Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z historii? Świetnie! Porozmawiajmy o Artykułach Henrykowskich. To bardzo ważny temat. Postaram się pomóc Ci to zrozumieć.
Czym są Artykuły Henrykowskie?
To zbiór zasad. Ustalały one relacje. Między królem a szlachtą w Polsce.
Kiedy powstały?
Artykuły Henrykowskie zostały uchwalone w 1573 roku. Dokładnie po śmierci Zygmunta II Augusta. Był on ostatnim królem z dynastii Jagiellonów.
Dlaczego powstały?
Szlachta chciała ograniczyć władzę króla. Bali się absolutyzmu. Chcieli mieć więcej wpływu na rządy.
Kluczowe postanowienia Artykułów Henrykowskich
Artykuły Henrykowskie zawierały wiele ważnych punktów. Skupmy się na najważniejszych.
Wolna elekcja
To najważniejszy punkt. Król był wybierany przez szlachtę. Nie dziedziczył tronu. To dawało szlachcie ogromny wpływ. Na wybór władcy.
Pacta conventa
To umowa. Zawierana między królem a szlachtą. Król musiał ją podpisać. Zobowiązywał się do przestrzegania praw i obietnic. Każdy król miał indywidualne pacta conventa. Dostosowane do sytuacji.
Prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa
Szlachta miała prawo. Zbuntować się przeciwko królowi. Jeśli ten łamał prawa. To było bardzo radykalne posunięcie. Pokazywało siłę szlachty.
Zwoływanie sejmu
Król musiał zwoływać sejm. Co najmniej raz na dwa lata. Sejm to zgromadzenie szlachty. Decydowało o najważniejszych sprawach państwa.
Zakaz prowadzenia wojen
Król nie mógł samodzielnie. Decydować o wojnach i pokoju. Potrzebował zgody sejmu. To ograniczało jego władzę militarną.
Urzędy obsadzane przez Polaków
Wszystkie urzędy w państwie. Miały być obsadzane przez Polaków. Wykluczało to wpływy cudzoziemców.
Rada przy boku króla
Król musiał konsultować się. Z radą złożoną z senatorów. W sprawach polityki zagranicznej. Ograniczało to jego swobodę działania.
Znaczenie Artykułów Henrykowskich
Artykuły Henrykowskie miały ogromny wpływ. Na ustrój Rzeczypospolitej. Wprowadziły monarchię elekcyjną. Ograniczyły władzę króla. Dały szlachcie ogromne uprawnienia.
Osłabienie władzy królewskiej
Król stawał się bardziej figurantem. Musiał liczyć się ze zdaniem szlachty. Nie mógł podejmować ważnych decyzji sam.
Wzmocnienie pozycji szlachty
Szlachta zyskała realną władzę. Mogła wpływać na wybór króla. Decydować o sprawach państwa. To prowadziło do anarchii.
Liberum veto
Z czasem doprowadziło to do liberum veto. Prawo jednego posła. Do zerwania sejmu. Paraliżowało to państwo.
Podsumowanie
Artykuły Henrykowskie to:
- Zbiór zasad. Regulujących relacje król-szlachta.
- Uchwalone w 1573 roku. Po śmierci Zygmunta II Augusta.
- Wprowadziły wolną elekcję.
- Ograniczyły władzę króla.
- Wzmocniły pozycję szlachty.
- Doprowadziły do anarchii. (liberum veto)
Pamiętaj! Artykuły Henrykowskie to ważny krok. W kształtowaniu ustroju Rzeczypospolitej. Miał zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki.
Mam nadzieję, że to Ci pomogło! Powodzenia na egzaminie! Wierz w siebie, dasz radę!
