Czym właściwie jest monarchia absolutna? Wyobraź sobie, że jest jak... gra wideo, gdzie jedna osoba, monarcha, ma absolutnie wszystkie moce.
To tak, jakby gracz miał kod na nieśmiertelność i mógł robić wszystko, co mu się podoba, bez żadnych ograniczeń.
Co to znaczy "absolutna"?
Absolutna oznacza "bez ograniczeń". Monarcha absolutny rządzi sam, bez żadnych parlamentów, konstytucji, ani innych organów, które mogłyby go kontrolować.
Pomyśl o tym jak o królu w filmie fantasy, który po prostu mówi "Tak będzie!" i tak się dzieje. Jego słowo jest prawem.
Jak działa taka monarchia?
W monarchii absolutnej władza przechodzi dziedzicznie. Oznacza to, że królem lub królową zostaje dziecko obecnego monarchy, zwykle najstarszy syn.
Wyobraź sobie rodzinę, która ma przepis na najsmaczniejsze ciasto na świecie. Przepis ten jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, tylko oni mogą je piec. Podobnie jest z władzą w monarchii absolutnej.
Monarcha absolutny sam ustanawia prawa, wymierza sprawiedliwość, dowodzi armią i decyduje o podatkach. Nikt nie może mu się sprzeciwić.
To jakby szef kuchni, który sam wymyśla przepisy, sam je ocenia i sam konsumuje efekt swojej pracy. Nie ma żadnych krytyków ani recenzentów.
Przykłady monarchii absolutnych w historii
Historia zna wiele przykładów monarchii absolutnych. Jednym z najbardziej znanych jest Francja za czasów Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce.
Ludwik XIV wierzył, że władza pochodzi bezpośrednio od Boga. Mówił: "Państwo to ja!". Oznaczało to, że utożsamiał się z całym krajem i miał pełną kontrolę nad wszystkim.
Pomyśl o nim jak o reżyserze filmu, który jest scenarzystą, aktorem, kamerzystą i producentem w jednym. Nikt nie ma wpływu na to, co się dzieje na planie.
Innym przykładem jest Rosja za czasów carów, na przykład Piotra Wielkiego. Car miał nieograniczoną władzę i decydował o losach kraju i jego mieszkańców.
Wyobraź sobie, że car jest jak dowódca okrętu, który sam obiera kurs, sam wydaje rozkazy i sam decyduje o losach całej załogi.
Czy istnieją jeszcze monarchie absolutne?
Współcześnie monarchii absolutnych jest bardzo mało. Większość monarchii przekształciła się w monarchie konstytucyjne, gdzie władza monarchy jest ograniczona przez konstytucję i parlament.
Jednym z nielicznych przykładów jest Sułtanat Omanu. Tam sułtan ma bardzo szerokie uprawnienia i podejmuje decyzje dotyczące polityki państwa.
Pomyśl o tym jak o menedżerze firmy, który ma dużą swobodę działania, ale nadal podlega pewnym zasadom i procedurom.
Zalety i wady monarchii absolutnej
Monarchia absolutna ma swoje zalety i wady. Jedną z zalet jest szybkość podejmowania decyzji. Monarcha nie musi konsultować się z nikim, więc może działać szybko i sprawnie.
To jak gra w szachy, gdzie jeden gracz może natychmiast wykonać ruch, bez czekania na opinię innych.
Jednak główną wadą jest ryzyko tyranii. Jeśli monarcha jest okrutny i niesprawiedliwy, nie ma nikogo, kto mógłby go powstrzymać.
To tak, jakby wąż był sędzią w konkursie w jedzeniu jabłek. Wynik jest z góry przesądzony.
Ponadto, władza dziedziczna nie zawsze gwarantuje, że monarcha będzie kompetentny i sprawiedliwy. Czasami na tronie zasiada osoba nieodpowiedzialna i niekompetentna.
Wyobraź sobie, że zamiast doświadczonego pilota, ster przejmuje amator, który ledwo wie, jak uruchomić silnik samolotu.
Dlatego monarchie absolutne są coraz rzadsze we współczesnym świecie. Większość krajów dąży do demokracji, gdzie władza jest w rękach ludu i rządzona przez prawo.
To tak, jakby zamiast jednego szefa kuchni, wszyscy mieszkańcy miasta mogli wspólnie decydować, jakie dania będą serwowane w restauracjach.
