Hej! Gotowi na powtórkę z ruchu jednostajnie prostoliniowego? Świetnie, zaczynamy!
Czym jest Ruch Jednostajnie Prostoliniowy?
Spokojnie, to nic trudnego. Najważniejsze to zrozumieć, co oznaczają poszczególne słowa.
Ruch – to po prostu zmiana położenia ciała w czasie.
Jednostajny – oznacza, że prędkość jest stała. Nie przyspiesza, nie zwalnia, cały czas tak samo.
Prostoliniowy – to znaczy, że ciało porusza się po linii prostej.
Czyli ruch jednostajnie prostoliniowy to ruch po linii prostej ze stałą prędkością. Proste, prawda?
Prędkość w Ruchu Jednostajnie Prostoliniowym
Kluczowa sprawa! Prędkość (v) jest stała. To oznacza, że ciało w każdej sekundzie pokonuje taką samą odległość.
Jak ją obliczyć? Używamy wzoru:
v = s / t
Gdzie:
- v to prędkość (np. w metrach na sekundę - m/s lub kilometrach na godzinę - km/h)
- s to droga (np. w metrach - m lub kilometrach - km)
- t to czas (np. w sekundach - s lub godzinach - h)
Pamiętaj o jednostkach! Muszą być spójne. Jeżeli masz drogę w kilometrach i czas w sekundach, zamień sekundy na godziny (albo kilometry na metry).
Droga w Ruchu Jednostajnie Prostoliniowym
Jak daleko zajedzie samochód, który jedzie ze stałą prędkością przez określony czas?
Do obliczenia drogi (s) używamy wzoru:
s = v * t
Czyli droga to prędkość pomnożona przez czas.
Przykład: Samochód jedzie z prędkością 60 km/h przez 2 godziny. Jaką drogę pokonał?
s = 60 km/h * 2 h = 120 km
Proste, prawda?
Czas w Ruchu Jednostajnie Prostoliniowym
Ile czasu zajmie pociągowi przejechanie określonej odległości, jadąc ze stałą prędkością?
Aby obliczyć czas (t), używamy wzoru:
t = s / v
Czyli czas to droga podzielona przez prędkość.
Przykład: Rowerzysta ma do przejechania 30 km i jedzie z prędkością 10 km/h. Ile czasu mu to zajmie?
t = 30 km / 10 km/h = 3 h
Zauważ, że wzory są ze sobą powiązane! Wystarczy znać jeden i go przekształcić, żeby otrzymać pozostałe.
Wykresy w Ruchu Jednostajnie Prostoliniowym
Wykresy pomagają wizualizować ruch. W ruchu jednostajnie prostoliniowym mamy dwa podstawowe wykresy:
Wykres Prędkości od Czasu (v(t))
Na osi poziomej (x) mamy czas (t), a na osi pionowej (y) prędkość (v).
Ponieważ prędkość jest stała, wykres jest linią prostą, poziomą. Oznacza to, że prędkość nie zmienia się w czasie.
Pole pod wykresem v(t) to droga (s)! To bardzo ważna informacja. Jeśli policzysz pole prostokąta pod wykresem, otrzymasz przebytą drogę.
Wykres Drogi od Czasu (s(t))
Na osi poziomej (x) mamy czas (t), a na osi pionowej (y) drogę (s).
Wykres jest linią prostą, nachyloną do osi czasu. Im większa prędkość, tym bardziej stroma jest ta linia.
Nachylenie wykresu s(t) to prędkość (v)!
Przykłady Zadań
Teraz czas na praktykę! Przeanalizujmy kilka przykładów zadań.
Zadanie 1: Pociąg porusza się ze stałą prędkością 80 km/h. Jaką drogę pokona w ciągu 3 godzin?
Rozwiązanie: s = v * t = 80 km/h * 3 h = 240 km
Zadanie 2: Rowerzysta przejechał 40 km w ciągu 2 godzin. Z jaką prędkością jechał?
Rozwiązanie: v = s / t = 40 km / 2 h = 20 km/h
Zadanie 3: Samochód musi przejechać 150 km i jedzie z prędkością 50 km/h. Ile czasu mu to zajmie?
Rozwiązanie: t = s / v = 150 km / 50 km/h = 3 h
Widzisz? To naprawdę nie jest trudne! Najważniejsze to zrozumieć, co oznaczają symbole i jak używać wzorów.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia związane z ruchem jednostajnie prostoliniowym.
Pamiętaj:
- Ruch jednostajnie prostoliniowy to ruch po linii prostej ze stałą prędkością.
- Prędkość (v) jest stała i obliczamy ją ze wzoru v = s / t.
- Droga (s) to odległość, jaką pokonuje ciało i obliczamy ją ze wzoru s = v * t.
- Czas (t) to czas trwania ruchu i obliczamy go ze wzoru t = s / v.
- Wykres v(t) to linia pozioma, a pole pod nią to droga.
- Wykres s(t) to linia prosta, a jej nachylenie to prędkość.
Powodzenia na egzaminie! Jesteś świetnie przygotowany/a!
