Hej! Porozmawiamy o Gizmo "Comparing Climates".
Zrozumiemy, jak r贸偶ne miejsca na Ziemi maj膮 r贸偶ne klimaty.
Co to jest klimat?
Klimat to pogoda w danym miejscu, mierzona przez d艂ugi czas.
My艣l o tym jak o 艣redniej pogodzie.
Czy zazwyczaj pada? Czy jest s艂onecznie? Czy jest zimno?
Klimat to odpowied藕 na te pytania, ale w skali lat.
Pogoda to co innego. Pogoda zmienia si臋 ka偶dego dnia.
Klimat jest bardziej przewidywalny.
Wyobra藕 sobie, 偶e mierzysz temperatur臋 ka偶dego dnia przez 30 lat.
Klimat to 艣rednia tych temperatur.
Elementy klimatu
Klimat to nie tylko temperatura. Jest wi臋cej element贸w.
Zwracamy uwag臋 na opady.
Opady to deszcz, 艣nieg, grad.
Wilgotno艣膰 powietrza te偶 jest wa偶na.
Wiatr r贸wnie偶 wp艂ywa na klimat.
Temperatura
Temperatura to jak ciep艂o lub zimno jest.
Mierzymy j膮 w stopniach Celsjusza (掳C) lub Fahrenheita (掳F).
Wyobra藕 sobie termometr. To on pokazuje temperatur臋.
Opady
Opady to woda spadaj膮ca z nieba.
Mierzymy je w milimetrach (mm) lub calach (in).
Deszczomierz zbiera deszcz i mierzy jego ilo艣膰.
Czynniki wp艂ywaj膮ce na klimat
Wiele rzeczy wp艂ywa na klimat.
Om贸wimy najwa偶niejsze.
Szeroko艣膰 geograficzna
Szeroko艣膰 geograficzna to odleg艂o艣膰 od r贸wnika.
R贸wnik to linia wok贸艂 艣rodka Ziemi.
Im bli偶ej r贸wnika, tym cieplej.
Im dalej od r贸wnika, tym zimniej.
Pomy艣l o S艂o艅cu. Pada prosto na r贸wnik.
Bieguny dostaj膮 艣wiat艂o s艂oneczne pod k膮tem.
Dlatego na biegunach jest zimno.
Wysoko艣膰 nad poziomem morza
Wysoko艣膰 to jak wysoko nad poziomem morza jeste艣.
Im wy偶ej, tym zimniej.
Pomy艣l o g贸rach. Na szczycie zawsze jest 艣nieg.
Nawet je艣li na dole jest ciep艂o.
Odleg艂o艣膰 od oceanu
Oceany wp艂ywaj膮 na klimat.
Miejsca blisko oceanu maj膮 艂agodniejsze temperatury.
Oceany ogrzewaj膮 si臋 i och艂adzaj膮 wolniej ni偶 l膮d.
Dlatego temperatura zmienia si臋 mniej gwa艂townie.
Pomy艣l o mie艣cie nad morzem. Zim膮 jest tam cieplej ni偶 w g艂臋bi l膮du.
U偶ywamy Gizmo
Gizmo "Comparing Climates" pomo偶e nam zrozumie膰 te czynniki.
Mo偶emy zmienia膰 szeroko艣膰 geograficzn膮, wysoko艣膰 i odleg艂o艣膰 od oceanu.
Zobaczmy, jak to wp艂ywa na temperatur臋 i opady.
To jak wirtualne laboratorium.
Klikamy i obserwujemy wyniki.
Mo偶emy por贸wna膰 r贸偶ne miejsca na Ziemi.
Na przyk艂ad, por贸wnaj klimat Warszawy i Rio de Janeiro.
Ustawiamy parametry w Gizmo.
Warszawa jest daleko od r贸wnika i nie blisko oceanu.
Rio de Janeiro jest bli偶ej r贸wnika i nad oceanem.
Widzimy r贸偶nic臋 w temperaturze i opadach.
Jak interpretowa膰 dane?
Gizmo pokazuje nam wykresy.
Wykresy pokazuj膮 temperatur臋 i opady przez ca艂y rok.
Patrzymy na 艣redni膮 temperatur臋.
Patrzymy na sum臋 opad贸w.
Por贸wnujemy wykresy dla r贸偶nych miejsc.
Mo偶emy te偶 u偶y膰 klucza odpowiedzi (answer key).
Klucz odpowiedzi pomaga nam sprawdzi膰, czy dobrze rozumiemy.
Upewniamy si臋, 偶e rozumiemy, dlaczego dany klimat jest taki, jaki jest.
Przyk艂ady klimat贸w
Zobaczmy kilka przyk艂ad贸w.
Klimat r贸wnikowy
Klimat r贸wnikowy jest gor膮cy i wilgotny przez ca艂y rok.
Du偶o deszczu pada codziennie.
To klimat d偶ungli.
Przyk艂ad: Amazonia.
Klimat umiarkowany
Klimat umiarkowany ma wyra藕ne pory roku.
Lato jest ciep艂e, zima jest zimna.
Opady s膮 r贸wnomierne przez ca艂y rok.
To klimat wielu kraj贸w w Europie.
Przyk艂ad: Polska.
Klimat pustynny
Klimat pustynny jest suchy i gor膮cy.
Pada bardzo ma艂o deszczu.
Temperatura zmienia si臋 bardzo w ci膮gu dnia.
Przyk艂ad: Sahara.
Dzi臋ki Gizmo "Comparing Climates" mo偶emy eksperymentowa膰.
Mo偶emy sami zobaczy膰, jak zmienia si臋 klimat, zmieniaj膮c r贸偶ne czynniki.
To 艣wietny spos贸b na nauk臋!
