. Mieszkańcy mieli prawo do udziału w rządach. Rozwijała się tam kultura, sztuka i filozofia.
Sparta była państwem wojskowym. Najważniejsza była siła i dyscyplina. Chłopcy od najmłodszych lat byli szkoleni na żołnierzy.
Kultura i religia
Grecy byli politeistami. Wierzyli w wielu bogów. Mieszkali oni na Olimpie. Najważniejsi bogowie to Zeus (bóg niebios), Hera (bogini małżeństwa), Posejdon (bóg mórz) i Atena (bogini mądrości).
Grecy stworzyli wspaniałą kulturę. Rozwinęła się filozofia (Sokrates, Platon, Arystoteles), literatura (Homer – autor Iliady i Odysei), teatr i sztuka. Organizowali igrzyska olimpijskie.
Starożytny Rzym
Położenie i środowisko
Rzym powstał na Półwyspie Apenińskim. Nad rzeką Tyber. Położenie sprzyjało rozwojowi handlu i rolnictwa.
Rzymianie podbili tereny wokół Morza Śródziemnego. Stworzyli ogromne imperium.
Republika i cesarstwo
Początkowo Rzym był republiką. Władzę sprawował senat. Później przekształcił się w cesarstwo. Władzę sprawował cesarz. Najsłynniejsi cesarze to Juliusz Cezar i Oktawian August.
Kultura i prawo
Rzymianie przejęli wiele elementów kultury greckiej. Rozwinęli architekturę (Koloseum, akwedukty), inżynierię i prawo. Stworzyli prawo rzymskie. Jest ono podstawą systemów prawnych w wielu krajach.
Językiem urzędowym była łacina. Z niej wywodzą się języki romańskie (np. włoski, francuski, hiszpański).
W Rzymie narodziło się chrześcijaństwo. Początkowo prześladowane, stało się religią państwową.
Polska w okresie Piastów
Początki państwa polskiego
Za pierwszego historycznego władcę Polski uważa się Mieszka I. Przyjął chrzest w 966 roku. Chrzest Polski to symboliczne wydarzenie. Oznaczało wejście Polski do kręgu kultury chrześcijańskiej.
Bolesław Chrobry
Bolesław Chrobry był synem Mieszka I. Kontynuował politykę ojca. W 1025 roku został koronowany na pierwszego króla Polski.
Za jego panowania powstało arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Umocniło to pozycję Polski w Europie.
Kryzys i odbudowa
Po śmierci Bolesława Chrobrego nastąpił kryzys. Kraj osłabł. Władzę przejął Kazimierz Odnowiciel. Odbudował państwo po najeździe czeskim.
Bolesław Śmiały i Władysław Herman
Bolesław Śmiały (Szczodry) również koronował się na króla. Popadł w konflikt z biskupem Stanisławem. Został wygnany z kraju.
Po nim władzę objął Władysław Herman. Rządził słabo. Wpływy wzrosły możnowładcom.
Bolesław Krzywousty
Bolesław Krzywousty pokonał brata Zbigniewa. Zjednoczył państwo. W swoim testamencie podzielił Polskę na dzielnice. Miało to zapobiec walkom o władzę. Okres rozbicia dzielnicowego osłabił Polskę.
Podsumowanie
Pamiętajcie o najważniejszych datach i postaciach. Powtórzcie wiadomości o starożytnych cywilizacjach: Egipcie, Grecji i Rzymie. Przypomnijcie sobie o początkach Polski za panowania Piastów.
Kluczowe pojęcia to: faraon, polis, republika, chrzest Polski, rozbicie dzielnicowe.
Mam nadzieję, że ten przewodnik Wam pomoże. Trzymam za Was kciuki! Powodzenia na sprawdzianie!
